De come-back van de Vox AC-15

Hij is er weer en harder rockend dan ooit tevoren, de Vox AC-15. In de jaren 60 de lievelingsversterker van de Britse rockers, nu een allemansvriend. Toen Brits handwerk, nu een Chinees massa product. Maar een AC-15 is het en hij klinkt als een klok. Probeer hem eens uit in de winkel, grote kans dat je hem daar niet kan laten staan.

Vox een merk voor winnaars

Gedurende de jaren 60 stond er één merk versterker bovenaan het verlanglijstje van menig ambitieuze rocker; Vox. Met namen als de Rolling Stones, de Beatles en de Shadows als enthousiaste "endorsers", dat wil zeggen enthousiaste eindgebruikers en dus wandelende reclamezuilen, was het kostje van de Vox aandeelhouders gekocht. "Vox" betekent in het Latijn (een) stem, en een stem dat is het zeker geworden, een hele mooie en hele harde stem.

Korte geschiedenis van Vox

Toen in 1946 Tom Jennings een bedrijfje in gebruikte instrumenten startte kon hij niet bevroeden dat een decennium later hij Britse pubers het middel zou geven om het Amerikaanse rock 'n roll geweld op passende wijze te beantwoorden. Na een aantal jaren acccordeons importeren merkte Jennings op dat ruig gitaarwerk in opkomst was; uit de USA kwam de rock 'n roll en in de UK was er de "skiffle" rage. Hij wilde met zijn bedrijf JMI (Jennings Musical Instruments, later Jennings Musical Industries) een graantje meepikken en besloot tot de ontwikkeling van een goede gitaarversterker.

De AC-15

Dit was een gouden idee want dankzij strenge importbeperingen in die tijd was import van spul uit de USA praktisch onmogelijk. Toen op een dag een gitarist/electrotechnicus, genaamd Dick Denney, een zelfgebouwde 15 watt gitaarversterker met 12 inch speaker kwam demonstreren nam Jennings hem direct in dienst en gaf hem opdracht de versterker verder te ontwikkelen. Dit zou uiteindelijk de AC-15 worden.

Introductie van de AC-15

Toen in 1958 de AC-15 op de Britse markt werd gebracht was ie crême kleurig, maar al wel met het bekende ruitmotiefje, een 12AX7 buis, en twee EL84 buizen. In 1960 werd de kleur veranderd naar twee-tonig grijs. In die tijd begon de Britse muziek helemaal te boomen. Het was de tijd vlak voor de grote doorbraak van groepen als de Beatles, de Rolling Stones, en ontelbaar veel andere Britse groepen. De AC-15 gaf de Britse rockers wat ze nodig hadden; een warme, maar ook heldere, maar vooral unieke, sound.

De AC-30

Naarmate de Britse rock 'n roll steeds populairder werd, en de zalen waarvoor de Britse rock 'n roll helden steeds groter, kwamen de beperkingen van de AC-15 in zicht. Het was immers "maar" 15 watt. "Maar" staat tussen aanhalingstekens omdat een AC-15 echt loei- en snoeihard kan, maar toegegeven; niet hard genoeg voor grote volle zalen. Eerst werd een AC-15 "twin" uitgeprobeerd. Dit ding is tegenwoordig behoorlijk zeldzaam; het was dezelfde versterker maar dan met twee speakers. Vervolgens werd de AC-30 ontwikkeld en dankbaar in gebruik genomen door de in die tijd super populaire Shadows. Later kwamen natuurlijk ook de AC-50, de AC-100 de "Super Beatle" en noem maar op. Dat laatste ding werd overigens gebruikt om in baseball stadions te spelen, dus we dwalen nu af van het onderwerp; de AC-15.

De teloorgang van de AC-15

Eind jaren 60, en gedurende de jaren 70 en 80, werden de versterkers krachtiger en krachtiger. Wie kent niet de "muren" van Brian May of Motorhead, en eigenlijk de meeste andere bands in die tijd. Een gitaarversterkertje als de AC-15 was niet bepaald iets om erg opgewonden van te raken. Verder werd het merk Marshall steeds populairder als ultieme rock amp. De AC-15 werd een beetje een ondergeschoven kindje en de productie ging op een laag pitje. Sinds 1992 worden de AC-15's geproduceerd door KORG en sommigen zweren echt bij de KORG uitvoering. Anderen dachten dat de AC-15 ancient history was.

China

Sinds het jaar 2003, waarin de amps ineens uit China komen, is het plotseling raak. De reputatie van Chinese produkten werkt niet echt mee en toch is de Vox AC-15 nu misschien wel populairder dan ooit. Echt supersolide zijn ze niet die Chinese AC-15CC's, AC-15CC1's en AC-15-CC2's, uit China; de tolex valt van je amp af als je er naar kijkt, de knopjes zijn van goedkoop plastic. Floep daar gaat weer een zekering. Maar man, wat een sound. Geen wonder dat tegenwoordig vrijwel iedere serieuze gitarist met een budget tussen de 500 en de 700 euro's de aanschaf van een Vox AC-15 overweegt.

Bediening

In tegenstelling tot wat een term als "top boost" suggereert, en in tegenstelling tot waar aan modernere versterkers je hebben doen wennen, heeft de AC-15 maar 1 kanaal. Dit wil zeggen dat je niet op een knop kan drukken om opeens een vettere overstuurde sound te krijgen. De huidige AC-15CC komt wel met een footswitsch maar met deze footswitsch kun je alleen de, overigens zeer mooie, tremelo bedienen, en de, veel minder mooie, reverb. Voor oversturing of reverb moet je geen AC-15CC kopen. Wil je echt vet oversturen dan zul je een effectpedaal moeten gebruiken. Verder ben je al snel uitbediend; je hebt een master volume, een top boost volume, een bass en een treble knop, daarnaast heb je nog knoppen voor de tremelo en de reverb. Het mooiste klinkt deze versterker als de master vol open is en het volume net over het "clean" randje is. Voor een allround gitarist die zowel superclean als super overstuurd wil spelen is één of meer gitaareffecten noodzakelijk.

Speakers

De goedkoopste uitvoering van de huidige AC-15CC wordt uitgerust met een Wharfedale speaker. Puristen vinden dit waardeloze speakers, en het lijkt er inderdaad op dat ze niet echt goed uit de voeten kunnen met een "overdriven" geluid. Clean gaat goed, overstuurd gaat... niet goed. Daarom kun je overwegen om een, veel duurdere AC-15CC aan te schaffen met een Celestion Blue Alnico speaker. Je kan ook de AC-15CC met de goedkope speaker aanschaffen en dan de speaker vervangen door een Weber Blue Dog een Eminence Red Fang, of een Greenback, of een G12-65. Whatever rocks your boat.

Vox AC15CC specs

De huidige Vox AC-15CC zit als volgt in elkaar, lijkt dus enorm op het origineel uit 1957:

• Power Output: 15 Watts RMS into an 8 or 16 ohm loudspeaker load.
• Internal speaker: 16 ohm, 12", 30 Watt VOX/Wharfedale Custom - model AC15CC18 ohm 12" , 15 Watt VOX/Celestion AlniCo Blue - model AC15CC1X
• Valve/tube complement: 2 x EL84/6BQ5 & 2 x 12AX7/ECC83
• Rectifier: silicon rectifier with passive SAG circuit
• Mains input: preset 100V or 120V or 230V or 240 V ~ 50 or 60 Hz depending on country of sale. Please see Rating Plate on rear of amplifier for exact specification
• Dimensions: AC15CC1 & AC15CC1X (WxDxH) 732mm (28.82") x 261.9mm (10.31") x 440mm (17.32")
• Weight: AC15CC1 21.6Kgs (47.62lbs) AC15CC1X 21.69Kgs (47.84lbs)