Oud-Hollands lied: Wilt heden nu treden

Oud-Hollands lied: Wilt heden nu treden Onder de oud-Hollandse liederen vallen zeker ook de liederen die ontstaan zijn tijdens de Tachtigjarige Oorlog, verzameld in Valerius Gedenkklank: Nederlandtsche Gedenck-klanck. Geuzenliederen en liederen die de overwinningen op de Spanjaarden bezongen en de saamhorigheid onder de bevolking bevorderden. Het lied ‘Wilt heden nu treden’ is er een van. Dit lied wordt nog steeds gezongen en staat in diverse kerken nog regelmatig op het programma.

Tachtigjarige oorlog

Van 1568 tot 1648 woedde in de Nederlanden de Tachtigjarige Oorlog. Onder leiding van de stadhouder, de prins van Oranje, bestreden de protestante Noordelijke Nederlanden het katholieke, Spaanse gezag.

Zelfbeschikking en godsdienstvrijheid

Aanvankelijk ging de strijd vooral om meer zelfbeschikking en godsdienstvrijheid. Tijdens de regeerperiode van Karel V was binnen de kerk verzet gekomen van vernieuwers als Luther en Calvijn, die vonden dat de leiding van de kerk ver van de basis en de juiste leefwijze was afgeraakt. Verzet tegen het gezag was echter niet vanzelfsprekend. De vorst beschouwde een aanval op het geloof, op de kerk, als een aanval op zichzelf. Keizer Karel V bestreed daarom aanhangers van Luther en Calvijn met alle middelen. Vooral in de Nederlanden waren veel aanhangers, en dat leidde tot vele vervolgingen. Dat werd onder de opvolger van Karel V, Filips-II alleen maar erger. De edelen in de Nederlanden hadden er weinig behoefte aan door het Spaanse gezag op de vingers gekeken te worden, zeker nu koning Filips-II zo ver weg in Spanje zetelde.

Prins Willem van Oranje

Als belangrijkste edelman in de Nederlanden, was prins Willem de aangewezen persoon om in de functie als stadhouder het volk de wil van de Spaanse koning op te leggen. Dat strookte echter niet met het geweten van Willem, die het vroegste deel van zijn leven een protestantse opvoeding had gehad. Hij probeerde de koning op andere gedachten te krijgen, maar dat mislukte.

De oorlog

De koning kon niet meer terug. Als bewaarder en beschermer van het katholieke geloof zou hij nooit kunnen toestaan dat er meer en meer protestantse gelovigen binnen zijn landsgrenzen leefden. Meer en meer groeide het verlangen in de Nederlanden om alle Spaanse troepen het land uit te krijgen. Dat hoefde aanvankelijk niet eens te betekenen, dat het uiteindelijke gezag van de Spaanse koning niet meer erkend zou worden. Maar de standpunten verhardden en er braken gewapende opstanden uit. Prins Willem begon met het verzamelen van een leger. Vanaf 1568 is er sprake van een oorlog tegen het Spaanse gezag, een oorlog die pas in 1648, na tachtig jaar, zou eindigen.

Valerius Gedenck-klanck en het oud-Hollandse lied

Na de moord op Willem van Oranje, in 1584, werd de jonge Maurits als opvolger van zijn vader benoemd als stadhouder. De oorlogshandelingen gingen door. Maurits behaalde verschillende overwinningen op de Spaanse troepen. Elke overwinning was een lied waard, dergelijke liederen stookten het verzetsvuurtje verder op en vergrootte de saamhorigheid in de Nederlanden. In Valerius Nederlandtsche Gedenck-klanck werden veen van deze liederen verzameld. In veel gevallen werden bekende melodieën gebruikt voor een nieuwe tekst. In Valerius Nederlandtsche Gedenck-klanck staat het lied Wilt heden nu treden, een danklied naar aanleiding van de vele overwinningen die Prins Maurits op de Spaanse troepen behaalde.

Tekst Wilt heden nu treden

Hieronder zie je de tekst van Wilt heden nu treden. In de afbeelding is het notenbeeld te zien, zoals dat werd afgedrukt in Kun je nog zingen, zing dan mee (uitgave 1925). Het lied wordt nog steeds veel gezongen in protestante, maar ook in katholieke erediensten. Het is ook vertaald naar het Duits en Engels.

Het Oud-Hollandse lied: Wilt heden nu treden

Wilt heden nu tredenWilt heden nu treden
Wilt heden nu treden voor God den Heere
Hem bovenal loven van harten seer
End’maken groot sijns lieven naemens eere
Die daer nu onsen vijant slaet ter neer

Ter eeren ons Heeren wilt al u dagen
Dit wonder bijsonder gedencken toch
Maeckt u o mensch! Voor God steeds wel te dragen
Doet ijder recht en wacht u voor bedrog

Bid, waket end’ maket dat g’in bekoring
End’ ’t quade met schade toch niet en valt
U vroomheid brengt de vijand tot verstoring
Al waer sijn rijck noch eens soo sterck bewalt
© 2013 - 2024 Hansvg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Oud-Hollands lied: Merk toch hoe sterkOud-Hollands lied: Merk toch hoe sterkTijdens de Tachtigjarige Oorlog werd elke aansprekende overwinning op het Spaanse gezag gevierd. Een kwestie van moraal.…
Het oud-Hollandse lied: Gelukkig vaderlandHet oud-Hollandse lied: Gelukkig vaderlandEen van de strijdpunten, waardoor de Tachtigjarige Oorlog uitbrak, was de godsdienst en de vrijheid ervan. Overwinningen…
Een draaiersjongen: in een blauw geruite kielEen draaiersjongen: in een blauw geruite kielVeel Oud-Hollandse liederen handelen over het roemruchte verleden van Nederland. Ze bezingen de helden, die een belangri…
Het oud-Hollands lied: Hollands zeeHet oud-Hollands lied: Hollands zeePuur Hollandse thema’s kwamen in de oud-Hollandse liedbundels, die in de twintigste eeuw het licht zagen, veelvuldig aan…

Als een liedje in je hoofd blijft zitten: de oorwurmAls een liedje in je hoofd blijft zitten: de oorwurmNiets is zo irritant als een liedje dat zich eindeloos blijft afspelen in je hoofd: de meeste mensen hebben daar wel een…
De herder: Op de grote, stille heideDe herder: Op de grote, stille heideIn de muziek van de negentiende eeuw speelde de inrichting van het nieuwe land Nederland een grote rol. Nederland had en…
Bronnen en referenties
  • Wikipedia: Valerius Nederlandtsche Gedenck-klanck
  • Kun je nog zingen, zing dan mee (uitgave 1925)
Hansvg (513 artikelen)
Laatste update: 01-10-2020
Rubriek: Muziek en Film
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.