Pino: de blauwe vogel uit Sesamstraat

Veel kinderen kennen de sympathieke blauwe vogel, maar ook voor veel volwassenen is het geen onbekende. Pino is namelijk al vanaf 1976 te zien op de Nederlandse televisie. Het idee van Pino is oorspronkelijk vanuit de Verengde Staten gekomen, maar toch is Pino een unieke en Nederlandse vogel. Wereldwijd zijn er variaties te vinden van onze zachtaardige vriend. Dit zijn echter geen 'echte Pino’s', maar hooguit familie van onze Pino. Inhoudsopgave

• Sesame Street
• Waarom is Pino blauw?
• Wie is neef Jan?
• Wat voor vogel is Pino?
• Pino in de politiek
• In het Pino-pak
• Wie zit in het Pino-pak?
• Hoe ziet de toekomst er uit voor Pino?

Sesame Street

Pino is een van de figuren uit het Nederlandse kinderprogramma Sesamstraat. Het idee voor dit programma is eigenlijk ontstaan in de Verenigde Staten. Het kinderprogramma werd daar voor het eerst op 10 november 1969 uitgezonden onder de naam 'Sesame Street'. Het oorspronkelijke doel van de Amerikaanse programmamakers was: ondersteuning van kinderen in achterstandswijken. In het programma werden allerlei onderwerpen op een leuke en kindvriendelijke manier behandeld. De gedachte hiervan was dat men de kinderen spelenderwijs zou kunnen helpen bij het inlopen van eventuele leerachterstanden.

Aanbeveling door Dolph Kohnstamm

Het Amerikaanse succes van Sesame Street bleef in Nederland niet lang onopgemerkt. Al enkele maanden nadat het programma in de Verenigde Staten op televisie kwam, werd er nagedacht over een mogelijke introductie in Nederland. Het programma werd in Nederland voor het eerst goed onder de aandacht gebracht door Dolph Kohnstamm. Overtuigd van de positieve effecten, schreef Kohnstamm in maart 1970 een lovend artikel over Sesame Street in Vrij Nederland. Kohnstamm was niet zomaar een liefhebber van kinderprogramma’s. Als afgestudeerd psycholoog onderzocht hij de mogelijkheden ter bevordering van ontwikkeling van kinderen van laagopgeleide ouders. Van 1973 tot 1998 was hij zelfs hoogleraar ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden. Kohnstamm pleitte voor een Nederlandse versie van Sesame Street en werd uiteindelijk voorzitter van de adviesraad van Sesamstraat.

Sesamstraat in Nederland

Na het artikel van Kohnstamm ging het balletje rollen voor de Nederlandse versie van Sesame Street. Het bleek niet zo eenvoudig. Om te beginnen, wilden de Amerikaanse bedenkers van het programma veel inspraak hebben. Hiernaast moesten er ook rechten afgedragen worden waardoor het programma voor de NOS behoorlijk duur werd. Om dit probleem op te lossen werd besloten om een samenwerkingsproject aan te gaan met de Belgische BRT. Uiteindelijk werd op 4 januari 1976 de eerste aflevering van Sesamstraat in Nederland uitgezonden.

Waarom is Pino blauw?

In de Amerikaanse versie van Sesamstraat speelt ook een grote vogel. Dit is 'Big Bird'. Je zou kunnen zeggen dat Big Bird de Amerikaanse versie van Pino is, maar Big Bird is geel. Het feit dat onze Pino blauw is, komt door de Amerikaanse makers van Sesame Street. Zij vonden het wel goed als er een Nederlandse 'Big Bird' zou komen, maar hij mocht niet te veel lijken op hun eigen Big Bird. Uiteindelijk hebben de Nederlanders gekozen voor een grote blauwe vogel...en ze noemden hem Pino.

Wie is neef Jan?

Eigenlijk is Big Bird de Amerikaanse (gele) Pino, maar dat zou voor de jeugdige kijkertjes wat verwarrend zijn. Aangezien de afleveringen van Sesamstraat voor een flink deel (40%) bestaan uit Amerikaanse beelden van Sesame Street, is het niet te vermijden dat de Amerikaanse Pino af en toe in beeld komt. Om dit op te lossen, heeft men besloten dat Big Bird een neef is van Pino. Vanaf toen heette Big Bird: Neef Jan.

Wat voor vogel is Pino?

Pino is blauw en groot; ongeveer 2,15 meter. Hij heeft aan elke poot drie tenen en heeft relatief kleine vleugeltjes. Men twijfelt of Pino eigenlijk wel kan vliegen. Deze omschrijving maakt het lastig om vast te stellen wat voor soort vogel Pino eigenlijk is. Buurman Baasje in Sesamstraat noemt Pino regelmatig een “blauwe reiger” of een “koekoek”, maar dat lijken niet de juiste soortnamen te zijn. Over het algemeen wordt vermoed dat Pino een heel grote kanarie is. Neef Jan heeft echter ooit beweerd dat hij toch echt meer een soort condor is in plaats van een kanarie.

Pino in de politiek

Hoewel Pino zich normaal gesproken politiek afzijdig houdt, is hij er toch een enkele keer bij betrokken geweest. In Nederland was Pino in 2005 in Den Haag aanwezig bij een demonstratie tegen het mediabeleid van de regering. Uiteindelijk was het Pino die maar liefst 93.000 handtekeningen heeft overhandigd aan een Tweede Kamercommissie die een hoorzitting hield over de toekomst van de Publieke Omroep.

In de Verenigde Staten heeft Neef Jan (Big Bird) in 2012 met de politiek te maken gehad. De Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney vond namelijk dat de publieke omroep (PBS) moest verdwijnen, omdat deze omroep de belastingbetalers veel te veel geld zou kosten. Doordat Sesame Street door PBS werd uitgezonden leek Neef Jan slachtoffer te worden van de voorgestelde bezuiniging. Gelukkig sprong Obama voor hem in de bres en zei: “Gelukkig, eindelijk iemand die Big Bird durft aan te pakken. Het zal eens tijd worden. Ik wist helemaal niet dat hij achter de overheidstekorten zat”. Na deze cynische opmerking heeft men het bezuinigingsplan snel losgelaten.

In het Pino-pak

Pino is het enige personage van Sesamstraat waar de acteur/actrice geheel in het pak moet. Dit is geen eenvoudige opgave, omdat Pino vrij lomp en groot is. Het hoofd van Pino wordt bediend met de rechterhand, terwijl de linkerhand gebruikt wordt voor het bewegen van de linkervleugel. Hierdoor hangt de rechtervleugel van Pino er vaak een beetje los bij. Als Pino niet helemaal in beeld gebracht wordt (of als hij zit) kan de rechtervleugel door een tweede poppenspeler bediend worden. Doordat er vanuit het pak geen direct zicht naar buiten is, is binnenin het pak een kleine monitor aangebracht. Op die manier kan de poppenspeler een beetje zien wat er in de omgeving gebeurt.

Wie zit in het Pino-pak?

Vanaf 1976 hebben er verschillende poppenspelers in het pak van Pino gezeten. De eerste keer in 1976 werd Pino gespeeld door Dirk Grijspeirt. Hierna volgden er nog vier poppenspelers. Vanaf 1991 wordt Pino gespeeld door Renée Menschaar, de eerste 'vrouwelijke Pino'. Renée Menschaar is begonnen bij Sesamstraat als assistente bij de poppenspelers van Tommie. Toen de vacature voor de poppenspeler van Pino vrijkwam in 1991 is zij in het pak gekropen.

Hoe ziet de toekomst er uit voor Pino?

Sesamstraat werd in eerste instantie uitgezonden op Nederland 1 om 18:30 uur. Hierna verhuisde het programma een paar keer naar een andere zender. Ook de tijden waarop het programma begon zijn telkens iets veranderd. Op zich waren de veranderingen niet al te groot en bleven de kijkers het programma trouw. In 2009 werd het tijdstip echter vervroegd naar 17:00 uur hetgeen tot onvrede zorgde bij de acteurs en actrices. Uiteindelijk wordt Sesamstraat vanaf eind 2015 ’s ochtends vroeg uitgezonden via Zappelin. Naar men zegt zijn de kijkcijfers sindsdien echter fors teruggelopen. Het is dan ook de vraag of Sesamstraat voor de toekomst behouden zal blijven.