Martin Luther King inspiratiebron voor popmuzikanten

Onder het pseudoniem Bakermat heeft in 2013 een Nederlandse dj succes met de single 'Vandaag' waarin een sample van een toespraak van Martin Luther King is verwerkt. In voorgaande jaren hebben ook bijvoorbeeld U2, Bob Dylan, Ben Harper, Stevie Wonder en menig rapartiest inspiratie opgedaan bij de politiek leider en hét symbool van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging in de jaren zestig. Inspiratie en bewustmaking die uiteindelijk zouden leiden tot het instellen van een nationale feestdag in Amerika, gewijd aan King en zijn gedachtegoed.

Martin Luther King - I have a dream

Martin Luther King wordt in 1929 geboren in Memphis in de Amerikaanse staat Tennessee. Hij is een politiek leider en de belangrijkste vertegenwoordiger van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging in de jaren zestig van de vorige eeuw. King, in 1964 winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, is onder andere beroemd geworden door zijn geweldloze verzet tegen de rassenscheiding, het organiseren van een massademonstratie in 1963, zijn charismatische uitstraling en zijn vaardigheid om tijdens toespraken in te spelen op de gevoelens van de mensen. Tijdens één van die toespraken spreekt hij de legendarisch geworden woorden ‘I have a dream’ waarin hij hoopt dat er ooit een tijd zal komen waarin mensen op hun gedrag in plaats van op hun huidskleur zullen worden beoordeeld. Deze woorden inspireren veel mensen, niet alleen in 1963 maar ook in latere jaren.

Rassenscheiding

De rassenscheiding, ook wel segregatie genoemd, kende in de Verenigde Staten van Amerika al een lange traditie. Afstammelingen van Afrikaanse slaven, de zogeheten Afro-Amerikanen, waren sinds 1890 bij wet beperkingen opgelegd met de bedoeling hen gescheiden te houden van de blanke burgers door middel van aparte voorzieningen o.a. op gebied van onderwijs en openbaar vervoer. Afro-Amerikanen woonden met name in de zuidelijke staten. In 1965 ondertekent de toenmalige Amerikaanse president Johnson een wet waarin een groot aantal van King’s eisen worden ingewilligd. King wordt in april 1968 in een hotel doodgeschoten, wat leidt tot onlusten in tientallen Amerikaanse steden.

Inspiratiebron voor popmuzikanten

Op muzikaal gebied wordt Martin Luther King geregeld herdacht en geciteerd, bijvoorbeeld in Elvis Presley's If I can dream, Pete Seeger’s We shall overcome en Linkin Park’s Wisdom, justice and love. Maar ook U2, Stevie Wonder en de Nederlandse dj Bakermat laten zich door King inspireren.

Bakermat - One day

Onder het pseudoniem Bakermat heeft de Nederlandse dj en muziekproducent Lodewijk Fluttert in 2013 succes met de single Vandaag. In het nummer is een sample verwerkt van King’s 'I have a dream'-toespraak. Vandaag wordt ook in Engeland uitgebracht met als titel One day (Vandaag) en bereikt in het najaar van 2014 zelfs de top 20. Zijn artiestennaam is daar ongewijzigd. Ook in België, Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk is het nummer succesvol.

Kane

Kane, de band rond zanger Dinand Woesthoff, gebruikt in 2002 in het lied Hold on to the world eveneens een sample uit een toespraak van King.

U2 - Pride

Met Pride (In the name of love) brengt de Ierse groep U2 in 1984 een eerbewijs aan alle mensen die in de loop van de geschiedenis zijn vermoord omdat ze opkwamen voor gelijkheid voor iedereen en daarbij uitgingen van geweldloosheid als enige manier om dat te bereiken. Eén van deze mensen is Martin Luther King.

Het idee voor het nummer doet de groep een jaar eerder op tijdens een bezoek aan een tentoonstelling in Chicago over burgerrechten. Op deze tentoonstelling was ook een stand ingericht over de slachtoffers van het bombardement op Hiroshima, met als titel 'The unforgettable fire'. Dit zou later ook een U2- nummer worden en zelfs de titel van hun volgende album. In Pride zingt Bono ‘early morning, April 4’ als hij refereert naar het tijdstip van de moord op King. In werkelijkheid vond de moord ’s avonds plaats. Bono erkende later de fout in zijn nummer en tijdens concerten zingt hij soms ‘early evening, April 4’.
Een ander nummer op het album, MLK, gaat ook over King.

Stevie Wonder - Happy birthday

In 1980 brengt Stevie Wonder een album uit met daarop het lied Happy birthday. De inhoud van dit nummer is een regelrechte lobby om 15 januari, de geboortedag van Martin Luther King, als nationale Amerikaanse feestdag erkend te krijgen ('What could fit more perfectly than to have a world party on the day you came to be').

Wonder organiseert in 1981 op King’s geboortedag in Washington een 'Rally for peace' die uiteindelijk een belangrijke rol zal spelen in het erkend krijgen van deze dag. De daaropvolgende jaren gaat Wonder door met het bij de mensen bewust maken van zijn doel en met het meer en meer uitoefenen van politieke druk. In november 1983 tekent president Reagan de King Holiday Bill waarmee de feestdag officieel wordt. De dag wordt in 1986 voor het eerst gevierd maar het duurt nog tot het jaar 2000 voordat elke staat er een echte doorbetaalde vrije dag van maakt. De feestdag valt jaarlijks op de derde maandag in januari en wordt soms ingevuld met demonstraties voor vrede en rechtvaardigheid.

Stevie Wonder zingt in 2002 Happy birthday op de 89e verjaardag van Rosa Parks bij het in première gaan van een televisiefilm over haar leven, getiteld ‘Ride to freedom’. Rosa Parks was een andere bekende Amerikaanse burgerrechtenactiviste ten tijde van Martin Luther King.

Bob Dylan - They killed him

De Amerikaanse acteur en zanger Kris Kristofferson brengt in 1985 een album uit waarop het nummer They killed him staat. Het lied is een eerbetoon aan bekende personen die als martelaar zijn gestorven, waaronder Mahatma Gandhi, Jezus Christus, John F. Kennedy, Robert F. Kennedy en Martin Luther King, Jr. Hoewel Kristofferson het lied voor hemzelf schrijft wordt het eveneens opgenomen door Johnny Cash en Bob Dylan.

Op het in commercieel opzicht minder succesvolle album Knocked out loaded uit 1986 is They killed him één van de drie niet door Dylan geschreven nummers waarin hij zingt over 'Another man from Atlanta, Georgia by name of Martin Luther King (...)
just another holy man who dared to make a stand, my God, they killed him'.

Ben Harper - Like a king

Van de Amerikaanse singer-songwriter Ben Harper verschijnt in 1994 het debuutalbum Welcome to the cruel world. In Like a king zingt Harper over 'well Martin's dream has become Rodney's worst nightmare' en 'how I wish you could help us Dr. King'.

De Rodney waarover Harper zingt is Rodney Glen King. Deze King is een 25-jarige Amerikaanse taxichauffeur die in 1991 in het nieuws komt bij zijn gewelddadige arrestatie door de politie van Los Angeles. De arrestatie wordt gefilmd door een omstander en uitgezonden via een lokaal televisiestation. De vrijspraak een jaar later van de agenten die betrokken zijn bij de arrestatie leidt tot rassenrellen die enige tientallen mensen het leven kost. Rodney King wordt een symbool voor de strijd tegen racisme en discriminatie.

Martin Luther King in andere nummers

In menig ander nummer in de popmuziek wordt gerefereerd aan Martin Luther King, met name bij rapartiesten is dit het geval. Een overzicht van een aantal nummers waarin (in het kort) King wordt genoemd:

• Public Enemy: By the time I get to Arizona
• Common Feat. Will.i.am: I have a dream
• Jay-Z: My president is black / Made in America en What we talkin' about
• Kendrick Lamar: Backseat freestyle en HiiiPoWeR
• Run DMC: Proud to be black
• Ludacris: Do your time
• The Roots: Doin' it again
• J. Cole: Sideline story
• Ying Yang Twins: Ghetto classics
• Nas & The Game: Letter to the King
• The Game: Dreams
• India.Arie: One
• A$AP Rocky / Demons