Populaire detectives op tv: Morse, Lewis, Wallander en meer

Regelmatig is op televisie een detective te zien. Dat is een prozaïsche vertelling waarin een gepleegde misdaad wordt opgelost. Vaak zijn detectives de bewerking van detectiveboeken. Een aantal van deze detectives is erg populair. Van oudsher is de Britse detective erg populair. Ook Scandinavische detectives behoren tot de favorieten. Populaire Duitse misdaadseries van weleer zoals als Derrick, Tatort en der Alte zijn daarentegen juist van het Nederlandse scherm verdwenen. Ook in Nederland worden detectives gemaakt, maar het meesterschap wordt toch toegeschreven aan de Britten. Welke detectives kennen we van de Nederlandse televisie?

Inspector Morse, Endeavour en Lewis

Inspector Morse is een Britse detectiveserie gebaseerd op de boeken van Colin Dexter. De hoofdrol van Chief Inspector Morse werd gespeeld door de inmiddels overleden acteur John Thaw. Zijn assistent was Sergeant Lewis (Kevin Whately, zie foto). Lewis is in de boeken van Dexter een ex-boxer uit Wales op leeftijd maar is voor de televisieserie omgevormd tot een veel jongere sergeant met een gezin. De reden hiervan zou zijn dat hij zo meer tegenwicht zou bieden aan het karakter van de cynische Morse.

Intellectueel met klasse

Morse was geen doorsnee politieman. Hij hield er nogal hoogstaande interesses op na zoals het luisteren naar klassieke muziek, poëzie, kunst, Brits bier, klassieke oldtimers en het oplossen van cryptogrammen. Hij was een romanticus die soms op het randje van het onprofessionele balanceerde doordat hij banden aanging met collega's, verdachten of getuigen. Hij bleef echter ongelukkig in de liefde en was een verstokte vrijgezel. De serie speelde zich in Oxford af en had dikwijls het universiteitsleven als onderwerp.

Lewis en Hathaway

Nadat Inspector Morse van de buis verdween nam zijn assistent, Robbie Lewis, inmiddels weduwnaar geworden, het stokje over. Lewis, gepromoveerd tot inspector wordt geassisteerd door de intellectuele DS James Hathaway (Laurence Fox), die op zijn beurt een promotie tot inspector krijgt in de serie.

De jonge Morse

Ten slotte is nog een serie over de jonge Inspector Morse gemaakt onder de naam Endeavour. Hoewel deze serie later verscheen is het de voorloper van Inspector Morse. Deze serie speelt zich af in het Oxford van de jaren 60 wanneer een jonge Morse Oxford College verlaat en bij de politie gaat werken, waar hij al net zo'n vreemde eend in de bijt is als hij later als Inspector Morse zal zijn.

Ontwikkeling van de personages

Van de drie series is Inspector Morse de meest authentieke. Dat is mede te danken aan de manier waarop John Taw zijn rol vertolkt. Morse is meer dan een politieman. Hij is de verpersoonlijking van alles wat men van een politieman niet verwacht, een gentleman met klasse. Hij is niet onfeilbaar, zoals in andere detectives vaak het geval is. Zijn wat boerse assistent Lewis die zich gaandeweg ontwikkelt van boerenpummel tot opvolger van Morse is door zijn wat horkerige manier van doen een uitstekende tegenspeler van Morse en later, in de serie Lewis, van de jonge intellectuele hond, Hathaway.

Dalziel en Pascoe

In het landelijke noorden van Engeland speelt zich de serie Dalziel (spreek uit die-el) en Pascoe af. Ook in deze serie zien we twee tegenpolen. De rol van Dalziel werd gespeeld door Warren Clarks die in 2014 op 67-jarige leeftijd overleed. Hij was een provocateur, een norse politieman, maar met een heel klein hartje. De serie is gebaseerd op de boeken van Reginald Charles Hill. Colin Buchanan speelt de rol van Pascoe.

Ideaal koppel van tegenpolen

De serie speelt zich af in Yorkshire en gaat over twee rechercheurs die min of meer noodgedwongen met elkaar opgescheept worden. Ze zijn elkaars tegenpolen vanwege hun verschil in achtergrond, overtuigingen en stijl. Ze werken elkaar op de zenuwen en brengen elkaar regelmatig in verlegenheid. Net als Morse en Lewis zijn ze als team echter onovertroffen. Dalziel spreekt met een zwaar accent, is grof en ongemanierd. Pascoe is universitair geschoold en vader van een gezin. Later in de serie scheidt hij van zijn vrouw omdat zij niet kan leven met zijn carrière als politieman. Een van de afleveringen speelt zich af in Amsterdam.

Vera

De detectiveserie Vera is gebaseerd op de boeken van de misdaadauteur Ann Cleeves. Vera, de hoofdpersoon wordt gespeeld door Brenda Blethyn. Niet veel detectives hebben een vrouw als hoofdpersoon. Vera staat haar mannetje dan ook wel. Samen met brigadier Joe Ashworth neemt ze het op tegen criminelen en lost ze talloze moordzaken op. Vera speelt zich af in en rond Newcastle. Vera Stanhope is een vrouw die een moeilijke jeugd heeft gehad omdat zij haar moeder al op jonge leeftijd verloor. Zij is vrijgezel en heeft het politiewerk tot haar levensdoel gemaakt. Ze doet niet mee aan de laatste mode en is hard voor zichzelf en voor anderen. Toch zien we achter deze façade dat Vera toch een heel goed hart voor haar medemens heeft. Bovendien heeft zij briljante invallen en is zij in staat haar medewerkers van haar visie te overtuigen.

Wallander

Van Wallander bestaat zowel een Zweedse als een Britse versie. Beide series zijn gebaseerd op de detectiveromans van Henning Mankell en gaan over politie-inspecteur Kurt Wallander. De Britse Wallander wordt gespeeld door Kenneth Branagh. Velen zien deze Britse versie als de definitieve Wallander. Deze serie speelt zich ondanks de voertaal Engels af op de originele locaties in Zweden. Het is geen regelrechte kopie van de Zweedse versie. In overleg met de schrijver, Mankell, hebben de Britten de nodige wijzigingen aangebracht.

De Zweedse Morse

Er zijn bepaalde overeenkomsten te zien tussen Inspector Morse en Wallander. Waarschijnlijk niet toevallig volgde Wallander Morse op op de Britse televisie. Ook Wallander heeft een wat stuurs karakter en een voorliefde voor drank en opera. Het privéleven van Wallander komt ook duidelijk tot uitdrukking in de serie. Wederom hebben we hier te maken met een speurneus die is getrouwd met zijn werk. Van dat clichébeeld is toch wel een beetje moeilijk af te komen.