Elton John: de massamoord door een 'lone wolf' in Ticking

Elton John brengt in 1974 zijn achtste studio-album uit, getiteld 'Caribou'. Het sluitstuk van dit album is het nummer 'Ticking' waarin in ruim zeven minuten het verhaal wordt verteld van een ogenschijnlijk voorbeeldige tiener die, onwetend voor zijn omgeving, een tikkende tijdbom blijkt te zijn. In een restaurant schiet hij veertien mensen dood. Een actie van een zogeheten 'lone wolf'; de eenling die met een wapen een aanslag pleegt. Schietpartijen met veel dodelijke slachtoffers zijn in die tijd nog zeldzaam. Een ongewoon onderwerp om over te zingen.

Elton John

Elton John staat in de jaren zeventig op het toppunt van zijn roem. In Amerika geldt hij in die jaren als de populairste artiest. Met zijn creatieve partner Bernie Taupin is hij van 1970-1976 verantwoordelijk voor tien albums, stuk voor stuk grote verkoopsuccessen. Volgens hun vaste werkwijze schrijft John de muziek en Taupin de teksten. Verschillende van hun composities hebben een lengte van meer dan zes minuten, zoals Burn down the mission, Tiny dancer, Tonight, Indian sunset en Someone saved my life tonight.

Ticking

Een ander lang nummer is Ticking. Dit lied is slechts opgebouwd uit de vocalen van Elton John, zijn piano en aan het eind op de achtergrond een synthesizer, bespeeld door Dave Hentschel. Deze minimale begeleiding maakt het nummer extra indrukwekkend. Op een eigen manier vertelt de pianobegeleiding in allerlei variaties het verhaal net zo goed als de tekst dat doet. De meerdere zangstemmen in het refrein zijn met behulp van overdubs (in dit geval het meermalen over elkaar gebruiken van een zangpartij) ook van Elton John.

Massamoord door een 'lone wolf'

Ticking vertelt het verhaal over een schietpartij, een massamoord met veel slachtoffers in een New York's restaurant. Het nummer geeft een min of meer journalistieke weergave van deze ingrijpende gebeurtenis, gezien door een ooggetuige. Deze vertelt over een voorbeeldig en rustig kind, katholiek opgevoed. De tiener, die niet met naam wordt genoemd, toonde altijd interesse in de dingen die hem op school werden geleerd, was wars van competitie.

Maar wat is dan de reden dat de politie zijn ouders op de hoogte moet brengen van de omstandigheden waaronder hij stierf, vraagt deze ooggetuige zich af. Zijn ouders hebben nooit beseft dat hun zoon zo’n dramatische actie zou ondernemen.
'Nou kom je nooit in de hemel,' zegt z’n moeder die hem altijd met haar beste bedoelingen heeft opgevoed ('doe je best, wees eerlijk, op tijd naar bed').

Een tikkende tijdbom

De jongen bevindt zich in een restaurant als opeens de stoppen bij hem doorslaan. Hij draait helemaal door en de politie wordt gealarmeerd. Als de politie hem probeert te kalmeren steekt hij een ober neer. Hij trekt z'n wapen en gebiedt iedereen op de grond te liggen. Niemand zal wat overkomen als iedereen zich stil houdt. En dan gaat het toch mis als een van de gegijzelden een doorbraak wil forceren. De jongen verliest zijn zelfbeheersing en begint met tranen in de ogen te schieten. Veertien mensen worden dodelijk geraakt. In minder dan een uur bereikt het nieuws alle media. Het gebied rondom het restaurant wordt afgezet en de kinderen worden van school gehaald en naar huis gestuurd. De politie praat op de jongen in en probeert hem zover te krijgen dat hij met zijn handen omhoog naar buiten komt. Op het moment dat hij in de deuropening verschijnt wordt hij neergeschoten. Hij danst nog een keer als een marionet in de kogelregen. De politie straft hem onmiddellijk in een snelle actie zonder proces ('summary justice').

Mogelijke inspiratiebron

Uit het nummer blijkt niet wat de beweegredenen van de jongen zijn geweest die tot deze actie hebben geleid. Onduidelijk is ook hoe hij aan het mes en het wapen kwam en waarom hij deze bij zich droeg. De strekking van het nummer is dat het niet valt te voorspellen dat iemand tot zo'n actie overgaat. Niemand weet wie een tikkende tijdbom is die zonder enige waarschuwing opeens zal exploderen.

Mogelijk is tekstschrijver Bernie Taupin geïnspireerd door het bloedbad dat in 1966 wordt aangericht door een schutter op Austin University, Texas. Hierbij worden veertien mensen gedood en de moordpartij geldt lange tijd als een van de meest dodelijke schietpartijen in de Verenigde Staten. Ook de naamloze schutter in Ticking doodt veertien mensen.
De film Targets van regisseur Peter Bogdanovich uit 1968 is enigszins gebaseerd op deze schietpartij.

Columbine High School, Colorado

Vanaf de eeuwwisseling zijn soortgelijke moordpartijen geen zeldzaamheid meer. Na het bloedbad in Columbine High School in Colorado lijkt een angstwekkende trend in werking te zijn gezet, niet alleen in de Verenigde Staten maar ook in Europa en zelfs in Nederland. In nagenoeg alle gevallen gaat het om zogeheten lone wolves, eenlingen die onwetend voor hun omgeving tot gewelddadige acties overgaan. Op enkele uitzonderingen na spelen politieke motieven hierbij nauwelijks een rol, vaak ligt de oorzaak in het (school)verleden van de schutter. De echte beweegredenen blijven niet zelden een raadsel omdat de daders bij hun acties doorgaans het leven laten. De schietpartij in Columbine High School vormt ook de inspiratiebron voor de uit 2003 dateerde film 'Elephant’ van regisseur Gus van Sant.

Bedtijd, een Nederlandse vertaling

In 1980 verschijnt van Ticking een vertaling in de uitvoering van veelzijdig kunstenaar Theu Boemans, getiteld Bedtijd.
In tegenstelling tot wat deze titel misschien doet vermoeden gaat het om een zeer getrouwe Nederlandstalige bewerking van het origineel. De instrumentale begeleiding is in Boemans' uitvoering iets minder sober van opzet.

I don’t like Mondays

Een ander (en omdat het als single is uitgebracht) bekender lied met een vergelijkbare strekking is I don’t like Mondays van The Boomtown Rats. In tegenstelling tot Ticking gaat het hierbij niet om een fictief verhaal. Zanger Bob Geldof schrijft het nummer naar aanleiding van het doodschieten van twee volwassenen en het verwonden van acht kinderen door de 16-jarige Brenda Ann Spencer op een school in San Diego, California. De schietpartij vindt plaats op een maandag in januari 1979. Het meisje toont geen enkel berouw over haar daad en haar enige verklaring luidt “I don’t like Mondays. This livens up the day”.

Als de familie Spencer hoort dat Geldof over de gebeurtenis een nummer heeft geschreven proberen ze vergeefs te voorkomen dat het ook in Amerika wordt uitgebracht. In Engeland en in een aantal andere landen wordt het een nummer 1 hit, maar in Amerika wordt het een zeer bescheiden hit. Uit respect voor de slachtoffers is het daar nauwelijks op de radio te horen. In latere jaren komt daarin een kentering en wordt het vooral gedraaid op de vroege maandagmorgen als zich alweer een nieuwe werkweek aandient. De strekking is dan wel een geheel andere.