Gitaar: Het Bluesschema

Blues muziek is één van de oudste muziekvormen van Amerika en heeft andere muziekgenres als rock ’n roll, rock en jazz op verschillende manieren beïnvloedt. Karakteristiek voor de blues is het blues schema dat bijna de enige wetmatigheid is in deze muzieksoort en deze dan ook meteen onderscheid van andere muziekvormen.

De I-IV-V progressie

De meeste progressies in de blues bestaan uit de grondtoon (I), kwart (IV) en de kwint (V). Stel we willen een blues progressie opstellen in de toonsoort C dan bestaat de progressie uit een C (I), F (IV) en G (V) akkoord. Als we dit dan doen voor alle andere 11 toonsoorten krijgen we:

• D-G-A
• D#-G#-A#
• E-A-B
• F-A#-C
• F#-B-C#
• G-C-D
• G#-C#-D#
• A-D-E
• A#-D#-F
• B-E-F#

Dominant Septiemakkoord

De blues maakt, in vergelijking tot andere muzieksoorten zoals klassieke muziek, bijna altijd gebruik van dominant septiem akkoorden. Voor het vormen van een dominant septiemakkoord moet men aan de grondtoon, terts, kwint een kleine septiem toevoegen. Bijvoorbeeld als we het dominant septiem akkoord van C (afgekort C7) willen hebben moeten we aan de c-e-g, waaruit een c majeur akkoord bestaat, een Bb (of een A#) toevoegen om het C7 akkoord te krijgen.

Het Schema

Als je de akkoorden van het bluesschema gevonden hebt kan je de progressie opstellen. Het schema bestaat veelal uit 12 vierkwartsmaten, waarvan de laatste maat/maten een zgn. turnaround is. Een voorbeeld van zo’n schema in de toonsoort C is:

||: C7 – C7 – C7 – C7 | F7 – F7 – C7 –C7 | G7 – F7 – C7 – G7 :||

Het laatste akkoord de G7 is in de progressie dan de turnaround en leidt de progressie terug naar de grondtoon C7. Er bestaan vele variaties op het schema zoals een 16 maats schema of een schema bestaande uit andere akkoorden dan dominant septiem akkoorden, maar deze veranderingen keren altijd weer terug op deze basis.

Melodie

De melodie die gebruikt wordt om over het bluesschema heen te soleren bestaat bijna altijd uit de noten van de pentatonische toonladder. Deze toonladder maakt, in vergelijking met de majeur toonladder, gebruik van een verlaagde terts, kwint en septiem die ook wel ‘blue’ noten worden genoemd en karakteristiek zijn voor de blues. Door het gebruik van deze toonladder in combinatie van gitaar technieken zoals sliding en bending hebben geïmproviseerde gitaarsolo’s door beroemde bluesgitaristen zoals Muddy Waters, Robert Johnson en Jimi Hendrix menig gitarist geïnspireerd om de blues te spelen.