Bobbejaan heeft zijn laatste berg beklommen

Een voor een verdwijnen ze, de iconen van de 20ste-eeuwe Vlaamse cultuur: na nonkel Bob eerder dit jaar, verliezen we Bobbejaan Schoepen, de fluitende en jodelende cowboy, maar tevens zakenman van de eerste orde. Hij werd 85 jaar.

Waarom was Bobbejaan zo populair?

Bobbejaan Schoepen was de eerste naoorlogse artiest die furore maakte in Vlaanderen. In brede lagen van de bevolking was hij bekend en geliefd. Populaire liedjes als ‘Café zonder bier’ of ‘De lichtjes van de Schelde’ of nog ‘Ik heb eerbied voor jouw grijze haren’ werden echte evergreens en behoren tot het Vlaamse culturele erfgoed.

Hij zette de mensen aan tot meezingen, meefluiten, meeneuriën met zijn nu eens humoristische dan ontroerende of sentimentele composities. De eerste Vlaamse cowboy, beïnvloed door de country muziek, liet niemand onberoerd en het was dan ook niet verwonderlijk dat hij naar het Eurovisiesongfestival afgevaardigd werd en ook in het buitenland triomfen vierde.

Zijn eerste stappen in de showwereld

Bobbejaan werd op 16 mei 1925 als Modest Schoepen in Boom geboren. Reeds in het begin van de jaren veertig stond hij op een podium maar zijn Duitse spotliederen tijdens de Tweede Wereldoorlog deden hem voor drie weken in de cel belanden. Zijn beeld als de zingende cowboy dateert uit de tijd dat hij voor de Amerikaanse troepen in Duitsland optrad en zich spiegelde aan Roy Rodgers, een Amerikaanse zanger en acteur, die hij had leren kennen via de cinema.

Zijn pseudoniem haalde hij uit een Zuid-Afrikaans Boerenliedje ‘Bobbejaan klim die berg’ waarmee hij net na de Tweede Wereldoorlog zijn muzikale carrière echt opstartte. Pikant detail: in 1951 maakte de legendarische Toots Thielemans (als gitarist) deel uit van zijn begeleidingsband.

De populariteit wordt internationaal

Het succes bleef niet uit en hij trad in de grootste zalen van het land op. In de Brusselse Ancienne Belgique had hij in 1955 gedurende een week zelfs Jacques Brel in het voorprogramma.

Het succes bleef niet beperkt tot het eigen land. In de jaren vijftig trad hij op in het Amerikaanse Nashville, wat hem de eerste Belg met internationaal succes maakte, en werd hij in de Ed Sullivan Show uitgenodigd. Ed Sullivan was in de jaren vijftig en zestig immens populair in de VS.

Verder trad hij op in Engeland (op een galabal voor de koningin), Congo, Indonesië (als entertainer van de Nederlandse troepen) en vierde hij triomfen in Frankrijk, Oostenrijk en Duitsland. In Duitsland bijvoorbeeld maakte hij naam met een Duitse versie van ‘Café zonder Bier’ (‘Ich steh' an der Bar und habe kein Geld’) en scoorde met de Duitse versie van het succesnummer van The Cousins, ‘Kili Watch’.

Bobbejaan werd ook vertaald door collega’s: zo was Catherina Valente succesrijk met haar Italiaanse versie van ‘Schaduw van de mijn’ (‘Amici miei’), scoorde de Fransman Richard Anthony in 1965 een hit met ‘Je me suis souvent demandé’, een vertaling van ‘Ik heb me dikwijls afgevraagd’, terwijl de Amerikaanse countryzanger Tex Williams zijn ‘Fire and Blisters’ in 1973 uitbracht.

In 1957 werd hij door België naar het tweede Eurovisiesongestival afgevaardigd met het liedje ‘Straatdeuntje’ dat op de achtste plaats eindigde (op tien deelnemers).

Bobbejaanland

Vanaf 1958 toerde Bobbejaan in zijn eigen circustent zodat hij niet meer afhankelijk was van zaaleigenaars en concertorganisatoren die op zijn rug veel geld probeerden te verdienen. Toen hij het rondreizen wat moe begon te worden besloot hij een vaste plek te zoeken om op te treden. Die vond hij in het Kempsense Lichtaart waar hij op moerasgrond een theaterzaal neerplantte midden de zwemvijvers en de stranden. Daar trad hij vooral in het hoogseizoen op en introduceerde hij jong aankomend talent als Louis Neefs, Rocco Granata en Will Tura, maar ook de Nederlander Rudi Carrell en de Duitser Rex Gildo.

In 1975 breidde hij het park, dat Bobbejaanland was gedoopt, verder uit en werd het een echt attractiepark met onder andere een interactief cowboydorp en een artistiek indianenmuseum, waar gezinnen een fijne dag konden doorbrengen en de dag konden besluiten met een wervelende show van de stichter en zijn vrouw Josée die hem in alles steeds steunde.

Zakenman eerste klas

Dat Bobbejaan een succesvol ondernemer was bevestigt iedereen die met hem zaken deed. Zo had hij niet minder dan 400 mensen in dienst en werd Bobbejaanland in 2004 door het consumentenmagazine Test Aankoop tot een van de drie beste Europese attractieparken uitgeroepen.

Toen in 1999 darmkanker werd vastgesteld besloot hij het wat rustiger te gaan aandoen en in 2004 werd het park zelfs aan een Spaanse pretparkengroep verkocht. Momenteel wordt het door een Britse investeringsmaatschappij gerund.

Duizendpoot

Bobbejaan was een man van vele talenten: niet alleen was hij een geweldig muzikant en een begenadigd entertainer, maar ook acteur, komiek, fluiter en jodelaar en een uitmuntende zakenman. Hoewel hij als volksfiguur op handen werd gedragen en bijzonder populair was vanwege zijn innemende persoonlijkheid en zijn vriendelijkheid jegens mensen betekende dat niet dat hij een makkelijke man was. Hij had een sterke persoonlijkheid en was recht door zee als het op zaken doen aankwam.

Zijn laatste jaren

In 2007 ontving Bobbejaan de Lifetime Achievement Award in een volgepakte Ancienne Belgique, wat hem ertoe aanzette nog een laatste cd te maken waarop enkele pakkende nummers stonden. De Vlaamse artiesten Daan, Geike Arnaert en Axelle Red verleenden hun medewerking aan zijn laatste project. Niettegenstaande hij op dat moment al lange tijd ziek was (darmkanker) zette hij door en nam met ‘Verankerd’ zijn testament op (‘Geen leven meer/ Uitgekankerd en ontredderd/ Leg ik mij weer neer’).

In het totaal nam Bobbejaan zowat 500 nummers op en verkocht meer dan 5 miljoen platen/cd’s. In juli 2009 speldde koning Albert II hem het ereteken van Officier in de Kroonorde op, een teken dat slechts wordt uitgereikt aan Belgen met grote artistieke, letterkundige of wetenschappelijke verdiensten.

Schoepen overleed aan een hartstilstand in het Sint-Elizabethziekenhuis in Turnhout de dag na zijn 85ste verjaardag. Na een andere legende, Bob Davidse, verliest Vlaanderen op korte tijd weer een van zijn stamvaders.