Diatonische toonladders van de majeur ladder

Diatonische toonladders van de majeur ladder In de toonladder van C Majeur zitten 7 tonen. Als je die tonen altijd vanaf de C omhoog speelt krijg je altijd een C majeur toonladder. Maar wat als je op de D begint? of op de A? En hoe noem je zo'n ladder?

Diatonisch

Het is een heel mooi woord, diationisch, maar wat ís het eigenlijk! Diatonisch is het zelfde als 'ladder eigen'.
In de majeur toonladder van C zitten de tonen C, D, E, F, G, A en B. Deze tonen zijn ladder eigen (diatonisch).
De rest van de tonen, bijvoorbeeld de C#, zitten niet in de toonladder van C, en zijn dus niet diatonisch aan de majeur ladder van C. Bij een andere Majeur ladder zijn de diatonische tonen weer anders. Bijvoolbeeld de toonladder van D majeur: D, E, F#, G, A, B en C#. Hier is de C# dus wel diatonisch, maar de C niet. De C zit namelijk niet in de toonladder van D majeur.

Trappen

De majeur toonladder van C bestaat uit C (heel) D (heel) E (half) F (heel) G (heel) A (heel) B (half) C.
We kunnen ze ook opdelen in nummers:
  • C = 1
  • D = 2
  • E = 3
  • F = 4
  • G = 5
  • A = 6
  • B = 7
Deze nummers worden ook 'trappen' genoemd. Zo is E de derde trap van Cmaj. en A de zesde.

Als je op de tweede trap van de Cmajeur ladder begint te spelen, klinkt de toonladder niet meer majeur, maar mineur. Dit komt omdat de hele en halve toonsafstanden niet meer na de 3 en de 7 komen, maar na de 2 en de 6.
In een majeur ladder zitten dus eigenlijk zeven toonladders.

Voor die verschillende ladders hebben ze namen bedacht. Geen makkelijke namen, want dat zou niet leuk zijn. De namen van alle toonladders zijn:

  • Eerste trap: Ionisch
  • Tweede trap: Dorisch
  • Derde trap: Phrygisch
  • Vierde trap: Lydisch
  • Vijfde trap: Mixolidisch
  • Zesde trap: Aeolisch
  • Zevende trap: Locrisch

Dorisch

Als je op de tweede trap (D) begint, krijg je een mineur ladder

D (heel) E (half) F (heel) G (heel) A (heel) B (half) C (heel) D

deze combinatie van hele en halve toonsafstanden wordt een 'Dorische' ladder genoemd.

Ook de mineur ladders worden altijd vergeleken met hun majeur ladder. In dit geval is de toonladder D dorisch, en dus wordt hij vergeleken met D Majeur. (zo wordt de E dorisch vergeleken met E Majeur, en G Dorisch met G Majeur)

De trappen van D Majeur zijn:
  • D = 1
  • E = 2
  • F# = 3
  • G = 4
  • A = 5
  • B= 6
  • C# = 7

Als je de D dorische ladder met de D Majeur ladder gaat vergelijken, zul je zien dat er twee tonen verlaagd zijn: de 3 en de 7.
In D Dorisch krijg je dus de volgende tonen: 1, 2, b3, 4, 5, 6, b7. *

Phrygisch

De Phrygische ladder komt niet zo vaak voor. In dit voorbeeld zijn de tonen: E (half) F (heel) G (heel) A (heel) B (half) C (heel) D (heel) E. Vergeleken met de majeur ladder krijgt hij de volgende tonen: 1, b2, b3, 4, 5, b6, b7

Lydisch

Dit is de enige andere toonladder die majeur is in de majeur toonladder. Het énige verschil met Ionisch (de eerste trap) is dat de vierde toon verhoogd is. Je krijgt dus: 1, 2, 3, #4, 5, 6, 7

Mixolydisch

Deze trap wordt in Jazz ontzettend veel gebruikt. Vooral in combinatie met de tweede trap dorisch, maar wil je daar meer over weten dan kun je terecht bij het stuk over diatonisch akkoorden van de Cmaj ladder
de tonen van Mixolidisch zijn: 1, 2, 3, 4, 5, 6, b7

Aeolisch

Aeolisch is de derde mineur toonladder van de majeur, en wordt ook wel gezien als 'natuurlijk mineur'. Hier zijn weer verschillende variatie's op mogelijk, zoals Harmonisch en Melodisch
De tonen van Aeolisch zijn: 1, 2, b3, 4, 5, b6, b7

Locrisch

De laatste toonladder in C heeft een heel specifieke klank. Het akkoord wat hierbij hoort heet half verminderd.
lijkt deze toonladder je moeilijk te spelen? neejhoor, je speelt gewoon de tonen van de majeur ladder een halve toon hoger
(B locrisch = tonen van Cmaj, G# locrisch = tonen van A maj, enz)

Tot slot: Ik hoop dat je't kon volgen, mocht je nog vragen of opmerkingen hebben, ik hoor het heel graag!

* Bij het verlagen van een toon komt er een mol voor te staan. Vandaar de b3 en b7
© 2008 - 2024 Jettie, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Dorische toonladderDe Dorische mode is de tweede kerktoonladder. Eerst behandelden we al de Ionische toonladder, nu verleggen we onze blik…
Kwintencirkel van toonladdersKwintencirkel van toonladdersVeel muzikanten kunnen heel behoorlijk spelen maar krijgen hartkloppingen bij de theorie van de muziek, harmonieleer en…
Ezelsbruggetjes – MuziekEzelsbruggetjes – MuziekMuziek maken is ontzettend leuk, maar soms is de theorie en het lezen van de muziek moeilijk. Daarom zijn er ezelsbrugge…
Verschillende toonladdersVerschillende toonladdersBuiten de majeur- en de mineurladder, bestaan er nog talloze andere toonladders in de muziekwereld. Een bekend voorbeeld…

Johann Sebastian BachJohann Sebastian BachJohann Sebastian Bach wordt beschouwd als de grootste componist aller tijden. Tijdens zijn leven stond hij bekend als ee…
De kruisen en mollen van de majeur toonladderDe kruisen en mollen van de majeur toonladderOver het algemeen is er veel verwarring over mollen en kruisen in de majeur toonladders. Vandaar dit stuk, met uitleg en…
Jettie (22 artikelen)
Laatste update: 06-01-2012
Rubriek: Muziek en Film
Subrubriek: Diversen
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.