recensie

The Bank Job en het Britse fotoschandaal

The Bank Job, een film uit 2008, is grotendeels gebaseerd op waargebeurde feiten. De film gaat over de kluisroof van de Lloyd's Bank in het Londense Baker Street. Deze roof vond daadwerkelijk plaats in september 1971. Maar de precieze toedracht en de oplossing ervan is nooit opgehelderd. Deze film probeert daar een antwoord op te geven. Ingrediënten: Geheime Dienst, doofpot, spionage, censuur, seksschandaal en Britse Koninklijke Familie. Waargebeurde verhalen zijn doorgaans interessant, zeker als het gaat om bankovervallen. De film "Buster" (1988) met Phil Collins vertelde al het verhaal van De Grote Treinroof van augustus 1963. Hier werd GBP 2,6 miljoen gestolen uit de trein van de Royal Mail op het traject Glasgow-Londen. De film "The Bank Job" speelt zich dus precies 8 jaar later af, in de nadagen van de roerige jaren zestig. De film begint op een Caribisch eiland en laat flarden zien van een soort seksfeest. Dit is om de indruk te wekken dat het ging om de Engelse prinses Margaret (21 augustus 1930 - 9 februari 2002), de jongere zus van koningin Elizabeth II (geboren 21 april 1926), toentertijd derde in lijn voor de troonopvolging. Zij had namelijk een groot huis laten bouwen op het privé-eiland Mustique, eigendom van Sir Colin Tennant, die het eiland in 1958 kocht voor USD 45.000. Mustique maakt deel uit van Saint Vincent en de Grenadines. Prinses Margaret bracht daar vooral in de winter veel tijd door, ver weg van de Britse tabloids. In de tweede helft van de jaren zestig dreef ze af van haar man, Lord Snowdon. Prinses Margaret begon aan haar wilde tijd, inclusief een groot aantal buitenechtelijke avontuurtjes. Toch duurde het tot 11 juli 1978 voordat de scheiding werd uitgesproken.

De foto's

Van eerdergenoemd tafereel werden foto's gemaakt. Die foto's kwamen in handen van de Britse Black Power leider met Caribische roots, Michael X (gespeeld door Peter de Jersey). Hij zou die foto's gebruiken om vervolging door justitie te voorkomen. De Britse contraspionage- en veiligheidsdienst, MI5, kwam er achter dat Michael X de foto's bewaarde in een kluis in een filiaal van de Lloyd's Bank, op de hoek van Marylebone Road en Baker Street. MI5 probeert in de film via een "geworven" tussenpersoon, Martine Love (gespeeld door Saffron Burrows), een kraak op te zetten. De berovers mogen de buit houden in ruil voor het overhandigen van de foto's. Intussen speelt MI5 dubbelspel, denkend dat ze de criminelen toch wel in de kraag kunnen vatten en zo de foto's in handen kunnen krijgen. Martine Love ronselt een aantal kleine criminelen onder leiding van Terry Leather (gespeeld door Jason Statham), maar ze zegt niets over die foto's. Terry Leather is juist bezig om een eerlijke autohandel en -reparatiezaak op te zetten, maar slaagt daar vooralsnog niet in. Onder druk van schuldeisers hapt Terry uiteindelijk toch toe.

De overval

De bende van Terry huurt een hoedenzaak in Baker Street, even verder op. Tussen het bankfiliaal en de hoedenzaak bevindt zich nog een Indiaas restaurant. De overvallers willen vanuit de kelder van de hoedenzaak een tunnel boren naar de bankkluis, waar de kluisjes van de klanten in zitten. Ze hebben beperkt de tijd om dat voor elkaar te krijgen. Als excuus voor het lawaai 's avonds wordt gemeld dat het om een verbouwing gaat, voordat de zaak wordt geopend. Op het dak van een tegenover gelegen gebouw houdt een handlanger de wacht. Gecommuniceerd wordt er via walkie-talkies. En juist dat ontketent een jacht op hen door Scotland Yard. De communicatie wordt namelijk opgevangen door een radio- en zendamateur, Robert Rowlands. Deze licht de politie in, maar die willen niet naar hem luisteren. Scotland Yard echter wel. Probleem is dat ze niet weten waar de booractiviteiten plaatsvinden. Om daar achter te komen gaan ze met een sirene langs elk bankfiliaal in Londen, in de hoop dat ze zo het sirenegeluid kunnen horen door de walkie-talkies. Ze komen echter net te laat.

In de nacht van 11 september 1971 slagen de krakers erin de kluis van de bank te bereiken. Ze nemen GBP 500,000 aan geld en sieraden mee. Abusievelijk vinden ze nog kinderporno, maar die laten ze achter voor de autoriteiten. Martine Love is alleen geïnteresseerd in een specifieke kluis. Terry ziet de inhoud en dan valt het kwartje. In de buit zit ook een boekje met de administratie van Lew Vogel (gespeeld door David Suchet). Hierin worden nauwkeurig de betalingen aan corrupte agenten bijgehouden. Lew Vogel gebruikt dit als vrijbrief om door te kunnen gaan met onder andere zijn bordeelactiviteiten. Na de geslaagde overval worden de bankrovers achterna gezeten door MI5, Lew Vogel en de politie.

De afronding

De opgenomen gesprekken met de walkie-talkies zijn destijds vrijgegeven. Een aantal van deze opnames komen in de film voor. Vlak na de overval werd de zaak breed uitgemeten. Op basis van een D-Notice stopte de pers echter na vier dagen met berichten over de zaak. Dat er destijds een kluiskraak plaatsvond is duidelijk, maar alles er omheen is vooralsnog in nevelen gehuld. De schrijvers van het script baseren zich deels op gesprekken met een anonieme overvaller, die echter niet wilde bevestigen of het om foto's van prinses Margaret ging. Volgens de film kregen de overvallers de garantie dat ze niet zouden worden vervolgd. Bovendien mochten ze de buit behouden. De foto's werden teruggegeven. De legendarische Lord Louis Mountbatten, de laatste onderkoning van Brits-Indië, zou in deze kwestie hebben bemiddeld. In de film speelt zich ook een bijverhaal af rondom Michael X in het Caribisch gebied. Daar wordt hij door de autoriteiten opgepakt wegens moord en uiteindelijk ter dood veroordeeld. Ook Lew Vogel werd gearresteerd. Officieel zouden de overvallers wel zijn opgepakt, maar de namen en straffen zijn echter nooit vrij gegeven aan de media. Het dossier rondom Michael X zou naar verluidt pas in 2054 worden vrijgegeven. Tot die tijd blijft het echte verhaal dus onduidelijk.

Conclusie

De film lijkt er echter wel in te slagen om een getrouw beeld te geven. Er zitten komische elementen in. De criminelen worden niet afgebeeld als professionals, maar als een stel gelegenheidsdieven. De setting en kleding geven een typische jaren zeventig stijl weer. Niet alle acteerprestaties zijn even sterk, maar het geheel en de gedachte dat het allemaal echt gebeurd zou kunnen zijn, maken het een aantrekkelijke film. Enkele huizen van de lokatie van de roofoverval vandaan bevindt zich overigens het legendarische adres Baker Street 221b, de woning van Sherlock Holmes. In de film wordt daar nog even naar gerefereerd als de overvallers in de bankkluis staan: "Let Sherlock Holmes try to solve this."