recensie

Filmrecensie: All quiet on the western front

All quiet on the western front. Een mooie en aangrijpende film uit 1979 over de Eerste Wereldoorlog en de bijhorende gruwelen in de loopgraven vanuit het standpunt van een groep Duitse jongeren. Weggegaan als enthousiaste kerels op aanraden van een enthousiaste leraar, krijgen ze gaandeweg twijfels over hun missie en het nut er van.

Het verhaal

Duitsland aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Een overenthousiaste leraar raadt zijn laatstejaarssudenten aan zich in te lijven bij het leger om te gaan vechten tegen de Fransen in Noord-Frankrijk. Onbezonnen en overmoedig volgt heel de klas zijn raad op. Ze worden eerst opgeleid door een korporaal die gemeen is en misbruik maakt van zijn machtspositie. Hij leert zijn troep de basis die een goede soldaat nodig heeft. Iedereen haat hem en voor ze naar het front vertrekken leren ze hem eerst nog een lesje wanneer hij op een avond stomdronken uit de kroeg komt. Na de opleiding stappen ze vol idealisme de trein op die hen naar het front leidt. Ze schrikken wel even wanneer ze al die gewonden van de trein zien komen, maar zijn er vast van overtuigd dat hen dit niet zal overkomen. Eens ter plaatse worden de vrienden gescheiden. Een deel van hen komt bij Kat terecht, een oude soldaat die de knepen van het vak kent en ze met veel toewijding doorgeeft aan de nieuwe recruten. Samen trotseren ze de gruwelen van de loopgraven, de koude en de ontbering. Kat is een krak in het vinden van voedsel en houdt zo het moraal van zijn manschappen hoog. Na enkele weken wordt één van de vrienden gewond en moet zijn been geamputeerd worden. Na enkele dagen afzien in een ziekenhuis sterft hij. Een zware dobber voor de vrienden en vooral voor Paul die aan de moeder van de overledene had beloofd om goed voor hem te zorgen. Maar het leven aan het front gaat door en de compagnie moet zien te overleven tussen de granaten enerzijds en de ratten, de koude en de modder anderzijds.

Op een dag verwondt Paul een Franse soldaat. Hij blijft noodgedwongen een hele nacht met de man in een put en ziet hem afzien. Op het einde van de nacht houdt hij het niet meer uit en besluit hij de man te helpen. Te laat. De man sterft wanneer hij zijn wonde wil verzorgen. Hij besluit dan een brief naar de familie van de overledene te sturen en op zoek naar zijn papieren krijgt de overleden Fransman een naam en een geschiedenis. Hierdoor beseft Paul dat de Fransen ook maar mensen zijn met een familie en dat ze dit ook niet voor hun plezier doen.

Na een aantal harde maanden mag de compagnie een week met verlof op het Franse platteland. De jongens genieten van de vrijheid en van de natuur. Ze zwemmen in de rivier en maken zo kennis met een aantal Franse meisjes, die hen bij hen thuis uitnodigen tegen een beetje voedsel. De jongens kunnen even terug jong zijn en genieten van het leven. Maar ook aan die onbezorgde periode komt een einde en de jongens moeten terug naar de gruwel. Paul en Albert raken gewond bij een aanval en belanden in het ziekenhuis. Paul geneest tamelijk snel, maar Albert moet geamputeerd worden en wil eigenlijk helemaal niet meer leven.

Wanneer Paul voldoende hersteld is en uit het ziekenhuis wordt ontslagen, mag hij op verlof naar huis. Zijn moeder is zwaar ziek en is hervallen van kanker. Ze heeft niet lang meer te leven. Hij moet de dood van zijn vriend aan diens moeder gaan meedelen. Hij zoekt ook de oude leraar op en verwijt hem dat hij een deel van hun jeugd heeft afgenomen door ze aan te moedigen om naar het front te gaan. Paul kan thuis zijn draai niet meer vinden en besluit voortijdig terug te keren naar zijn "familie", zijn vrienden van de oorlog. Hij wordt er hartelijk ontvangen. Maar zijn vrienden hebben ook slecht nieuws voor hem: er is er weer een van hen gesneuveld.

Het leven aan het front gaat onverbiddellijk verder. Dagen worden maanden en maanden worden jaren. Een voor een sterven al zijn vrienden. Alleen hij en Kat blijven over. En op een dag wordt Kat ook gewond aan zijn been door een granaatscherf. Paul draagt hem op zijn rug naar het dichstbijzijnde ziekenhuis, maar Kat sterft onderweg. Paul is nu de oudste en de meest ervaren soldaat van de compagnie en wordt leider van de steeds jongere recruten.

Wanneer hij op 11 oktober 1918 in de loopgraven zit, hoort hij een vogel fluiten. De jongeman neemt een blaadje papier en begint het vogeltje te tekenen. Vroeger was tekenen echt een hobby van hem. Het wordt hem fataal. Een kogel treft hem en met de tekening in zijn hand sterft de jonge Paul, amper een maand voor het einde van Wereldoorlog I. Een overste stuurt op dat moment een bericht: all quiet on the western front.

De film

All quiet on the western front is een film uit 1979. De film is eigenlijk een remake voor de televisie van een Amerikaanse film uit 1930, De film uit 1930 is dan weer gebaseerd op een Duits boek van Erich Maria Remarque uit 1929 "Im Westen nichts Neues" . Erick Maria Remarque was zelf een Duitse veteraan uit de Eerste Wereldoorlog. Zijn boek wil geen aanklacht zijn, maar wel een weergave van het leven van de frontsoldaten tijdens WO I. Toch kostte dit boek hem het Duitse staatsburgerschap tijdens WO II. De regisseur van de film uit 1979 is Delbert Mann. De rol van Paul Bäumer wordt gespeeld door Richard Thomas.

Eigen mening

Een heel mooie film die goed de evolutie weergeeft van het moraal van de troepen in de loopgraven tijdens WO I. De meeste jongens vertrekken enthousiast en vol idealisme maar gaandeweg krijgen ze twijfels over het nut van hun missie. Ze beseffen beetje bij beetje dat de vijand eigenlijk ook maar bestaat uit mensen van vlees en bloed, met een familie en een geschiedenis. Ze beseffen ook dat het niet altijd de moedigsten zijn die de medailles krijgen en dat al dat geweld vaak zinloos is. Een goede weergave ook van de sfeer uit die tijd.