Filmrecensie: Copying Beethoven

Copying Beethoven is een heel bijzondere, aangrijpende film. Deze film laat ons zien en voelen wat er allemaal in Beethoven omging in de laatste drie jaren van zijn leven. Wie zien een muzikaal genie, die leed onder zijn doofheid en eenzaamheid. Het verdriet wordt voelbaar en tastbaar als we de meester bezig zien in zijn woning. De film begint met het overlijden van Beethoven, als hij op zijn sterfbed ligt. Het is een goede keuze geweest om deze scène niet aan het eind van de film te plaatsen...

Wenen, het jaar 1824

Het verhaal begint als Beethoven de leeftijd heeft bereikt van 54 jaar, en volledig doof is geworden. Reeds vóór zijn dertigste kondigden de eerste symptomen van doofheid zich al aan, en zo rond zijn vijftigste was hij volledig doof. Wij kunnen ons haast niet indenken hoe erg het moet zijn om helemaal niets te kunnen horen om ons heen en in een volkomen stilte alles te moeten doen, zonder dat we geprikkeld worden door een of ander geluid, b.v. het getjilp van een vogel, een piepende of krakende deur, een fluitketel, een blaffende hond, een deurbel, het suizen van de wind enzovoort.

Voor een componist, een musicus, die volkomen afhankelijk is van geluid, voortgebracht door instrumenten en menselijke stemmen, is het natuurlijk nog duizenden malen erger om helemaal niets te kunnen horen. En toch was Beethoven in staat, ondanks zijn doofheid, om geniale werken te componeren, werken die hij zelf nooit heeft kunnen horen, maar die hij dankzij zijn Goddelijk gave op papier heeft kunnen zetten, zodat deze gedrukt konden worden, en voor eeuwig opgeslagen zijn in de archieven en tegenwoordig in de vele computer-bestanden.

In de film zijn deze ellendige omstandigheden van doofheid en eenzaamheid heel indringend in beeld gebracht, en men voelt zich dan ook direct betrokken bij deze gebeurtenissen. We zien dat Beethoven bezoek krijgt van een jonge vrouw, die erg getalenteerd is en studeert aan het conservatorium van Wenen. Zij wil Beethoven gaan helpen met het afmaken van het manuscript van de negende symfonie, waarop de uitgever zit te wachten. Geleidelijk aan ontstaat er een band tussen de twee, die ervoor zorgt dat beiden erop vooruit gaan: Anna, de jonge vrouw, heeft diep ontzag en bewondering voor de grote meester, en Beethoven op zijn beurt heeft eindelijk eens gezelschap van iemand die hem een beetje kan begrijpen en met wie hij op een gelijkwaardig niveau kan communiceren.

Familieaangelegenheden

We maken ook nog kennis met een ander figuur uit Beethoven's leven: zijn neef Karl, over wie hij de voogdij had verkregen nadat zij broer in 1815 overleden was. Beethoven was van mening dat de moeder van Karl niet geschikt was om de jonge knaap een goede opvoeding te geven, en na een lange reeks van processen werd de voogdijschap aan Beethoven toegewezen. Maar hoe Beethoven ook zijn best deed om van Karl een goede musicus te maken, de jongen was rebels en wilde zich niet onderwerpen aan het gezag van zijn oom, en gooide er met de pet naar en verviel in decadent gedrag, zoals gokken, drinken, feestjes houden en schulden maken. Hier heeft Beethoven ook veel verdriet van gehad, wat ook duidelijk naar voren komt in de film.

Beethoven's temperament

Beethoven stond erom bekend dat hij niet onder stoelen of banken stak hoe hij over bepaalde dingen en zaken dacht, en soms kreeg hij in het openbaar een uitbarsting van woede. een heel mooi voorbeeld in de film is het moment waarop Beethoven samen met Anna een tentoonstelling bezoekt, waarbij er een maquette getoond wordt van een brug over de Donau, die ontworpen is door de vriend van Anna, die architect is van beroep. Als zij allen rondom de maquette staan, en erover gepraat wordt, laat Beethoven duidelijk weten dat kunst, en met name muziek, iets dat geschapen is, onnoemelijk meer waarde heeft dan een dood object, uitgedacht aan een tekentafel. Hij slaat met zijn stok de gehele maquette aan diggelen voor de ogen van iedereen. Volgens sommigen is dit de beste scène uit de hele film.

De première van de negende symfonie

Als dan eindelijk het manuscript van de negende symfonie af is en het werk gedrukt wordt, dan is het zover dat het orkest in Wenen het werk kan instuderen. Het kost veel tijd om alles onder de knie te krijgen, want de eisen die Beethoven stelt aan de instrumentalisten en ook aan de vocalisten zijn zeer hoog. Als het werk dan voor het eerst uitgevoerd gaat worden zegt Beethoven tegen Anna dat hij niet in staat is om dit alleen te doen. Hij is tenslotte volledig doof! Anna zegt dat ze hem zal helpen door alles vanaf een goed zichtbare plek aan te geven, zodat het net lijkt alsof Beethoven normaal kan horen. Op deze manier is de uitvoering een succes, en het applaus is overweldigend en extreem lang. Maar Beethoven hoort niets, en moet door iemand omgedraaid worden om te zien hoe laaiend enthousiast het publiek is, en wanneer hij dit ziet, raakt hij erg ontroerd.

Epiloog

Na het componeren van de negende symfonie begint Beethoven zich hoe langer hoe meer terug te trekken uit het openbare leven. Bovendien gaat zijn gezondheid ook verder achteruit, waardoor hij lichamelijk minder kan dan voorheen. Hij schrijft alleen nog maar kamermuziek, strijkkwartetten, maar dan wel op een zo hoog en verheven niveau, dat de musici van die tijd het niet konden begrijpen, laat staan uitvoeren. De film eindigt dan ook met een zieke Beethoven, die zich echter bewust is van een Goddelijk bestaan, en de overtuiging heeft dat eens het goede over het kwade zal triomferen. Een hartverwarmende film met een positieve en geestelijke boodschap van geloof, hoop en liefde.