Biografie: Mercedes Sosa

De Argentijnse Mercedes Sosa was een icoon in Latijns-Amerika. Ze staat bekend als de zangeres met ‘de grootste stem’ van het continent. Haar folkloremuziek was, en is nog steeds, een inspiratie voor velen. Haar grote doorbraak echter, is te danken aan haar ferme politieke daadkracht die Sosa allereerst tot ballingschap in Europa dwong maar later tot wereldberoemd muziekster heeft gebracht. 40 jaar duurde de carrière van Sosa, die vanwege haar donkere haar liefdevol La Negra werd genoemd.

Jeugd

Haydée Mercedes Sosa werd op 9 juli 1935 geboren in San Miguel de Tucumán, de hoofdstad van één van de armste provincies in het noorden van Argentinië. Sosa was een dochter van een eenvoudige arbeidersfamilie, een afkomst die ze nooit verloochende. ''Ik kom van gewone mensen en blijf van gewone mensen,'' benadrukte ze vaak. Op haar vijftiende spoorden een aantal vrienden haar aan deel te nemen aan een zangwedstrijd op de radio. Ze won en drong zo op jonge leeftijd de muziekwereld binnen.

Het nieuwe lied

In 1962 nam Sosa haar eerste album op en tegen de jaren 70 werd ze erkend als een van de Zuid-Amerikaanse zangers die de muziekstroming la Nueva Canción (het nieuwe lied) initieerden. Onder hen waren ook de Chilenen Victor Jara en Violeta Parra, de Argentijn Victor Heredia en de Uruguyaan Alfredo Zitarrosa. De muziek die de troubadours maakten bestond uit een mix van folklore met politiek protest. Muziek met een politieke boodschap zou het centrale thema zijn in de rest van haar leven.

Ballingschap

Ondanks de successen kreeg Sosa pas begin jaren tachtig grote bekendheid die zij deels te danken heeft aan haar linkse overtuiging tegen de militaire dictatuur in Argentinië (1976 – 1983). Sosa was een fervent voorvechter van de mensenrechten en vermengde haar ideeën, die kritisch waren tegenover de heersende junta, steeds vaker in haar muziek. Haar muziek werd daarom door de militairen verboden. De zangeres werd, aan het begin van de militaire dictatuur, tijdens een van haar concerten gearresteerd. Ze kwam vrij snel weer op vrije voeten te staan, maar ze wist dat ze gevaar liep. Wegens doodsbedreigingen van de knokploegen van het regime vluchtte de maatschappelijk bewogen Sosa naar Europa. Drie jaar woonde ze in Parijs en Madrid. Pas eind 1982, toen het militaire regime na de Falkland-oorlog instortte, keerde ze terug naar haar geboorte land.

Muziekcarrière

Na haar ballingschap keerde Mercedes Sosa terug naar Argentinië waar ze een reeks concerten gaf die werden beschouwd als cultureel protest tegen de toen al danig verzwakte dictatuur. Vanaf dat moment werd Sosa razend populair in Argentinië en de rest van Latijns Amerika. Haar muziekcarrière kreeg snel nog meer glans, want ook in de rest van de wereld ontving ze waardering voor de sociaal bewogen liederen. Ze zong over het beëindigen van oorlogen en armoede, maar ook over liefde vinden en geliefden verliezen. Tijdens een carrière van 40 jaar maakte La Negra meer dan zeventig albums en cd’s. Haar bekendste nummers zijn Gracias a la vida, Alfonsina y el Mar en Al jardin de la Republica. Sosa werkte tijdens haar lange carrière samen met tientallen artiesten, onder wie Luciano Pavarotti, Sting, Shakira, Andrea Bocelli en Pablo Milanes. Ook in Nederland was Sosa bekend.

Latin Grammy Awards 2009

Tot en met haar laatste levensjaren was Sosa muzikaal erg succesvol. Een maand voor haar overlijden werd ze voor haar laatste album Cantora 1 genomineerd voor drie Latin Grammy Awards. De nominaties betroffen de categorieën album van het jaar, beste folkloristische album en beste cd ontwerp. Het was haar echter niet gegund bij de uitreiking aanwezig te zijn; enkele dagen te voren overleed ze in het ziekenhuis.

Ziekte en overlijden

In 2009 ging de gezondheid van de zangeres snel achteruit. Op 1 oktober 2009 meldden de pers dat de Argentijnse in het ziekenhuis in Buenos Aires was opgenomen vanwege een nierkwaal en hartproblemen. Ze werd enkele dagen kunstmatig beademd. De zangeres kampte al eerder met leverproblemen. Op haar persoonlijke website stroomden de steunbetuigingen binnen. Met een loopbaan van veertig jaar achter de rug overleed Mercedes Sosa op zondag 4 oktober 2009. Ze werd 74 jaar.