Leren zingen in een koor, ja graag!

Je hebt een verstandig besluit genomen, je hebt je aangesloten bij het koor dat prima bij jou past. Het is een koor geworden dat mooie muziek zingt in muziekstijlen die je aanspreken en bovendien lijkt het met de mensen in de groep prima te klikken. Voortaan ga je naar de repetities van je koor. Op zo’n repetitie gebeurt méér dan alleen wat liedjes doorzingen. Hoe zit zo’n koorrepetitie in elkaar?

Op weg naar de repetitie van het koor

Je hebt je als lid aangemeld bij een koor. Je bent op de vaste repetitieavond van het koor onderweg, hopelijk niet al te ver bij jou uit de buurt. Bij het repetitielokaal ontmoet je al enkele koorleden, die je al vriendelijk begroeten. De koorleden hebben er weer zin in, vandaag! Even worden de laatste nieuwtjes uitgewisseld, dan verschijnt ook de dirigent. In sommige koren wordt in plaats van over een dirigent gesproken van een muzikaal leider. Dan is het tijd, de repetitie gaat beginnen. De muzikaal leider geeft een seintje en iedereen neemt zijn plaats in de groep in.

We beginnen met ademhalen

In de meeste gevallen wordt er niet meteen met zingen begonnen. De repetitie start met het voorbereidende werk. Om te zingen maak je gebruik van allerlei spieren. Het gaat in ieder geval om je stembanden, maar er is meer. Door bewust en ontspannen adem te halen word je je bewust van spieren in je middenrif, je buik en je zij die allemaal samenwerken om je adem en je stembanden te laten samenwerken om een de uitgeademde lucht in een mooie ademstroom te kunnen laten gaan. En dat is nodig om tonen op de juiste hoogte te kunnen zingen én die toonhoogte ook te kunnen vasthouden.

We oefenen de spieren

Niet alleen de ademhaling is belangrijk bij het zingen, ook de spieren in je keel zijn dat. Misschien wordt bij de ademhalingsoefeningen al gebruik gemaakt van klank, nog losjes en ontspannen. Om klanken te maken gebruiken we onze stembanden, ook wel stemplooien genoemd. Je vindt deze in je strottenhoofd. Tussen de stembanden zit een opening, de stemspleet. Door die opening kan ingeademde lucht naar je longen, en de uitgeademde lucht weer naar buiten stromen. Met je stemspieren kun je nu de stembanden in beweging brengen, waardoor je de stemspleet van grootte kunt veranderen. Doordat de stembanden hierdoor onder spanning komen te staan geven ze een trilling mee aan de passerende lucht. Hierdoor hoor je klanken. Als je spreekt gebruik je dus je stembanden, als je zingt nog meer. Je stembanden moeten, net als de andere spieren van je lijf, getraind zijn om hun werk te kunnen doen. Wie vanuit rust te snel zware lichamelijke arbeid verricht kan last krijgen van zijn spieren. Datzelfde geldt ook voor de stem, ook die moet even op gang komen. De zangrepetitie begint daarom vaak met inzing-oefeningen, waardoor de stem langzaam wordt voorbereid op de repetitie. En dat is voor het verloop van de repetitie prettig, maar het voorkomt bovendien dat je stemproblemen krijgt.

Stemgroepen in het koor

Als je in een koor terecht bent gekomen dat uit zowel mannen als vrouwen bestaat en bovendien meerstemmig gaat zingen, is er een grote kans dat er binnen het koor vier stemgroepen zijn gemaakt. In elke stemgroep zitten mensen met ongeveer hetzelfde stembereik. Je kunt de volgende vier stemgroepen onderscheiden:

• Sopraan: de hoogste vrouwenstemmen
• Alt: de laagste vrouwenstemmen
• Tenor: de hoogste mannenstemmen
• Bas: de laagste mannenstemmen

Afhankelijk van de beschikbare stemmen en de keuze voor meerstemmig werk met méér van vier stemmen kunnen er ook meerdere groepen binnen bijvoorbeeld de sopranen worden gemaakt, waarbij de ene partij net weer wat hoger kan zingen dan de andere. Een dergelijke verdeling kun je dan ook bij de andere stemmen maken. Maar over het algemeen tref je per koor de genoemde vier stemmen aan.

Aan het werk

Na de ademhalingsoefeningen, de ontspanningsoefeningen en het inzingen kan de muziekmap ter hand genomen worden: het zingen gaat beginnen. Wat dat precies is, dat is natuurlijk afhankelijk van het koor en de eventuele optreedagenda. Misschien worden er, ook om nog wat warm te zingen, allereerst een paar bekende nummers doorgenomen. Maar het is waarschijnlijk dat dit stuk van de repetitie gebruikt gaat worden om nieuw materiaal in te studeren. Dat kan gaan om nieuwe melodielijnen, maar ook om diverse stukjes melodie die in de verschillende stemgroepen tevoren zijn ingeoefend nu samen te laten klinken.

Uitvoering

Na een aantal repetities kan het koor op een uitvoering de muziek ten gehore brengen. Sommige koren kiezen ervoor om voor deze gelegenheid afspraken te maken over de kleding, zoals gebruikte kleuren of eventuele accessoires. Sommige koren vinden het leuk om ook aandacht te besteden aan een stukje choreografie, zodat bewegingen op elkaar afgestemd worden. Hoewel kleding en pasjes leuk kunnen zijn moet ervoor worden gewaakt dat het niet afleidt van waar het toch eigenlijk om te doen is: muziek. En vooral: plezier in muziek. Het is belangrijk je te realiseren dat ook het publiek vooral enthousiast wordt van enthousiaste mensen, die met heel veel plezier zo goed mogelijk muziek maken. En dan is het voor iedereen leuk!