Rap: De oorsprong van rapmuziek en hiphop

Rap en hiphop zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit de popmuziek. Het is een commercieel volwassen muziekstroming met crossovers naar vele andere stromingen. Hoewel de hiphop-cultuur veel meer is dan alleen de specifieke muziek, heeft men het in het algemeen over de muziekstroming. Rap of hiphop als muziekstroming is geboren in de arme wijken van New York, in een tijd van grote sociale onrust.

Griotten

Waarschijnlijk is de oorsprong van de rap terug te voeren tot de West-Afrikaanse griot (g’rie-oo) of djeli. Deze dichters en muzikanten werden beschouwd als bewaarders van de tradities en geschiedenis van hun volk. Zij trokken van dorp naar dorp met ritmisch gesproken rijmverhalen, vaak begeleid met percussie. Hun manier van praten en vertellen heeft veel overeenkomsten met het rappen zoals we dat nu kennen.

Slavenraps

Ook tijdens de slavernij speelde het mondeling overdragen van geschiedenis en gebruiken een grote rol. De slaven konden en mochten niet lezen of schrijven, dus zetten de tradities van de griots voort. Na de afschaffing van de slavernij bleef het ritmisch praten en doorgeven onderdeel van de Afrikaans-Amerikaanse cultuur, onder andere via de jazz-poëzie.

Jaren 60 – De Straatdichters

Toen halverwege de jaren 60 de Afrikaans-Amerikaanse bevolking in de VS zelfbewuster werd en in opstand kwam tegen het racisme, gebruikten veel zwarte protestdichters de traditie van de griots om hun mening in ritmisch vertelde gedichten te verkondigen. Deze zogenaamde straatdichters uitten hun maatschappelijke kritiek vaak op de hoek van de straat en om meer aandacht te krijgen gebruikten zij ook vaak percussie in de vorm van vuilnisbakken of dozen. Enkele invloedrijke namen die ook vaak worden genoemd door de eerste rap artiesten zijn The Last Poets en Scott Heron.

Eind jaren 60 - opkomst van de Hiphopcultuur

De Hiphop-cultuur en de bijbehorende rapmuziek vindt zijn oorsprong eind jaren 60 begin jaren 70 in de Bronx, een wijk in New York City. Deze wijk was door gemeentelijk wanbestuur in heel korte tijd verworden van een welvarende middenstandswijk tot een arme achterstandswijk, waar misdaad en drugsoverlast onderdeel waren van het dagelijks leven. Dit leidde tot de opkomst van gewelddadige bendes als de Black Spades. Afrika Bambataa, één van de invloedrijkste rappers uit de periode ’70 – ’80, was begin jaren 70 één van de leiders van de Black Spades en hij is niet de enige rapper met een dergelijk verleden.

De jongeren in de Bronx waren vaak te arm om de toegang te kunnen betalen van de dure clubs in het centrum, dus organiseerden ze hun eigen feestjes. Er stond iemand platen te draaien, de disc-jockey of DJ iemand ‘praatte’ het hele feest aan elkaar op de manier waarop de straatdichters dit ook deden: de Master of Ceremonie oftewel MC.

Begin jaren 70 - Kool DJ Herc en Pete DJ Jones

In 1967 emigreerde Clive Campbell vanuit Jamaica naar de Bronx. Hij bracht een draaistijl van R&B, soul, funk en disco mee. De DJ’s uit arme buurten hadden vaak niet veel geld om platen te kopen, dus gebruikten ze stukjes van nummers om zo nieuwe nummers mee te creëren. Deze stukjes of ‘cuts’ werden vaak live op de draaitafel ingezet. Clive Campbell, of Kool DJ Herc, zoals hij zichzelf noemde, was één van de eersten die de zogenaamde ‘break’ toepaste; hij pakte twee exemplaren van dezelfde plaat en kon zo de climax of het instrumentale gedeelte oneindig verlengen.

Kool DJ Herc had een stijl die veel jongeren aansprak in de arme buurten of ghetto’s. Hij en zijn manier van draaien vormden de inspiratie voor de zogenaamde B-Boy; Break-Boy, Bronx-Boy of Beat-Boy. De B-Boy had zijn eigen manier van kleden, praten, lopen en uiteindelijk dansen: Break-dance. Op 11 augsutus 1973 organiseerde Kool DJ Herc een ‘Back to School’ jam. Dit was een van de grootste en bekendste feesten uit die periode en kan worden gezien als het startschot voor de opkomst van de rapmuziek.

Tegelijkertijd was er in de chiquere clubs en discotheken een DJ die soortgelijke dingen deed als Kool DJ Herc: Pete DJ Jones. Omdat Pete DJ Jones alleen draaide in de clubs die enkel toegankelijk waren voor volwassenen wordt zijn naam vaak vergeten, maar ook hij pakte vaak twee platen om de zogenaamde climax te verlengen. Pete DJ Jones was de eerste met een cue op zijn mixer. Hierdoor kon hij de ene plaat beluisteren, terwijl het publiek de andere hoorde.

Midden jaren 70 - Grandmaster Flash

Grand Master Flash (Joseph Saddler) was een b-boy die de muziekstijl en draaistijl van Kool Dj Herc en Pete DJ Jones overnam en de ‘breaks’ en ‘cuts’ zo verlengde dat het nummer instrumentaal werd. Zo ontstonden er nieuwe instrumentale nummers waar een MC over kon rappen.

In 1974 begon Flash te draaien op buurtfeesten en al snel stond hij bekend om zijn snelle breaks en cuts. Hij was ook één van de eersten die het zogenaamde ‘scratchen’ onderdeel maakte van de breaks. Het scratchen kwam voort uit de cuts, waarbij de plaat werd teruggedraaid of stilgezet. Een langere cut werd een scratch door het geluid dat het produceerde. Flash nam deze cuts en scratches en integreerde ze in de muziek, waardoor hij een van de eersten was die de draaitafel als een soort van muziekinstrument gebruikte.

In 1976 vormde Grandmaster Flash samen met rappers Cowboy (Keith Wiggins), Melle Mel (Melvin Glover), Kidd Creole (Nathaniel Glover) en Scorpio (Eddie Morris) de hiphop-groep ‘Grandmaster Flash and the Furious Five’ die zou uitgroeien tot een van de meest erkende hiphop-bands van begin jaren tachtig.

Eind jaren 70 - Sugar Hill: Rapper’s Delight

De eerste grote rap-hit en de doorbraak naar de main-stream popmuziek kwam met Rapper’s Delight van de Sugar Hill Gang. Dit nummer was het eerste nummer waarin met een sample werd gewerkt. Daarvoor waren er wel rap-platen geweest, maar die werden altijd met een live band gespeeld. In Rapper’s Delight werd de baslijn uit het nummer van ‘Good Times’ van Chic gesampled en gebruikt als basis voor het nummer. Ook andere elementen, zoals de strijkers werden gebruikt in het nummer.
In de hiphop-scène werd met gemengde gevoelens gereageerd op het succes van de Sugarhill Gang.

De leden waren bij elkaar gezocht door Sylvia Robertson en haar zoon Joe voor haar platenlabel Sugarhill Records. Dit was een laatste poging om onder een faillissement uit te komen. Ze waren nooit een echte ‘crew’ geweest en kwamen al helemaal niet uit de Bronx. Wonder Mike (Michael Wright), Big Hank (Henry Jackson) en Master G (Guy O’Brien) kwamen uit New Jersey en hadden nog nooit gerapt. Het gedeelte dat door Big Hank Jackson wordt gerapt is zelfs geschreven door MC Caz.

Hoewel veel van de crews en b-boys de Sugarhill Gang een grote nepperij vonden, is het nummer verantwoordelijk voor de doorbraak van de rap en hiphop bij het grote publiek. Ook is het nummer verantwoordelijk voor het feit dat vanaf die tijd artiesten royalties kregen van de samples die door anderen werden gebruikt, door een rechtszaak die door Neil Rodgers van Chic was aangespannen tegen de Sugarhill Gang. Grandmaster Flash and the Furious Five, Spoonie G en veel andere grote namen uit die tijd, namen hun animositeit jegens de Sugarhill Gang voor lief en tekenden ook bij Sugarhill Records, waardoor dit begin jaren tachtig het grootste platenlabel voor rapmuziek werd.

Engeland

Niet de VS, maar Engeland was het eerste land waar rap doorbrak na de Sugarhill Gang. Omdat het rappen erg in de buurt ligt van de zogenaamde Ragga-muffi’, een populaire muziekstroming onder Jamaicaanse immigranten. Vanuit Engeland waaide het weer over naar de VS en Europa

Begin jaren 80: The Message

De commerciële opkomst van de rap gaf arme jonge zwarte mannen uit de achterbuurten de kans om zichzelf te laten horen. De rappers rapten vooral over feesten, seks en waren vaak hun eigen ego aan het oppoetsen. De hit ‘The Message’van Grandmaster Flash and the Furious Five liet zien dat je de sociale misstanden uit die tijd via hiphop aan de kaak kon stellen. ‘The Message’ was het begin van een stroming binnen de rap, waarin vooral de misstanden omtrent de zwarte bevolking in de VS aan de kaak werden gesteld en hoewel het grootste gedeelte van de hiphop muziek nog voornamelijk ging over feesten, was hiphop nu een volwassen stroming binnen de pop-muziek geworden.