Uitleg over de opbouw van vierklank akkoorden

Op basis van de vier basistoonladders kunnen veel soorten vierklank akkoorden worden gemaakt. Deze basistoonladders zijn de majeur-, de mineur-, de harmonische mineur-, en de melodische mineurtoonladder. Elk van deze toonladders bevat zeven tonen. Als vanaf iedere toon vier klanken worden gestapeld ontstaan verschillende soorten vierklank akkoorden. Voorbeelden hiervan zijn Emineur7, Gdominant7 of het majeurmineur akkoord.

De vier basistoonladders

De vier meest gebruikte toonladders zijn de majeur-, de mineur-, de harmonische mineur- en de melodische mineurtoonladder. Als voorbeeld gaan we uit van de majeurtoonladder in C, en de afgeleide mineurtoonladder in A. Opgemerkt dient te worden dat de harmonische mineur- en de melodische mineurtoonladder afgeleid zijn van de gewone mineurtoonladder. Om in de mineurtoonladder een, voor de harmonische werking noodzakelijke, leidtoon te introduceren is de G verhoogd naar een G#. Zo ontstaat de harmonische mineurtoonladder. Maar omdat met name de zang moeite kan hebben met de te grote afstand tussen de F en de G# wordt ook de F verhoogd naar een F#. Zo ontstaat de melodische mineurtoonladder. In een schema zien alle toonladders er als volgt uit:


Naast genoemde toonladders zijn in dit schema eveneens de “trappen” weergegeven. Trappen worden veel gebruikt om akkoordschema’s mee aan te geven. Het bekende II-V-I bruggetje uit de jazz muziek is hier een voorbeeld van.

Wat zijn vierklank akkoorden?

Een akkoord is niets anders dan een opeenstapeling van tertsen. Een drieklank majeur akkoord vanaf de toon C bestaat dan ook uit de tertsen C, E en G. Het vierklank akkoord vanaf C bestaat dan uit C, E, G en B. Dit akkoord heet Cmajeur7. Men zegt ook wel dat dit akkoord uit een prime (I), een terts (III), een kwint (V) en een septime (VII) bestaat. In het algemeen klinken vierklank akkoorden net iets “intelligenter” dan drieklank akkoorden, dit komt door de toevoeging van de septime. Vanaf elke toon in de vier genoemde toonladders kan een akkoord worden gemaakt. Zo ontstaan de zogenaamde laddereigen akkoorden. In het volgende schema zijn deze laddereigen akkoorden uitgewerkt per toonladder en trap.

Uitleg over de mogelijke vierklank akkoorden in deze toonladders

• Het maj7 akkoord, bijvoorbeeld Cmaj7, bestaat uit een prime, grote terts, reine kwint en een grote septime. Namelijk C-E-G-B.
• Het min7 akkoord, bijvoorbeeld Emin7, bestaat uit een prime, kleine terts, reine kwint en een kleine septime. Namelijk E-G-B-D.
• Het dominant7 akkoord, bijvoorbeeld Gdom7, bestaat uit een prime, grote terts, reine kwint en een kleine septime. Namelijk G-B-D-F. Het is de combinatie tussen de grote terts en de kleine septime dat ervoor zorgt dat er zich een verminderde kwint in het akkoord bevindt. Deze dissonante klank wil oplossen richting een grondtoon en daarom kan het dominant7 akkoord goed gebruikt worden om akkoordprogressies binnen een muziekstuk aan te sturen.
• Het min7b5 akkoord, bijvoorbeeld Bmin7b5, wordt ook wel halfverminderd genoemd. Het bestaat uit een prime, kleine terts, verminderde kwint (b5) en een kleine septime. In dit geval B-D-F-A. Ook dit akkoord heeft een verminderde kwint.
• Het minmaj akkoord, voluit mineur majeur akkoord, bestaat uit een prime, een kleine terts, een reine kwint, maar een grote septime. Het is een akkoord met een behoorlijk merkwaardige klank. In het voorbeeld van Aminmaj bestaat het akkoord uit de tonen A-C-E-G#. Dit akkoord treffen we aan op de eerste trap van de harmonische en melodische mineurtoonladder.
• Het maj7#5 akkoord, ook overmatig genoemd, bestaat uit een prime, een grote terts, een overmatige kwint (#5) en een grote septime. Dit akkoord treffen we aan op de derde trap van de harmonische en melodische mineurtoonladder. Het akkoord Cmaj7#5 bestaat uit C-E-G#-B.
• Het dim7 akkoord, ook verminderd of diminished genoemd, bestaat uit een prime, een kleine terts, een verminderde kwint en een verlaagde kleine septime. Het is een opeenstapeling van alleen kleine tertsen. Een G# verminderd akkoord (Gdim7) is precies dezelfde als een B verminderd, als een D verminderd en als een F verminderd akkoord.

Zijn dit alle vierklank akkoorden?

De behandelde vierklank akkoorden zijn niet alle mogelijke vierklank akkoorden, maar alleen die op basis van de vier genoemde toonladders gemaakt kunnen worden. Echter, elk akkoord dat uit vier klanken bestaat zou aangeduid kunnen worden als een vierklank. Bijvoorbeeld een Cmineur-add 9 is een vierklank akkoord zonder een septime, maar met een negen als toevoeging. Dit akkoord bestaat uit een prime (C), terts (Eb), kwint (G) en een negen (D).
Na de vierklank akkoorden komen de vijfklanken. Het Cmineur9 akkoord is een vijfklank akkoord waar een prime, terts, kwint, septime en een negen in zit. Een C-Eb-G-Bb-D.