recensie

“Forks over knives” een film die je leven kan veranderen

Deze documentaire doet momenteel in de Verenigde Staten en Canada veel stof opwaaien. De zalen waarin de documentaire vertoond wordt zijn uitverkocht en er is een grote run op seminars en weekeinden over het thema. ‘Forks over knives’, letterlijk vertaald ‘vorken boven messen’ is een prijswinnende documentaire die aantoont dat je je ziek kunt eten, maar ook door een verandering in je voeding je vele ziektes kunt genezen. Volgens Rip Esselstyn, Colin Campbell & Caldwell B Esselstyn zijn we in onze samenleving dingen normaal en vanzelfsprekend gaan vinden die dat eigenlijk helemaal niet zijn. Door systematisch dierlijke producten (melkproducten en vlees) en geraffineerd voedsel (wit meel, kristal suiker, wit brood, witte rijst, olie) uit ons menu te schrappen kunnen we het grootste deel van de diabetes II, obesitas (overgewicht), hart- en vaatziekten en kanker uit onze samenleving bannen. Maar... willen we daaraan?

Onze samenleving is ziek

In de documentaire wordt zeer duidelijk gemaakt dat er in onze westerse samenleving iets goed fout zit: Wat is er met ons gebeurd? Ondanks de meest geavanceerde medische technologieën zijn we zieker dan ooit. Overgewicht is een serieus probleem, het aantal diabetes II gevallen neemt schrikbarend toe, met name onder kinderen. De huidige generatie jongeren schijnt de eerste te zijn in de geschiedenis van de mensheid van wie de levensverwachting lager ligt dan die van de ouders. De kosten van de gezondheidszorg rijzen de pan uit en ondanks dat er miljarden uitgegeven worden aan de strijd tegen kanker en hart- en vaatzieken zijn dit nog steeds de belangrijkste doodsoorzaken in de westerse wereld.

De oplossing is simpel

Volgens “Forks over Knives” bestaat er echter één enkele oplossing, die zo eenvoudig is dat hij door de meesten over het hoofd wordt gezien. “Forks over knives” toont aan dat de meeste, dan wel alle, degeneratieve ziektes waar we last van hebben, onder controle te krijgen zijn of zelfs terug te dringen zijn,door ons huidige menu gebaseerd op dierlijke producten en geraffineerd voedsel te laten staan.

De kopstukken in de film

De belangrijkste kopstukken die aan het woord komen in de film zijn Dr. T. Colin Campbell and Dr. Caldwell Esselstyn. Dr. Campbell, voedingsdeskundige aan de universiteit van Cornell, hield zich in de jaren ’60 bezig met de productie van dierlijke proteïne voor ondervoede delen van de derde wereld. In de Filipijnen deed hij een ontdekking die zijn leven veranderde: De rijkere kinderen die relatief veel voedsel met dierlijke producten consumeerden, hadden een veel grotere kans op leverkanker dan de armere kinderen die geen dierlijke producten kregen. Dr. Esselstyn, chirurg, ontdekte dat veel van de ziektes (borstkanker) die hij routinematig behandelde, bijna niet voorkwamen in delen van de wereld waar geen tot weinig dierlijke producten geconsumeerd werden. Deze ontdekkingen inspireerden Campbell en Esselstyn, die elkaar nog niet kenden, om verschillende baanbrekende studies te doen. Hun onderzoek leidde tot één conclusie: degeneratieve ziektes zoals hart- en vaatziekten, diabetes type II en verschillende vormen van kanker kunnen bijna altijd voorkomen worden- en in veel gevallen teruggedrongen worden- door ongeraffineerd, plantaardig (“plant based”) te gaan eten en drinken.

Toch niet iedereen overtuigd

De studies waarmee T. Colin Campbell, Ph.D & Caldwell B. Esselstyn, Jr., M.D. aantonen dat deze bewering op feiten berust zijn zeer overtuigend. Des te opmerkelijker is het dat de woordvoerster van de Amerikaanse equivalent van het voedingscentrum (American Dietetic Association) zonder enige aarzeling beweert dat we melk nodig hebben voor onze calcium en dat je dierlijke producten nodig hebt voor de proteïne. Er zijn tal van studies die laten zien dat we de calcium uit melk niet opnemen in ons lichaam en dat samenlevingen waar veel melkproducten genuttigd worden (de westerse samenleving) veel meer gevallen van osteoperose hebben dan in samenlevingen waar geen of weinig melkproducten genuttigd worden. Een verklaring die men in de documentaire voor deze houding geeft is dat veel overheidsadviesorganen voor een groot deel bestaat uit lobbyisten van de melk- en vleesindustrie. Een groot deel van de naoorlogse economie is op deze pilaren gebouwd en er zijn dus grote belangen mee gemoeid. Naast de melk- en vleesindustrie is er immers ook de farmaceutische industrie. Die zou niets verdienen aan gezonde mensen, dus maakt men liever zieke mensen een beetje beter. Treffend citaat in the film: “je verdient niets aan gezonde mensen en ook niet aan dode mensen, wel aan mensen die ziek zijn en medicijnen nodig hebben.”

Campbell en Caldwell niet objectief?

Sommige critici beweren dat Campbell en Caldwell zelf ook een belang hebben (en dus net zo verdacht zijn als de lobbyisten) om het tegenovergestelde te beweren. Ze hebben er immers hun levenswerk van gemaakt deze boodschap uit te dragen. Deze bewering snijdt echter geen hout, omdat de achtergrond van Campbell en Caldwell juist het tegenovergestelde is van wat men zou vermoeden. Beiden groeiden op een (melk)vee bedrijf op dat al generaties lang in de familie was. Ze hadden dus juist het belang om vlees en melk te promoten. Ze hadden geen belang om hun familiebedrijven “om zeep” te helpen.

Beroemdheden omarmen het idee en de film

Interessant is het te zien dat niet alleen “alternatieve geiten wollen sokken types” het plantaardig dieet volgen. Ook Bill Clinton is na een aantal hartproblemen plantaardig (plant based) gaan leven. Er worden topsporters geportretteerd en een brandweercorps die het plantaardig dieet volgen en top prestaties leveren. “Echte mannen eten planten” is dan ook de nieuwe slogan.

Forks over knives is meer dan een film

Hypocrates zei al: “let food be thy medicine”, dat is ook de centrale boodschap van Forks over Knives. Eet plantaardig en je zult afvallen, meer energie hebben, beter in je vel zitten, minder kwaaltjes hebben, gezond worden. De film staat niet op zich. Er is een hele organisatie actief rondom het concept. Vaak wordt de film aan een gezelschap vertoond en volgt er een discussie waarin ook andere meningen naar voren komen. Daarin zie je dat een aantal zaken nog discutabel zijn. Dat je gezonder leeft als je meer groenten en fruit eet, is voor het publiek dat de film bekijkt geen discussiepunt. Ook het punt dat je zo min mogelijk geraffineerd moet eten staat niet ter discussie. Echter, of dierlijke proteïne inderdaad slecht voor het menselijk lichaam is en of je olijfolie en andere plantaardige oliën beter kan laten staan, staat nog niet voor iedereen onomstotelijk vast. Het concept wordt nu uitgerold in de VS en in Canada, maar de organisatie heeft ook toekomstplannen om binnenkort naar Europa te komen. Wellicht kan de film dan iets meer toegespitst worden op de Europese samenleving. Nu is het erg op Amerika gericht (cijfers en voorbeelden), maar dat doet niets af aan de boodschap. Forks over Knives is een film die je gezien moet hebben als je gezondheid je lief is. Kijk en oordeel zelf .