Wat is typecasting en hoe werkt het?

Typecasting wordt de hele dag om ons heen toegepast en toch kennen we het alleen vanuit het acteren. Wat is het en hoe werkt het?

Wie en wat?

Strikt genomen is het een Engelse term waarin acteurs en actrices heel vaak in eenzelfde rol geplaatst worden, waardoor ze enig moment geassocieerd worden met een bepaald type.

Als beginnende acteur of actrice ben je blij als je voor een rol uitgekozen wordt en is het vaak geen kwestie van een bewuste keuze, althans niet voor de acteur of actrice. Maar er zijn ook voldoende acteurs en actrices die hier bewust, ook als ze enig moment wel zelf de keuze kunnen maken, mee doorgaan. Dit heeft vaak een herkenningsaspect in zich voor de kijkers en meer kans dat de film goed bezocht wordt. Immers, de kijkers hebben hem of haar al vaker in een dergelijke rol gezien en dat was toen ook leuk. Een financiële kwestie dus.

Enkele voorbeelden:

• Bruce Willis, speelde lang de ruwe bolster blanke pit man. Inmiddels speelt hij ook andere rollen waar hij meer in laat zien wat hij kan.
• Jodie Foster, speelt tot op heden (momenteel is ze minder aan het filmen) nagenoeg altijd sterke vrouwen, zelfstandig en zelf in staat haar boontjes te doppen. Hoewel het een goede actrice is, stapt ze ook niet snel zelfstandig in een kwetsbare vrouwenrol.
• Al Pacino, speelde lang rollen als de –veelal van Italiaanse afkomst- heetgebakerde man. Pas bij de afwisseling van rollen kwamen zijn kwaliteiten – die veel breder lager- naar buiten.
• Catherina Zeta-Jones, speelt meestal de super vrouwelijke verleidster (goed of fout).
• Jennifer Aniston, speelt meestal in lauwe komedies het meisjesachtige lieve vrouwtje, die alleen zo nu en dan laat zien dat ze wat pit heeft.

Veilig

Voor menig acteur of actrice is het een veilige keuze om voor hetzelfde type te gaan, omdat de kans op succes groter is. Maar veel zullen enig moment toch ook gevaarlijker keuze maken.

Charlize Theron

Zoals de Zuid Afrikaanse Charlize Theron die vaak voor haar mooie uiterlijk een fraaie rol wist te scoren. Bijvoorbeeld in the Devil’s Advocate naast Keanu Reeves en Al Pacino of The Italian Job. Enig moment koos ze er voor om zich minder mooi te maken en dat resulteerde in de film Monster uit 2003. Hiervoor mocht ze een Oscar in ontvangst nemen.

Bruce Willis

Acteur Bruce Willis deed het nog anders, die blijft de stoere ruwe bolster blanke pit rollen met het grootste gemak afwisselen met heel ingetogen rollen als de psycholoog in The Sixth Sense uit 1999.

Keanu Reeves

Soms wordt je ook niet geaccepteerd in andere rollen. Dit ligt enigszins in de lijn van acteur Keanu Reeves. Zijn grootste successen zijn fantasieachtige rollen waar hij of met het bovennatuurlijke te maken krijgt of het echte sci fi is. Zo is de serie Matrix films (rond de eeuwwisseling) een van de grootste die ooit in Hollywood gemaakt is, maar ook The Devil’s Advocate uit 1997 of Constantine uit 2005. Andere films die hij maakt blijven in bioscoopsucces cijfers duidelijk achter.

Typecasting buiten het acteurswereldje

Hoewel het dus een term is die uit de acteurswereld komt, vindt het met het grootste gemak ook daarbuiten plaats. Bepaalde mensen worden voor bepaalde functies gevraagd. Zo kan een goede allround manager organisaties door verschillende processen leiden. Toch zal er voor een bepaalde opdracht als eindverantwoordelijke naar andere (uiterlijke) kenmerken gezocht worden, dan alleen de kwaliteiten om die klus te klaren.

Een van de bekendste is de verandermanager. Een organisatie moet bijvoorbeeld een gereorganiseerd worden (incl. ontslagprocessen etc.) en de man of vrouw die daar komt te zitten, is een manager die over het algemeen minder non verbale uitdrukking heeft en een ietwat stoïcijns uiterlijk heeft. Overal geldt dat de uitzondering de regel bevestigd, maar uit onderzoek blijkt dat het voor ruim 77% mannen zijn. Vrouwen hebben nog de naam “socialer” te zijn, wat niet altijd handig is in een dergelijk proces (denkt men) en van die mannen is het merendeel een man die aan eerder genoemde kenmerken voldoet. Strikt genomen zijn het non criteria, maar ze worden wel meegenomen.

In een cosmeticazaak staan meer vrouwen in de verkoop. Enerzijds omdat die er nu eenmaal meer vrouwen zijn die solliciteren, maar anderzijds omdat “men” nog steeds de beleving heeft dat een vrouw (want dat is wel de meerderheid in dergelijke winkels) door een vrouw geholpen wil worden. Maar er een popperig vrouwtje van je bent spekkoper. Maar niet heus, want steeds meer mensen vinden de kennis van producten belangrijker dan wie het verkoopt.

Waarom?

Op een andere manier zijn dit allemaal vormen van typecasting, waarbij degene die de mensen aanneemt niet het risico wil lopen fout te gaan, want dit ging in het verleden ook goed. Grotere slagingskans dus. Dat een man in een cosmeticawinkel een heel nieuwe doelgroep aan kan boren is wellicht nog niet in ze opgekomen. Het is maar hoe je het bekijkt.