Benefietliedjes voor het goede doel: typisch Brits fenomeen

Als in december 1984 de liefdadigheidsgroep Band Aid bovenaan de Britse hitparade staat met ‘Do they know it’s Christmas?’ blijkt al snel dat het verschijnsel ‘charity song’ zijn intrede heeft gedaan. Op 24 april 2020 staat in Groot-Brittannië voor de 44ste maal een lied op nummer 1 dat speciaal is opgenomen voor een goed doel, ditmaal tijdens de coronacrisis voor NSH, de gezondheidszorg in Groot-Brittannië. Een overzicht van deze met regelmaat terugkerende initiatieven die voornamelijk een Brits fenomeen kunnen worden genoemd.

Een Brits fenomeen: benefietliedjes voor het goede doel

Het muzikale liefdadigheidsproject Band Aid wordt in 1984 door Bob Geldof opgezet om geld in te zamelen tegen de hongersnood in Ethiopië. Het (wereldwijde) succes van Band Aid zorgt ervoor dat met grote regelmaat in met name Groot-Brittannië benefietliedjes worden uitgebracht voor diverse goede doelen, waaronder The British Red Cross, Comic Relief, Children in Need en Help for Heroes. In de meeste gevallen gaat het om bestaande liedjes die door een collectief van artiesten opnieuw worden opgenomen. Hoewel van meerdere Britse nummer 1 hits de opbrengsten (deels) zijn geschonken aan goede doelen worden in dit overzicht alleen de liedjes vermeld die exclusief voor een bepaald doel zijn opgenomen of vóór de uitkomst op single als officiële bijdrage aan een goed doel zijn toegekend. Een overzicht van een aantal van deze ‘charities’:

Band Aid

Van Do they know it's Christmas? van Band Aid worden tussen 1984 en 2014 maar liefst vier versies in verschillende samenstellingen opgenomen. In 1984 en 1989 zijn de opbrengsten bedoeld ter bestrijding van de hongersnood in Ethiopië. In 2004 is het gewapende conflict tussen milities van de Soedanese regering en de rebellengrepen in de regio Darfur reden om het project nieuw leven in te blazen terwijl in 2014 het dodelijke ebola-virus in West-Afrika de aanleiding is. In enkele landen, waaronder Duitsland en Frankrijk, worden eigen versies opgenomen.

Brand stadion Bradford City

De brand in het voetbalstadion van Bradford City in mei 1985 waarbij 56 mensen omkomen is de aanleiding voor het samenstellen van The Crowd. Deze gelegenheidsgroep neemt het nummer You’ll never walk alone op; de opbrengsten zijn bedoeld voor de nabestaanden van de slachtoffers.

Veerbootramp Zeebrugge

In maart 1987 ontstaat Ferry Aid naar aanleiding van de ramp met de veerboot Herald of Free Enterprise bij het Belgische Zeebrugge. De opbrengsten van Let it be gaan naar het kort na de ramp opgerichte fonds voor de overlevenden en de nabestaanden. The Sun is de organisator achter dit project; de krant had voor de overtocht met de veerboot op de betreffende dag tickets voor £ 1 verkocht.

Stormloop stadion Hillsborough stadion

Voorjaar 1989 is andermaal een ramp in een voetbalstadion aanleiding voor een benefietnummer. In het Hillsborough stadion in Sheffield breekt tijdens een wedstrijd tussen de clubs van Liverpool en Nottingham Forest paniek uit waarbij in het gedrang 96 Liverpool-aanhangers omkomen. Na deze ramp zijn (eerst in Engeland en vervolgens in andere Europese landen) alle hekken in de stadions verwijderd en zijn de staanplaatsen vervangen door zitplaatsen. Het uit 1964 daterende Ferry cross the Mersey wordt vervolgens opgenomen door enkele uit Liverpool afkomstige artiesten, waaronder Gerry Marsden en Paul McCartney.

Schietpartij Dunblane

Als in maart 1996 een gewapende man in een basisschool in het Schotse Dunblane zeventien mensen en zichzelf doodt, wordt door familie van de slachtoffers later dat jaar Knockin’ on heaven’s door opgenomen. Met toestemming van componist Bob Dylan wordt door een musicus uit Dunblane een extra couplet (Throw these guns away) toegevoegd, ter herinnering aan de slachtoffers.

Aardbeving Haïti

In een poging geld in te zamelen voor de slachtoffers van de aardbeving op Haïti aan het begin van 2010 wordt door een collectief van bekende artiesten de benefietsingle Everybody hurts opgenomen. Gordon Brown, toenmalige premier van Groot-Brittannië, vraagt aan Simon Cowell het project op te zetten.

* Amerikaans initiatief

Comic Relief

Comic Relief is de naam van een in 1985 in Groot-Brittannië opgerichte charitatieve instelling die, in navolging van het Band Aid-project, aanvankelijk geld inzamelt voor de hongersnood in Ethiopië. Het geld wordt in de beginjaren ingezameld door middel van komische (televisie)voorstellingen waarbij elke gedoneerde pond naar een goed doel gaat. De belangrijkste inzamelingsactie van Comic Relief heet Red Nose Day waarbij rode clownsneuzen worden gedragen.

Comic Relief vindt elke twee jaar plaats en vele bekende Britse televisiepersoonlijkheden en muzikanten hebben in het verleden een bijdrage geleverd. De bekendste ‘charity song’ is de eerste die wordt uitgebracht, namelijk het door Cliff Richard opnieuw ingezongen Living doll waarop de acteurs uit de comedyserie The Young Ones als achtergrondkoor te horen zijn. In 2015 is Coldplay in een twaalf minuten durende video te zien waarin de groep zogenaamd repeteert voor Game Of Thrones: The Musical (ook te zien op YouTube).

Help for Heroes

In oktober 2007 wordt de non-profit organisatie Help for Heroes (H4H) opgericht door Bryn Parry en zijn echtgenote Emma nadat ze in het ziekenhuis in Birmingham een bezoek hebben gebracht aan gewonde soldaten. Bryn Parry heeft tien jaar bij de infanterie (Royal Green Jackets) gediend. Het doel van H4H is betere voorzieningen te leveren aan Britse militairen die tijdens gevechten gewond raken. De organisatie wordt gesteund door het Britse Ministerie van Defensie en de kranten The Sun en The Sunday Times.

Children in Need

Children in Need is de inzamelingsactie van de Britse omroep BBC waarin de kansarme kinderen in Engeland centraal staan. De actie waaraan ook veel bekende Britten hun medewerking verlenen wordt jaarlijks op de derde vrijdag in november georganiseerd. Onderdeel van de actie is onder meer een themanummer van een bekende artiest en ludieke bijdrages van acteurs en nieuwslezers.

* bevat onder meer Can you feel it, Don't stop, Never forget en Hey Jude

NHS Choir - A bridge over you

Tijdens de kerstdagen in 2015 staat de liefdadigheidssingle A bridge over you van The Lewisham & Greenwich NHS Choir op de eerste plaats. NHS staat voor National Health Service en het koor bestaat uit onder meer verpleegkundigen, artsen en fysiotherapeuten. Het lied van deze zorgverleners is een combinatie van de nummers Bridge over troubled water (van Simon & Garfunkel) en Fix you (van Coldplay). De opbrengsten gaan naar meerdere goede doelen.

Artists for Grenfell - Bridge over troubled water

Anderhalf jaar later, in juni 2017, wordt Simon & Garfunkel's klassieker Bridge over troubled water opnieuw gebruikt voor een goed doel. Als gevolg van de brand op 14 juni 2017 in de Londense Grenfell Tower zijn vele tientallen doden te betreuren. Producer Simon Cowell neemt een benefietlied op met meer dan vijftig grote namen uit de Britse popmuziek. De opbrengsten gaan volgens Cowell naar de slachtoffers en nabestaanden van de brand waarvan velen niet of slecht verzekerd zijn. Binnen 48 uur nadat het nummer is uitgekomen bereikt het met 170.000 downloads de eerste plaats van de Britse hitparade op vrijdag 23 juni 2017.

Captain Tom Moore, Michael Ball & The NHS Voices of Care Choir - You'll never walk alone

Oorlogsveteraan Thomas Moore (geboren 30 april 1920) wil in eerste instantie vóór zijn honderdste verjaardag tijdens de COVID-19 pandemie duizend Britse pond ophalen voor de Britse gezondheidszorg door met de rollator honderd rondjes in zijn achtertuin te lopen. De actie, die begint op 6 april, wordt wereldwijd opgemerkt en haalt meer geld op dan verwacht; op 26 april staat de teller al op meer dan 28,9 miljoen Britse ponden. De Britse zanger Michael Ball neemt het tijdens de crisis bemoedigende lied You'll never walk alone op met medewerking van Tom Moore, inmiddels ook bekend als Captain Tom, en het NHS Voice of Care Choir. Het nummer komt op de Britse hitlijst gedateerd 24 april binnen op de bovenste positie. Tom Moore is hiermee de oudste persoon ooit die op een Britse nummer-1-hit is te horen. De hitlijst van die week geldt tot en met 30 april, de dag waarop Moore honderd jaar wordt.