Renaissancecomponist Philippe de Monte

In de renaissance (1400 - 1600) kwamen kunst en cultuur opnieuw tot ontwikkeling. Ook in de muziek waren er veel ontwikkelingen. Een van de componisten in de renaissance met een enorme productie was Philippe de Monte, tijdgenoot van Orlando di Lasso. Laten we eens kijken wat we nog van Philippe de Monte te weten kunnen komen.

Philippe de Monte

Je zou op grond van de achternaam Monte kunnen vermoeden dat Philippe, soms geschreven als Philippus, werd geboren in Bergen (Mons). Het is waarschijnlijker dat zijn familie daar oorspronkelijk vandaan kwam. Philippe werd in 1521 niet geboren in Mons, maar in Mechelen. Zijn muzikale opleiding, en dan vooral opleiding tot zanger, kreeg hij in de zangkapel van de Sint Romboutskathedraal. Zijn talent was opmerkelijk, en hij besloot al op jonge leeftijd, hij was negentien jaar, naar Italië te vertrekken.

Van Italië naar Antwerpen

Philippe de Monte werkte van 1540 tot 1554 in Italië, in Napels en Rome. Daarna werkte hij weer twee jaar in de Nederlanden, in Antwerpen. In dezelfde jaren en in dezelfde plaatsen werkte ook Orlando di Lasso (Orlandus Lassus). Het is zeer waarschijnlijk dat de beide mannen elkaar goed gekend hebben. Naast een wellicht vriendschappelijke band was er ook de concurrentie: beide mannen dongen vaak naar dezelfde functies als kapelmeester.

Van Engeland naar München naar Italië

In 1555 werd Philippe aangenomen als lid van de Chapel Royal in London. Hij kon echter niet goed wennen en vertrok weer naar het vasteland van Europa. In München kwam aan het hof een functie als kapelmeester vrij, dus hij solliciteerde. Helaas voor hem, ook Orlando di Lasso solliciteerde naar deze baan en deze werd ook aangenomen. Philippe besloot terug te gaan naar Italië, waar hij een jaar of twaalf bij verschillende Italiaanse adellijke families werkte. Het is niet altijd helemaal duidelijk bij welke familie, wel zijn heel wat van zijn madrigalen opgedragen aan Italiaanse edellieden, een duidelijk teken in wiens opdracht er gewerkt werd.

Het keizerlijk hof

In 1568 kwam de kapelmeester van het keizerlijk hof in Wenen, Jacobus Vaet, te overlijden. Philippe de Monte solliciteerde naar de opengevallen plaats en werd ook meteen aangenomen. Wenen was slechts één van de twee steden waar de keizer zich ophield, regelmatig verhuisde daarom een belangrijk deel van de hofhouding met hem mee van Wenen naar Praag, de ándere keizerlijke stad. Uiteraard moest de muziekkapel mee, dus ook Philippe de Monte verruilde Wenen regelmatig met Praag. Had de keizer ooit een belangrijke conferentie in een andere stad, dan ging in ieder geval de muziekkapel mee. Op de Rijksdag van Regensburg in 1593 was dat ook het geval. Tijdens die Rijksdag moeten Orlando di Lasso en Philippe de Monte elkaar voor het laatst ontmoet hebben. De Monte heeft gewerkt onder twee keizers: Maximiliaan II en Rudolf II. Hoewel de Monte ook kannunik werd in Kamerijk (Cambrai), verbleef hij daar niet. Philippe de Monte overleed op 4 juli 1603 in Praag.

Madrigalen

Montes werk bestaat voor een groot deel uit madrigalen. Onder madrigaal verstaan we een overwegend vocale muziekvorm, die in tegenstelling tot vroegere muziek, geschreven werd in de eigen moedertaal, dus niet in het latijn. In de praktijk, omdat de madrigalen vooral in Italië werden geschreven, was de taal dus Italiaans. Monte schreef in totaal 34 bundels met madrigalen, in totaal ruim 1200 stuks, variërend van drie- tot zevenstemmig.

Overige muziek

Naast de madrigalen schreef Monte ook een negental bundels met motetten, een bundel met Franse chansons, en een bundel met acht Magnificats. Dan zijn er nog eens vijf bundels geestelijke madrigalen, de Madrigali spirituali. Dit zijn geestelijke liederen in de volkstaal. Op kerkelijk vlak zijn er ook nog een veertigtal missen, die voor een deel thema's bevatten die ontleend zijn uit andere, reeds bestaande, missen. Uiteraard zijn deze missen, ook wel parodiemissen genoemd, wel aan het nieuwe doel aangepast.

Nalatenschap

Al met al heeft Philippe de Monte een enorme hoeveelheid muziek nagelaten. Dat hier en daar misschien muziekstukken wat op elkaar zijn gaan lijken of dat dezelfde figuren werden gebruikt, mag hem omwille van de kwaliteit van het geheel wel vergeven worden.

Lees verder

• Renaissancecomponist Orlando di Lasso
• Renaissancecomponist Adriaan Willaert
• Renaissancecomponist: Josquin Des Prez
• Renaissancecomponist Jacobus Clemens non Papa
• Renaissancecomponist Giovanni Pierluigi da Palestrina