Goodnight Saigon: Billy Joel beschrijft de Vietnamoorlog

In 1982 beschrijft de Amerikaanse zanger Billy Joel in 'Goodnight Saigon' de dagelijkse omstandigheden waarmee de Amerikaanse soldaten te maken hadden in de Vietnamoorlog. Ondanks dat de zanger zich niet uitspreekt voor of tegen de oorlog is het een protestlied, gebaseerd op verhalen die hem zijn verteld door veteranen. Nederland beloonde Billy Joel met een eerste plaats in de hitparade, maar in eigen land was men aanvankelijk terughoudender. Amerika had nog last van een Vietnam-syndroom.

The Nylon Curtain

Billy Joel brengt in 1982 zijn achtste album uit, getiteld The Nylon Curtain, waarop het epos Goodnight Saigon staat. Het is één van zijn meest ambitieuze projecten waaraan hij meer tijd heeft besteed dan aan vorige albums. Hij verklaarde dat het een vermoeiend proces was geweest, maar waar hij met tevredenheid op terugkijkt.

Billy Joel's Goodnight Saigon

Begin jaren tachtig kenmerken zich in het Amerika onder de Republikeinse president Reagan door een oplopende werkloosheid en slechte economische vooruitzichten. Allentown, één van de nummers van The Nylon Curtain, gaat over de teloorgang van de staalindustrie, terwijl een ander nummer een gevoelig hoofdstuk in de Amerikaanse geschiedenis behandelt, namelijk de jarenlang durende Vietnamoorlog. In deze oorlog zouden ongeveer drie miljoen Vietnamezen en 58.000 Amerikanen sneuvelen. In Goodnight Saigon beschrijft Billy Joel in ruim zeven minuten hoe de dagen van de uitgezonden militairen er onder deze oorlogsomstandigheden hebben uitgezien.

Vietnamoorlog

De oorlog in Vietnam, die duurde van 1 november 1955 tot 30 april 1975, wordt in het westen meestal de Vietnamoorlog genoemd, terwijl het binnen Vietnam bekendstaat als de Amerikaanse oorlog. De strijd ging tussen het op de Verenigde Staten gerichte Zuid-Vietnam en het op de toenmalige Sovjet Unie en China gerichte Noord-Vietnam. Goodnight Saigon gaat over deze oorlog en geeft een beeld van de situatie vanaf de training op Parris Island van de soldaten tot in hun daadwerkelijke strijd in Vietnam.

Veteranen

Saigon, het tegenwoordige Ho Chi Minhstad, is een stad in Vietnam waar veel strijd is geleverd tijdens de Vietnamoorlog. Billy Joel schreef Goodnight Saigon als een eerbetoon aan veel van zijn vrienden die hebben gediend in deze oorlog. Voor Joel is het een ongewoon nummer omdat hij zich doorgaans niet met politiek bemoeit en ook niet in het Amerikaanse leger heeft gezeten. Hij heeft het gemaakt nadat hij daarvoor was gevraagd door een groep Vietnamveteranen. Joel stond hier aanvankelijk afwijzend tegenover aangezien hij dus niet kon putten uit eigen ervaringen. De veteranen wisten hem over te halen door uitvoerig te vertellen over hún ervaringen. Goodnight Saigon is dan ook gebaseerd op de vertellingen van deze veteranen.

Kameraadschap

In de tekst van het nummer vertelt Joel over de kameraadschap tussen de soldaten, de strijd tegen de angsten en het proberen te overleven. Hij zingt over “wij” en niet over “ik” om te benadrukken dat de soldaten één waren in de strijd, ongeacht hoe die zou verlopen (‘yes we would all go down together’). 'Wij' zijn de Amerikanen en 'zij' de Vietcong, de vijand. In Vietnam was er nauwelijks tijd om aan thuis te denken omdat alle aandacht gericht was op overleven en elkaar helpen en redden. De soldaten waren van elkaar afhankelijk (‘we held on to each other, like brother to brother’).

De titel en opbouw

De titel van het nummer benadrukt de duisternis, het gevaarlijkste moment van de dag. Het middenstuk gaat over die duisternis met zijn vele gevaren; de nachten die eeuwig leken te duren. De Amerikanen hadden de controle over de dag, de Vietcong daarentegen over de nacht (‘we held the day in the palm of our hand, they ruled the night’). De Amerikanen hadden de kustlijn in handen, de Vietcong beheersten de donkere binnenlanden.

Het lied begint met het getjirp van krekels wat moet duiden op het invallen van de avond. Vervolgens hoor je het aanzwellende geluid van helikopters waardoor beelden van gevechten worden opgeroepen. Wat volgt zijn de eerste pianoklanken en de tekst van het lied. Aan het eind komt hetzelfde in omgekeerde volgorde nogmaals voorbij.

Westerse invloeden

Joel's beschrijvingen van deze oorlog vertellen ook over meegenomen westerse invloeden zoals het lezen van de Playboy, het kijken naar Bob Hope (een in die tijd in Amerika zeer bekende komiek), het luisteren naar cassettebandjes met muziek van The Doors en het roken van hasj.

Toch erkenning

Billy Joel verklaarde na het verschijnen van zijn album dat hij met het lied geen stelling in wilde nemen. In de tekst blijkt ook niet of hij voor of tegen de oorlog is. Hij vertelt alleen over wat de soldaten mee hebben moeten maken. Met “wij” bedoelt hij alle soldaten, zowel de soldaten die levend terug zouden keren naar Amerika als de gesneuvelden.

Voor veel Vietnamgangers begon na terugkeer in Amerika de teleurstelling doordat ze het gevoel kregen niet echt welkom te zijn; er was nauwelijks aandacht voor hen. Als Billy Joel het nummer tijdens concerten zingt worden soms Vietnamveteranen op het podium gebracht om het refrein samen te zingen. Volgens verklaringen van de veteranen geeft het openlijk zingen ten overstaan van veel mensen een gevoel van uiteindelijk thuis te komen en ook welkom te zijn.

Veertig jaar

Op 30 april 1975 komt er een einde aan deze oorlog met de verovering door de Vietcong van het toenmalige Saigon. In 2015 wordt dit op 30 april na veertig jaar groots gevierd met een kleurrijke parade.

Aan het eind van de jaren tachtig komt Billy Joel opnieuw met een nummer over een oorlog; in Leningrad gaat het over de jaren van de Koude Oorlog.

Still in Saigon

Een ander nummer over de Vietnamoorlog is Still in Saigon van de Charlie Daniels Band, uitgebracht in 1981. Dit nummer heeft een andere strekking en gaat over de ervaringen ná de oorlog. Tien jaar na Daniels' verblijf in Saigon ondervindt hij nog dagelijks problemen. Bij terugkeer in Amerika komt hij terug in een verdeelde familie, zijn vader noemt hem een veteraan terwijl zijn broer in de tussentijd heeft geprotesteerd tegen de oorlog en hem uitmaakt voor een moordenaar. Hij begint post-traumatische stress te ontwikkelen als gevolg van zijn verblijf van dertien maanden in oorlogsgebied. Hij is nog dagelijks op zijn hoede voor de vijand die achter elke deur kan zitten, heeft flashbacks als hevige zomerse regenbuien hem doen denken aan de jungle en realiseert dat hij geregeld de hemel aftuurt naar vijandige vliegtuigen. Ondanks dat hij alweer tien jaar in zijn eigen land leeft is hij op veel momenten van de dag ‘still in Saigon’.

Lees verder

• Billy Joel: ‘Leningrad’ en de Koude Oorlog
• Billy Joel: Piano Man