recensie

Behind Enemy Lines: Axis of Evil haakt in op Noord-Korea

"Behind Enemy Lines II: Axis of Evil," een film uit 2006, is te zien als een vervolg op de succesvolle film "Behind Enemy Lines" (2001) met Owen Wilson en Gene Hackman in de hoofdrollen. De laatste film speelde zich af in het verscheurde Bosnië. Behind Enemy Lines II: Axis of Evil, met een andere cast dan het eerste deel, haakt in op een merkwaardig verschijnsel dat werd waargenomen in Noord-Korea in september 2004.

Paddenstoel boven Noord-Korea

In september 2004 werd er namelijk op satellietfoto's een wolk of paddestoel ontdekt boven Noord-Korea, met een doorsnee van maar liefst 4 kilometer. Normaliter duidt een dergelijke paddenstoel op een kernexplosie. Niet ontoevallig werd er in de buurt van deze plaats, vlakbij de grens tussen Noord-Korea en China, flink wat activiteit waargenomen in de weken ervoor. Het was al bekend dat er rondom deze plaats, in een bergachtig gebied, een aantal lanceerinstallaties voor raketten waren opgesteld. Zowel Zuid-Korea als de Verenigde Staten wezen de mogelijkheid van een kernproef af. Er werd eerder gedacht aan een bosbrand of een of andere natuurramp. Elders werd er de mogelijkheid van een ramp met een waterkrachtcentrale geopperd. Bij de aftiteling van de film wordt de connectie met deze waarneming ook gelegd.

Noord- en Zuid-Korea

In het begin van de film wordt een beeld van Noord-Korea geschetst. De Democratische Volksrepubliek Korea (in de film afgekort als DPRK oftewel "Democratic People's Republic of Korea") wordt gezien als een centraal geleide, communistische dictatuur met leiderschapsverheerlijking. Ook wordt er in de film gesproken over de hongersnoden in Noord-Korea die de afgelopen jaren zo'n 3,5 miljoen Noord-Koreanen het leven hebben gekost. En dat terwijl Noord-Korea zo'n 23 miljoen inwoners heeft. Ook wordt er kort ingegaan op de Koreaanse Oorlog (1950-1953). In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog speelde zich in Korea een vergelijkbare situatie af als bijvoorbeeld in Europa. Korea was sinds 1910 in handen van Japan. Maar na de overgave van Japan, als gevolg van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, kwam het noordelijk deel van Korea onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten namen het bewind over het zuidelijk deel.

Koreaanse Oorlog

De grens tussen beide Korea's liep langs de 38ste breedtegraad. Die grens werd al in 1902 door Rusland geopperd, toen het land bezit wilde nemen van Korea en het Noordoostelijke deel van China (Mantsjoerije). Maar een aantal jaren later (tijdens de Russisch-Japanse Oorlog van 1904-1905) werd de Russische vloot ongenadig in de pan gehakt door de Japanners, waarna Japan er met de gebieden vandoor ging. Na de Tweede Wereldoorlog greep de Sovjet-Unie de mogelijkheid om revanche te nemen. De Koreaanse communistische partij greep de macht en op 9 september 1948 werd DPRK uitgeroepen. Vervolgens werd in juni 1950 de aanval geopend op Zuid-Korea. Binnen enkele dagen had Noord-Korea 90% van Zuid-Korea in handen. Toen kwamen de geallieerden (met name de Amerikanen) in actie en werden de Noord-Koreanen langzamerhand weer teruggedrongen richting de 38ste breedtegraad. Dit vergde miljoenen slachtoffers aan beide zijden. Bovendien was er een risico op een nucleaire oorlog. Uiteindelijk werd er op 27 juli 1953 een wapenstilstand afgekondigd. Dus officieel zijn beide Korea's nog steeds in oorlog. Op de 38ste breedtegraad is er een gedemilitariseerde zone van 4 kilometer. Na de Koreaanse Oorlog heeft Zuid-Korea zich ontpopt als een economisch wonder, terwijl Noord-Korea op sterven na dood lijkt.

De film

In het begin van de film ontdekt de National Geospatial-Intelligence Agency (in Arnold in de Amerikaanse staat Missouri) raketbewegingen op een basis in Noord-Korea. Betere bestudering van de beelden wijst op de aanwezigheid van een kernkop. De vorm van de raket, een drietrapsraket, lijkt de mogelijkheid te hebben om de lange afstand tussen Noord-Korea en de Amerikaanse Oostkust te overbruggen. Dat brengt de Amerikaanse regering in opperste staat van paraatheid. In de film komt de keuze op tafel te liggen. Een zogenaamde preventieve aanval, met mogelijk honderdduizenden doden tot gevolg, of een geheime operatie van Navy SEALS. Initieel wordt voor de tweede mogelijkheid gekozen.

Een Navy SEALS team gaat in een burgervliegtuig op weg naar Noord-Korea. Dit om geen argwaan te wekken. Echter een sprong uit een normaal passagiersvliegtuig is veel riskanter vanwege de grote luchtdrukverschillen. Juist op het moment dat twee Navy SEALS leden het vliegtuig reeds hebben verlaten wordt de missie afgeblazen. Een derde Navy SEAL wordt door de luchtdruk nog uit het vliegtuig gezogen. Een vierde lid wordt tegengehouden, maar gaat uiteindelijk toch, omdat de andere drie leden geen externe communicatiemogelijkheden bij zich dragen. De sprong van het vierde lid wordt als een actie gezien die hem voor de krijgsraad zal brengen.

De vier Navy SEALS worden in vijandelijk gebied al snel ontdekt, natuurlijk door een zogenaamd onschuldig jochie. Al snel ontstaat er een vuurgevecht tussen de aanwezige militairen in het bergdorpje en de Navy SEALS. Hierbij komen twee leden om, terwijl de andere twee gevangen worden genomen. Een Zuid-Koreaanse spion fotografeert het geheel. Zo krijgt de Zuid-Koreaanse regering lucht van de Amerikaanse operatie. Dan volgt een rondje diplomatiek gesteggel. Ondertussen worden de Navy SEALS gemarteld om het doel van de missie te weten te komen. Een hoge Noord-Koreaanse officier ontzet beide Navy SEALS uit de macht van de fanatieke plaatselijke commandant. Deze officier blijkt wel enige sympathie te hebben voor de Amerikanen. Op zijn basis heeft hij een Noord-Koreaanse auto omgetoverd tot een Amerikaanse taxi.

Zuid-Koreaanse paramilitairen bevrijden de twee overgebleven Navy SEALS een tijd later. Deze opdracht was zelfstandig verstrekt door Zuid-Korea. De Noord-Koreaanse officier wordt gespaard. De Navy Seals en de Zuid-Koreanen vluchten weg in de omgebouwde taxi. Vervolgens krijgen ze alsnog de opdracht de verdachte raket onschadelijk te maken. Het team bereikt de afgelegen en in bergachtig gebied gesitueerde basis. Bijna slaagt dit team in de opzet, maar dan komt de fanatieke plaatselijke commandant en zijn manschappen de SEALS en Zuid-Koreanen op het spoor wanneer ze op de raketbasis zijn. Op een gegeven moment komt de hogere Noord-Koreaanse officier weer tussenbeide. Hij zegt tegen de luitenant James dat hij moet zorgen dat zijn missie slaagt, daarbij meegevend dat niet iedere Noord-Koreaan wat ziet in de idiote plannen van de leider Kim Jong Il, terwijl een groot deel van de bevolking honger lijdt. In een vuurgevecht wordt de fanatieke plaatselijke commandant gedood, terwijl de hoge Noord-Koreaanse officier de basis verlaat.

In de tussentijd is het satellietcontact verloren gegaan tussen het Amerikaanse thuisfront en het team. Daardoor hebben de Amerikanen het fiat gegeven voor de preventieve aanval. Net op het moment dat de Stealths en F-117A's in het Noord-Koreaanse luchtruim zitten, wordt de paddenstoel zichtbaar. Een oorlog is voorkomen.

Commentaar

De regisseur van de film heeft gebruik gemaakt van snel camerawerk. Af en toe ontneemt dat wel het zicht op de gebeurtenissen, vooral tijdens de vuurgevechten. Soms komt de situatie wel als eenvoudig over, zeker bij het tot ontploffing brengen van de kernraket en de ontsnapping van de basis. Een aantal Amerikaanse bevelhebbers komen bovendien erg "trigger happy" over. Desalniettemin is het niet ondenkbeeldig dat een deel van het verhaal de werkelijke gebeurtenissen juist heeft ingekleurd. Als je een aantal van de tekortkomingen voor lief neemt, dan levert het een aardige en spannende film op. Hoewel de eerste "Behind Enemy Lines" beter was, maar daar speelde de sterke cast ook een grote rol in. Ook leert de film dat je als militair een speelbal van de politiek bent. Echter je bent gedwongen aan de orders te voldoen. Was de politiek maar zo duidelijk.

Op 10 maart 2009 is het derde deel verschenen in deze "serie." Deze film "Behind Enemy Lines: Colombia" heeft wederom een andere cast.