Indianen in de popmuziek

In de twintigste eeuw lukte het de Amerikaanse regeringen maar mondjesmaat om de eigen, blanke cultuur aan de overgebleven indianen op te dringen. In die zin lijkt het ook niet gek dat indianen in de popmuziek nauwelijks een voet aan de grond hebben gekregen, of wilden krijgen. Toch zijn er voldoende uitzonderingen. In dit overzicht muzikanten met ‘Native American’ roots, die dat meestal ook in hun muziek hebben laten doorklinken.

Beroemde artiesten met indianenbloed

Wat hebben James Brown, Jimi Hendrix, Michael Jackson, Elvis Presley, Tina Turner en Hank Williams met elkaar gemeen?
Ze zijn allemaal voor een klein of een groter deel van indiaanse afkomst. Iets waar deze muzikanten verder overigens weinig mee deden. Soms zou dat ook overdreven zijn. Waarom zou Presley immers vertellen dat zijn over-over-over-overgrootmoeder Morning White Dove (1800-1835) heette, en een volbloed Cherokee was? Waarschijnlijk wist hij dat niet eens.

Jimi Hendrix

Jimi Hendrix wist wel dat zijn oma Cherokee was, hij bracht een flink deel van zijn jeugd bij haar door. Voor Hendrix was dit verder niet zo belangrijk, al maakte hij bijvoorbeeld wel het nummer Cherokee Mist en vertelde hij dat Little Wing op Indiaanse leest geschoeid was.
Verder was James Brown deels Apache, is Tina Turner deels Navajo en was Hank Williams deels Choctaw, terwijl de familie Jackson Choctaw én Cherokee-bloed in zich heeft.

Johnny Cash

Johnny Cash kwam er pas op latere leeftijd achter dat er juist géén Cherokee-bloed door zijn aderen stroomde. In 1964 was hij daar nog wel van overtuigd. Hij bracht het conceptalbum Bitter Tears: Ballads of the American Indian uit, waarin hij hun droeve lot bezong. Zijn platenmaatschappij wilde het album niet promoten, de radiostations speelden het niet. Maar Cash bleef vechten voor de indianen, en deed dat ook als hij daarmee mensen tegen de haren instreek. Zo zong hij The Ballad of Ira Hayes toen hij in 1972 – de Vietnam-oorlog was nog in volle gang - in het Witte Huis op bezoek was bij president Nixon. Nixon had juist gevraagd om liedjes die het moraal van de sociale onderklasse wat zouden versterken. Ira Hayes was een indiaanse oorlogsheld uit de Tweede Wereldoorlog van de Pima-stam, die daarna in de totale ellende van alcohol en eenzaamheid op jonge leeftijd overleed. Tot zijn dood in 2003 bleef Cash een trouw bepleiter van de ‘Indiaanse zaak’.

Cher

Boze tongen beweren dat Cher zich pas in de jaren zeventig herinnerde dat ze Cherokee-bloed in zich had. Dat was midden in de hippietijd, toen jonge mensen het vreedzame en intelligente gedachtengoed van de indianen omarmden. Tot die tijd benadrukte Cher vooral de Armeense achtergrond van haar vader. Halfbreed, de nummer 1-hit waarmee Cher uit de kast kwam als Cherokee, is het verhaal van een jonge vrouw, die wordt gediscrimineerd omdat ze nergens bijhoort:

My father married a pure Cherokee
My mother's people were ashamed of me
The indians said I was white by law
The White Man always called me "Indian Squaw"

Puur Cherokee was de moeder van Cher zeker niet, waarschijnlijk eerder een kwart. Cher werkte het indianenthema nog vaker uit, onder andere in 1975 in het meer politieke Geronimo’s Cadillac. Een andere, zwakkere poging (namelijk geografisch erg onwaarschijnlijk) was War Paint, Soft Feathers over een moeilijke liefde tussen een Apache en een Cherokee. Daarna nam haar carrière een andere wending (acteren) en verdween haar Cherokee-afkomst grotendeels weer naar de achtergrond.

Robbie Robertson

De moeder van Canadees Robbie Robertson was Mohawk en groeide op in het Six Nations-reservaat in Ontario, zijn vader kwam uit Toronto. Robertson werd bekend als gitarist en liedjesschrijver bij The Band, in eerste instantie de begeleidingsband van Bob Dylan. Vanaf 1968 sloeg The Band zijn eigen weg in om uiteindelijk halverwege de jaren zeventig afscheid te nemen met een van de beste live-albums aller tijden, The Last Waltz.
Pas vanaf 1994 maakt Robertson muziek waarin zijn Mohawk-afkomst een rol speelt. Zijn derde solo-album Music for the Native Americans is een collectie liedjes, geschreven voor de tv- documentaire The Native Americans. Ook op zijn volgende CD Contact from the Underworld of Redboy uit 1998 speelt traditionele indianenmuziek een grote rol. Tot slot is Robertson nauw betrokken bij andere initiatieven waarin zijn achtergrond een rol speelt. Tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen in 2002 in Salt Lake City zingt hij samen met onder andere Rita Coolidge (voor een deel Cherokee) het lied Stomp Dance (Unity), waarin wordt gezegd dat het land (Utah in dit geval) van de indianen is.

Redbone

Bij de groep Redbone is het geen geheim dat de bandleden indiaanse roots hebben. Drummer Peter DePoe is Cheyenne, bassist Tony Bellamy is Yaqui, en de broers Pat en Lolly Vegas (echte achternaam Vazquez) zijn van Mexicaans-Indiaanse origine. Vanaf 1970 maakte Redbone indruk met een soort cajunfunk muziek, met The Witch Queen of New Orleans en Maggie als eerste hits. De groep droeg traditionele kledij, en een aantal nummers had een Indiaans thema, zoals Wovoka ( spiritueel leider van de Paiute indianen en uitvinder van de Ghost Dance), Alcatraz en Chant: 13th Hour.

Bezetting in Wounded Knee

Het werd anders voor Redbone toen vanaf 27 februari 1973 zo’n tweehonderd Oglala Lakota indianen en anderen van de American Indian Movement het stadje Wounded Knee in het Pine Ridge reservaat 73 dagen lang bezetten. Onder andere om hun uitzichtsloze situatie onder de aandacht te brengen, en de Amerikaanse overheid er op te wijzen dat ze zich niet aan de verdragen hielden. Wounded Knee was gekozen omdat het tevens de plek was van een massale slachtpartij onder Sioux-indianen in 1890 (290 doden, waarvan 200 vrouwen en kinderen). In 1973 verloren vier mensen het leven, waaronder een FBI-agent.

We were all wounded at Wounded Knee

Pat Vegas schreef naar aanleiding van de gebeurtenissen het nummer We were all wounded by Wounded Knee, maar CBS wilde het niet uitbrengen in de VS. Het nummer leek te gaan over 1890, maar was tegelijk kritisch op de huidige Amerikaanse regering.
Vegas kreeg wel vijfhonderd geperste singles om mee naar Europa te nemen. In Nederland en België kreeg het nummer meteen aandacht, en stond in beide landen wekenlang op nummer 1. Het leverde de groep meer bekendheid op, en nog een paar extra hits. In de VS kreeg Redbone na dit nummer echter geen poot meer aan de grond. Ze hadden waarschijnlijk hun sympathie verspeeld, doordat ze te kritisch waren geweest.

Buffy Sainte-Marie

Singer-songwriter Buffy Sainte-Marie werd geboren in Saskatchewan in Canada, in een reservaat voor Cree-indianen. Ze schreef het beroemde anti-oorlogs Universal Soldier , een grote hit voor folkzanger Donovan. Toch liet ze zich nooit zien op grote protestbijeenkomsten in de jaren zestig. Ze heeft zich echter gedurende haar gehele muzikale carrière wel altijd ingezet voor de bescherming van het milieu, maar vooral voor de rechten van indianen. Het nummer My Country Tis of Thy People You're Dying deed midden jaren zestig veel stof opwaaien, het is dan ook een grote aanklacht tegen de manier waarop het Amerikaanse land ooit is veroverd en hoe er daarna met de indianen is omgegaan. Enkele strofes uit dit lied:

Now that you're wondering how can it be real
That the ones you've called colorful, noble and proud
In your school propaganda, they starve in their splendor
You've asked for my comment, I simply will render

(…….)

You forbid them their languages, then further say
That American history really began
When Columbus set sail out of Europe
Then stress that the nation of leeches that conquered this land
Are the biggest and bravest and boldest and best
And yet where in your history books is the tale
Of the genocide basic to this country's birth
Of the preachers who lied, how the Bill of Rights fail

Sesamstraat

Met name in de jaren zeventig gaf Sainte-Marie veel concerten in reservaten, waar de armoede schrijnend was. Ze probeerde vooral de zorgen wat weg te nemen, met positieve nummers. Haar lied Starwalker is een soort volkslied voor alle inheemse volkeren (índigenous people) geworden. Ze was ook jarenlang te zien in het Amerikaanse Sesamstraat, waarin ze liedjes zong en sketches met kinderen speelde waarin haar indiaan-zijn regelmatig onderwerp was. Voor het grote publiek is Buffy Sainte-Marie daarna, ook omdat ze een tijdlang alleen maar moeder was, ondergedoken. Maar ze maakt nog steeds muziek, met nog steeds dezelfde onderwerpen en nog steeds dezelfde passie voor haar volk, en voor het milieu.

Ik gebruik in dit artikel de verzamelnaam indianen, alhoewel dit niet correct is. Het is echter wel, zeker in Nederland, de benaming die mensen het beste kennen.

Lijst met (pop)artiesten met indiaans bloed die niet in dit artikel voorkomen

• Tori Amos – Cherokee
• Pearl Bailey - Creek
• Eagle Eye Cherry & Don Cherry – Choctaw
• LL Cool J – Cherokee
• Rita Coolidge – Cherokee
• Billy Ray Cyrus & Miley Cyrus – Cherokee
• Crystal Gale – Cherokee
• Richie Havens – Blackfoot
• Lena Horne - Blackfoot
• Jacksons, van Jermaine tot en met Janet – Choctaw/Cherokee
• Anthony Kiedis (Red Hot Chili Peppers) – Mohican
• Beyonce Knowles – Creole
• Loretta Lynne – Cherokee
• Willie Nelson – Cherokee
• Aaron Neville – Creole
• Wayne Newton – Powhatan
• Johnny Ray - Blackfoot
• Donna Summer – Cherokee
• Taboo (Black Eyed Peas) – Soshone
• Shania Twain – Cree
• Ritchie Valens – Yaqui
• Kitty Wells – Cherokee
• Link Wray – Shawnee