Wat is musical?

Mensen dansen op straat en gesprekken worden spontaan zingend voortgezet. Normaal gesproken zou er waarschijnlijk raar gekeken worden, maar in de musical kan het allemaal. De musical trekt groot publiek.

Wat is musical?

Musical is een vorm van theater waarin gesproken tekst, muziek, zang en dans gecombineerd worden. Meestal worden en kleurrijke kleding en decors gebruikt.

De eerste musicals

In 1728 treed in Londen The Beggar’s opera van John Gay in première. Dit is de langstlopende theaterproductie van de 18e eeuw. Hoewel de meeste stukken toen niet langer dan een week werden opgevoerd, werd deze ruim 60 keer vertoond. The Beggar’s opera is een parodie op een opera en gaat over de onderlaag van de bevolking. In tegenstelling tot opera werd in dit stuk niet alles gezongen, maar werd tussendoor gesproken. Later werden theaterstukken, zoals stukken van Shakespeare, op een grappige manier herschreven en er werden liedjes tussen gezet.

Opkomst van populariteit

Een bekend musicalduo is Gilbert & Sullivan. William Gilbert (1836–1911) was advocaat die iets anders wilde. Hij begon met het schrijven van theater recensies en spotverzen. Arthur Sullivan (1842–1900) componeerde zijn eerste muziekstuk toen hij 8 jaar was. De twee bundelden hun krachten samen en maakten een komische opera. Samen maakte dit duo 14 musicals. Een voorbeeld daarvan is het The Mikado (1885) over en liefdesgeschiedenis in Japan.

Er zijn meerdere musicalduo’s, zoals George & Ira Gershwin (broers) en Rodger & Hammerstein en Rado & Ragni. Het laatste duo schreef onder andere Hair (1969), een verhaal over de hippietijd. Elton John en Tim Rice hebben van de opera Aida (1998 en in 2000 op broadway) een musical gemaakt.

Musicalfilms

Niet alleen op het podium met publiek worden musicals opgevoerd. Ook in veel films komen liedjes voor. Walt Disney heeft verschillende musicalfilms gemaakt, zoals Mary Poppins (1964) of The sound of Music (1965). Toen de musicals populairder werden, herschreef Frank L. Baum zijn boek The Wizard of Oz tot een musical. Hier is een film van gemaakt met Diana Ross en Michael Jackson met de titel The Wiz (1978).

Later werden musicals voor bepaalde doelgroepen geschreven en verfilmd, zoals West Side Story (1961), Jesus Christ Superstar (1973) of Grease (1978). De popgroep The Bee Gees schreef muziek voor de musicalfilm Saturday night fever (1977). Ook de musicalfilms Moulin Rouge! (2001) en Chicago (2002) zijn populair geworden.

Musicals in Nederland

De eerste Nederlandse musical werd gemaakt in de jaren 60 van de 20ste eeuw. Een van de eerste musicals was My Fair Lady met in een van de hoofdrollen Wim Sonneveld. Harry Bannink en Annie M.G. Schmidt zijn de eersten die Nederlandse musicals schrijven. In 1965 word de Nederlandstalige musical Heerlijk duurt het langst opgevoerd. Het is geschreven door Schmidt en gecomponeerd door Bannink. Samen schrijven ze meerdere musicals. In 1977 is de première van Foxtrot , een musical over een provincie vrouw die richting New York trekt en daar verliefd wordt op een homofiele artiest. In dit verhaal spelen Trudie Labij en Willem Nijholt.

Jos Brink en Frank Sanders hebben ook verschillende shows gebracht. Toch leek Nederland een beetje te nuchter voor de grote spektakels. Joop van den Ende wist daar verandering in te brengen. Als theater en televisieproducent ging hij verder met de musical. In 1987 werd in Amsterdam Carre Cats opgevoerd. Van den Ende haalde hiervoor medewerkers en decor uit Amerika. In 1991 volgde Les Miserables en sindsdien zijn musicals hits in Nederland. Koen van Dijk (tekst) en Ad van Dijk (muziek) krijgen van Van den Ende de opdracht om een Nederlands stuk te schrijven. Dit stuk is gebaseerd op het verhaal van Cyrano de Bergerac. In 1993 ging dit verhaal op Broadway in de Verenigde Staten in première.

In Nederland volgden hits als The Phantom of the opera (1993-1996), Chicago (1999-2001), Miss Saigon (1996-1999), Aida (2001-2003), The Lion King (2004-2005) en Tarzan (2007-2009). De hoofdrolspelers van Evita (2007-2009) en Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat (2008-2009) werden gekozen via audities die op tv te volgen waren.
De populariteit van de musical lijkt nog lang niet voorbij te zijn.

Lees verder

• Mime: kunst van de stilte
• De kunst van de komedie