Gretsch, het bedrijf en de gitaren
De gitaren van het merk Gretsch staan bekend vanwege hun aparte uiterlijk, eigenschappen en geluid. "That Great Gretsch Sound" is op talloze wereldhits te horen. Het bedrijf kent een interessante geschiedenis met pieken en dalen en de gitaren hebben eigenaardige eigenschappen die je bij geen andere gitaar terugvindt.
De geschiedenis van Gretsch
De geschiedenis van Gretsch is met name belangrijk voor (toekomstige) Gretsch eigenaars vanwege de zogenaamde "Baldwin" periode, welke hieronder ook aan bod komt.
De oprichting
Gretsch werd in 1883 opgericht in de USA door Duitse immigrant Friedrich Gretsch, welke zich toelegde op de productie van banjo's en slagwerkinstrumenten. In 1916 was het inmiddels één van de grootste importeurs en fabrikanten van muziekinstrumenten in de USA en betrok het bedrijf een gebouw van 10 verdiepingen op Broadway, in Brooklyn, USA.
Gouden jaren
Hoewel Gretsch tot 1954 weinig had gedaan aan gitaren (in die dagen immers lang niet zo'n populair instrument als na 1954) zou het bedrijf echt succesvol worden met een opmerkelijke gitaar lijn. Diverse gitaarmodellen, welke uiterst succesvol zouden worden, werden gelanceerd, zoals de Country Gentleman, diverse Jet solid bodies, en twee van de meest succesvolle Gretsches aller tijden: de 6120 Chet Atkins en de White Falcon.
De instrumenten
De Gretsch gitaren onderscheiden zich op diverse manieren van de bekendere Gibsons en Fenders.
Eigenschappen
De gitaren waren voornamelijk bedoeld voor country gitaristen, dus veelal werden ze versierd met country-achtige ornamentjes. Zo werd bijvoorbeeld op de klankkast van vlaggenschip 6120 een groot "G" brandmerk geplaatst. De gitaren waren tot 1957 voorzien van "Dynasonic" elementen van het bredrijf DeArmond. Ze waren veelal hol, zoals de akoustische gitaren ("archtops") in die tijd. Na 1957 schakelde men over op Gretsch elementen, "Filtertrons" genaamd. De gitaren hadden voor die tijd revolutionaire kleuren, zoals "Sunset Orange", "Cadillac Green", "Sïlver Sparkle" enzovoorts. Veel gitaren kregen een "Bigsby" tremelo, ook wel whammy-bar genoemd, en alle gitaren kregen een slagplaat, waar vaak "Gretsch" op stond.
De zwevende brug
Apart aan een de meeste Gretsches is de "floating bridge". Een brug is dat ding dat op de body zit, waarover de snaren geleid worden naar de hals. De floating bridge, een verschijnsel waar een hoop gitaristen een hekel aan hebben, is niet bevestigd aan de body, zoals bij de bekende gitaren van Gibson en Fender, maar "ligt" los op de body. De druk van de snaren houdt de brug op zijn plaats, dit is althans de bedoeling. Maar omdat de brug los zit wil hij nog wel eens verschuiven, waardoor het voordeel van de zwevende brug (het makkelijk kunnen intoneren van een gitaar) kan veranderen in een nadeel; de gitaar klinkt vals, met name in de hogere regionen. Dit verschuiven treedt voornamelijk op wanneer je wild speelt en met dunne snaren. Bij echt dikke snaren heb je geen last van dit probleem. Veel Gretsch eigenaars "pinnen" hun brug, met pinnetjes, schroefjes of soms zelfs dubbelzijdige tape.
De elementen
Gretsch gitaren kunnen zijn voorzien van de volgende pickups (elementen);
- DeArmond Dynasonic, dit zijn zogenaamde "single coil" elementen.
- Filtertron, dit is een zogenaamde "humbuckers".
- Supertron, humbucker. Deze onderscheidden zich van normale humbuckers omdat er geen magneetje zat onder iedere individuele snaar maar in plaats daarvan een plaatje onder alle zes.
- Hilotron, een goedkopere, single coil, uitvoering van de Filtertron.
- Baldwin Filtertron.
- DiMarzio of merkloze humbucker, zeer on Gretsch-achtig. Deze werden gebruikt in de Baldwin periode.
- Clipper Transitional, een zeer zeldzaam single coil element.
- Ceramic Magnet FilterTron, een goedkopere uitvoering van de Filtertron.
- TV Jones "Dual FilterTron" en TV Jones "Classic". "Hotter" en moderner dan de Filtertron, maar toch Filtertron.
De versterkers
Over de Gretsch versterkers kunnen we kort zijn. Deze zijn dusdanig duur dat veruit de meeste Gretsch bezitters versterkers gebruiken van merken als Fender en Vox.
Chet Atkins
Chet Atkins, een zeer bekende gitarist in de jaren 50 en 60, werd door Gretsch ingehuurd om het bedrijf te adviseren en natuurlijk ook reclame te maken voor het bedrijf. Sommige van zijn ideeën zijn o.a. de "zero fret", dit is een fret vlak onder de topkam bij de kop van de gitaar. Bij een zero fret is het minder cruciaal om een perfect kloppende topkam te produceren. Ook had hij het idee om de kast in sommige gevallen dicht te laten en de "F-gaten" erop te schilderen, dit om feedback (rondzingen) van de gitaren te verminderen.
Terug naar de geschiedenis van Gretsch
Eind jaren '60 waren de hoogtijdagen van Gretsch voorbij. De Gibson gitaren, met name het Les Paul model, en Fender, met name het Stratocaste model, waren beter aangeslagen bij de miljoenen jonge muzikanten wereldwijd. De familie ging op zoek naar een oplossing.
"The Baldwin Years"'
In 1967 verkocht Fred Getsch het bedrijf aan Baldwin, dat van origine piano's en orgels bouwde. De productie werd in 1970 verplaatst naar Arkansas. De kwaliteit van de instrumenten ging sterk achteruit. Er was geen of weinig kwaliteits controle. Op de productie van de gitaren werd dusdanig bezuinigd, met goedkopere onderdelen en plastic knoppen en dergelijke, dat in 1979 Chet Atkins zich terugtrok omdat hij er niet meer achter stond. In 1981 beëindigde Baldwin de productie. Hoewel in deze jaren soms zeer goede gitaren zijn geproduceerd, waardoor het dus wel degelijk interessant kan zijn om "een Baldwin" aan te schaffen, hebben "de Baldwins" een dusdanig slechte naam dat de waarde van de door hun geproduceerde gitaren enorm verschilt van "echte" Gretsches. Het is dus van belang om zeker te weten dat je geen "Baldwin" koopt voor een "echte" Gretsch prijs.
Een nieuwe Fred Gretsch
In 1988 slaagde een ander lid van de familie Gretsch erin om de overblijfselen van het bedrijf Gretsch te kopen. Begonnen werd met de productie van goedkope niemendalletjes, de "Traveling Wilburys". Vervolgens werd de productie van de ooit zo populaire en bekende Gretsch modellen hervat. Dit keer in Japan. In '98 en '99 werd een extreem dure "Made in the USA" custom lijn van modellen op de markt gebracht maar vanwege de prijs sloeg dit niet aan. Ook werd in '99 een nieuw model geintroduceerd: de Electromatic. Electromatics zijn veel goedkoper dan de "pro line" modellen en zijn tot de dag van vandaag zeer populair en worden ook steeds mooier en beter.
Gretsch vandaag
In 2003 sloot Gretsch een overeenkomst met Fender Musical Instruments Corporation, die hiermee de volledige controle kreeg over de productie en distributie van Gretsch gitaren. Al snel werden verbeterde en nieuwe modellen geintroduceerd. Al met al kun je stellen dat de Gretsches die vandaag de dag te koop zijn, beter zijn dan ooit, hoewel een 50 jaar oude Gretsch die nu nog steeds in goede conditie is, aanzienlijk populairder (duurder) is.
Bekende gitaren
Er is een enorme hoeveelheid Gretsch modellen geproduceerd, hieronder enkele bekende:
- Country Club
- Anniversary
- Tennessean/Tennessee Rose
- Chet Atkins Hollowbody
- Nashville
- Chet Atkins Solidbody
- Country Gentleman
- Duo-Jet
- Silver Jet
- Roundup
- Corvette
- White Falcon
- Clipper
- Viking
Bekende Gretsch spelers
De volgende bekende groepen en gitaristen maken gebruik, of hebben gebruik gemaakt, van Gretsch gitaren; Animals, Beatles, U2, Who, Stray Cats, Chet Atkins, Roy Orbison, Duane Eddy, Rolling Stones, Bo Diddley, AC/DC, Neil Young, Eagles, Monkees, Guns 'n Roses, Cure, Velvet Underground, Bloodhound Gang, Chris Isaak, Reverend Horton Heat, Nirvana, Depeche Mode, ZZ Top, Gene Vincent, Red Hot Chili Peppers, Green Day en nog vele, vele anderen.