Kerstvloed van 1717 - noordwester storm met slachtoffers

De Kerstvloed van 1717 was een zware westerstorm met vloed die huishield in Noord-Nederland en langs de kusten van Duitsland en Denemarken. Duizenden mensen kwamen om toen de dijken doorbraken en een paar dagen later de winter inviel. De Noordzeekust van Nederland, Duitsland en Denemarken werd een rampgebied en de stormvloed veranderde het kustgebied en vaagde dorpen weg. Deze rampzalige gebeurtenis werd onderwerp van een speelfilm met de naam De Kerstvloed.

De Kerstvloed van 1717

• Zuidwesterstorm en westerstorm met orkaankracht
• Stormvloed de Kerstvloed
• Slachtoffers
• Vlieland
• Wonderbaarlijke redding in Wierhuizen
• Film

Zuidwesterstorm en westerstorm met orkaankracht

Wierhuizen in Noord-Groningen is nu een gehucht, maar het was ooit een groot dorp. Dit dorp kreeg de volle laag van de Kerstvloed over zich heen. Het was in de nacht van 24 op 25 december 1717. Niet alleen de noordelijke kuststreek van Nederland, maar ook die van Duitsland werden overspoeld. De kust van Denemarken had ook schade. Net als Wierhuizen werden andere Groningse dorpen die direct onder de dijk lagen weggevaagd.

Rampgebied in Nederland, Duitsland en Denemarken

Een zuidwesterstorm hield dagen lang aan tot de wind in die Kerstnacht met een orkaankracht naar het westen draaide. Dijken begaven het. Ondermeer de Oude Dijk bij Pieterburen werd voor een groot deel weggeslagen. In het rampgebied van Nederland, Duitsland en Scandinavië kwamen 14.000 mensen om het leven. Het Duitse schiereiland Butjadingen kreeg het hard voor de kiezen. Dertig procent van de bevolking daar verdronk. In Groningen alleen al verdronken 2276 mensen. Hele veestapels verdwenen in de golven. Een paar dagen na de stormvloed viel de winter in en op 24 en 25 februari 1718 volgde nog een stormvloed. Lokale gemeenschappen waren volledig ontregeld en kregen te maken met economische neergang en armoede.

Stormvloed de Kerstvloed

Het water kwam hoog en werd opgestuwd door de harde wind. Op het noordelijke platteland stond een paar meter water. Het reikte helemaal tot aan de stad Groningen. De schade was pas goed te zien toen de zee zich weer terugtrok. Er waren in de provincie Groningen 1560 huizen vernield.

Slachtoffers

Dorpen waren verdwenen of gedecimeerd, zoals Wierhuizen. De kerk raakte daar onherstelbaar beschadigd en het dorp miste na die nacht zeventien huizen, veertig mensen en tientallen beesten: “Seventien huusen, viertig minschen, agt-enviertig hoornde-beesten, ses-en-twintig Paarden, één Verken en drie-en-sestig schaapen.”De Kerstvloed was destijds de grootste sinds vier eeuwen en sindsdien heeft Noord-Nederland niet weer zo’n zware stormvloed met overstromingen meegemaakt.

Vlieland

Het water reikte zelfs tot Zwolle en ook Amsterdam en Haarlem hielden de voeten niet droog. Het gebied rond Dokkum stond onder water en ook rond Stavoren was het nat. In Friesland lieten meer dan 150 mensen het leven en grote delen van Noord-Holland stonden blank. Op Vlielandkwam de zee over de duinen heen en verzwolg bijna het hele dorp West-Vlieland, dat bij eerdere vloeden al beschadigd was geraakt.

Wonderbaarlijke redding in Wierhuizen

Tijdens elke ramp gebeuren er ook wondertjes, mensen die op wonderbaarlijke wijze gered konden worden. Zo ook in Wierhuizen. Ene Albert wist zich aan een stuk hout vast te grijpen en te overleven. Zijn vrouw en vijf kinderen verdronken, terwijl hij met zijn stuk hout helemaal van Wierhuizen naar Ulrum dreef. De kracht van de stroom zette hem in een boom en een volgende golf smeet hem in een tuin in het Groningse dorp Ulrum. Daar kon hij in een huis vluchten en aan de verdrinkingsdood ontsnappen.

Thomas van Seeratt

Wierhuizen werd nooit meer wat het was en kwam de klap nooit weer te boven. De kerk was zo beschadigd dat hij werd afgebroken. De begraafplaats die om de kerk had gelegen bleef wel in gebruik. Wie de storm had overleefd probeerde zo goed en zo kwaad als dat ging een nieuw bestaan op te bouwen, deze keer wat verder weg van de dijk. Thomas van Seeratt, een Zweed in Groningen, wierp zich op het herstel van de dijk. Hij deed dat vakkundig, want Groningen is sindsdien niet meer overvallen door een vloed. Van Seeratt werkte voor de provincie en hij had een jaar voor de stormvloed al gezegd dat de dijken niet sterk en in slechte staat van onderhoud waren. Na de stormvloed heeft hij de reddingsoperatie geleid en daarna hield hij zich bezig met het voorkomen van nog zo’n ramp door sterkere dijken aan te leggen. Hij wist in slechts enkele jaren tijd de bedijking grondig te verbeteren.

Film

In 2014 gaat Stichting Soufflee een film maken over De Kerstvloed. Dat zal ook de titel van de rolprent zijn. De film wordt in oktober, november en december 2014 opgenomen. In augustus 2014 roept de stichting mensen op om zich aan te melden als acteur. Voor diverse hoofd-, bij- en figurantenrollen zijn spelers nodig, waarbij de hoofdrol is weggelegd voor de held Thomas van Seeratt.

Audities

De audities vinden in verschillende Groninger dorpen plaats in de vorm van workshops filmacteren. De acteurs hoeven geen ervaring met film of theater te hebben. De audities zijn in september 2014 in Kloosterburen, Veendam, Delfzijl en Groningen. Scriptschrijver en regisseur is Nico van der Wijk, de filmmaker is Willem Kroon.

Acteurs

Er werden acteurs gezocht voor de volgende rollen:

• Thomas van Seeratt: man, held van de film, begin 40, groot en sterk, Scandinavisch en kan paardrijden
• Anna van Seeratt: vrouw, eind 20, blond, kan paardrijden
• Dirkje: meisje, 8 a 9 jaar, heldere ogen en zwart haar
• Moeder van Dirkje: vrouw, eind 30, zwart haar
• Vader Dirkje: man, eind 30, zwart haar
• Hoofd van provincie: man, eind 50
• Twee statenleden: mannen, 50 en 55 jaar
• Sicko Mekering (statenlid): man, begin 60 en klein van stuk
• Adriaan Smallinga (statenlid): man, eind 60
• Huisbode: vrouw, eind 50
• Oude visser: man, 80 jaar
• Schipper: man, 45 jaar
• Dominee: man, begin 30
• Twee broers: mannen, eind 20, bij voorkeur een tweeling die goed kan paardrijden
• Figuranten

Belangstellenden konden hun cv met foto én motivatie mailen.

Lees verder

• Storm, hoge golven en witte tijgers op de Noordzee
• Waterhoos boven Waddenzee en Noordzee
• Bosch - verdwenen Waddeneiland bij Schiermonnikoog
• Zware stormen door klimaatverandering
• Schiereiland Butjadingen