Giallo; een genre apart

In 1929 was in Milaan de opkomst van een nieuw literair genre: giallo. De oorsprong vindt zich dan ook daar. Tegenwoordig het giallo meer bekend in de films van veel bekende Italiaanse regisseurs. Omdat er zo weinig bekend is over giallo, wordt hieronder vanuit de oorsprong beschreven wat giallo is.

De herkomst van giallo

Giallo is een minder bekend genre dat is ontstaan in de Italiaanse bioscopen. Het woord giallo betekend geel-als. Dit genre vindt daarom zijn oorsprong in Milaan 1929. Daar werden een aantal boeken gepubliceerd die een lijn vormden in een gele dekking. Deze boeken gingen over geheimzinnige opsporingen. Hoofdzakelijk bestonden deze boeken uit ingevoerde Engelse werken als Sherlock Holmes en verhalen die geïnspireerd waren door Edgar Allan Poe. Voor 1929 was het begrip detective nog onbekend in Italië. Natuurlijk waren in Italië verhalen bekend die detectives waren, alleen werden deze verhalen onder “avontuur” geplaatst. De publicatie van gialo steeg in de jaren 1930/40 enorm. In de jaren 1940 werd de giallo eigenlijk een geïmporteerde, vertaalde versie van de detectives van Amerika. Het duurde niet lang voordat de Italiaanse schrijvers onder een pseudoniem zelf de verhalen schreven in plaats van de verhalen te laten importeren. Wel waren de verhalen die zij schreven gebaseerd op de Engelse en Amerikaanse verhalen. Nu wordt er zelfs door Italie nog verhalen uit Amerika vertaald en gebracht als giallo. Werken van schrijvers als: Thomas Harris en Patricia Cornwell.

Giallo in de film

Pas na de oorlog begon giallo zijn eigen fictieve vorm aan te nemen. Dit kwam met name door het werk van Leonardo Sciascia. Toch heeft giallo meer bekendheid van de Italiaanse films. De vroege jaren 1960 wordt verschouwt als de gouden tijd voor de opkomst van giallo. Giallo heeft een eigenaardige en flexibele manier filmen. Het genre komt voor in veel verschillende onderwerpen. Het gotische, de politiefilm, misdaad, en samenzweringfilms. Dit is uitzonderlijk, gezien andere genres die zich zoals bijvoorbeeld, thriller, horror of misdaad, bij een houden en vrijwel niet voorkomen in andere genres. Hoe komt het dat giallo zo omvangrijk is? Die vraag ligt hij de Italianen zelf. De Italianen gebruiken vaak een woord voor meerdere betekenissen. Zo verwijs giallo bijvoorbeeld naar genre, maar ook naar een cyclus en stromen. Door de aard van giallo, lijkt dit de veronderstelling hoe niet-Hollywood films zouden moeten worden geclassificeerd.

Mario Bava leidde als eerste de ware Italiaanse giallo film met La ragazza che sapeva troppo. In de opening scene van de film zit Nora Davis een giallo roman te lezen in het vliegtuig. Die scene staat centraal voor het hele genre: het begin van de literaire giallo. De hybride detective handelingen zijn populair in giallo. Hetzelfde als de “ooggetuigen”. Hallucinaties en de subjectieve visies zijn van centraal belang. Dit staat centraal in films als: Una lucertola con la pelle di donne (Lizard in a Woman's Skin, Lucio Fulci, 1971) en o strano vizio della signora Wardh (Next!, Sergio Martino, 1971). Deze films hebben gemeen dat het hier gaat om de vrouwelijk schoonheid en de “zieke” vrouw. Il coltello di ghiaccio (Knife of Ice, Umberto Lenzi, 1972) en Tutti i colori del buio (They're coming to get you, Sergio Martino, 1972) verankeren de verhalen rond de instorting van de “ziekte”.

Dario Argento

De jaren 1960 maakte een langzame aantasting voor de giallo in de bioscoop. Vooral de periode na 1963 toen La ragazza che sapeva troppo (The Evil Eye) uitkwam. Het werkte een nieuw grondgebied van giallo uit. Niet alleen voor giallo, maar ook voor de Italiaanse horrorfilm. In het begin en midden van de jaren 1960 was giallo niet zo sterk als andere genre films, toch is giallo, ondanks zijn leeftijd, al vier decennia te volgens in de bioscoop. Zo nu en dan is het stil rond het genre, maar dan komt er een nieuwe film. Even was het stil totdat Dario Argento Non ho sonno (Sleepless) uitbracht in 2001. Daarmee blies hij als het ware nieuw leven in het genre. Toch verwijst Non ho sonno veel naar zijn debuut giallo: L'Uccello dale piume di cristallo (The Bird with the Crystal Plumage, 1969). Argento geeft een typisch beeld weer van giallo. In bijna al zijn films tekent het beeld van het slachtoffer/getuige die zwaar getraumatiseerd terug moet naar de plek van de misdaad, waar vaak de moordenaar nog is en zich niet kan tegenhouden om nog een moord te plegen.

Testimone oculare

Testimone Ocular is het Italiaans voor ooggetuige van de misdaad. Iemand die giallo kijkt, zal deze woorden vaak horen. Ze staan centraal in het genre. In giallo worden alle soorten visies en kennissen onderzocht. Maar de film die dit het beste weergeeft is de film van Dario Argento: L'Uccello dale piume di cristallo. Het doel van giallo is niet het opsporen en oplossen van de misdaad. Het doel is het, door een detective, aan het licht brengen, benoemen en het bevatten van een sociale en morele dreiging.

Zeer belangrijke thema’s in giallo zijn:

• Vervreemding
• Ontbroken opsporing
• Verscheidenheid

Wat opvalt dat, ondanks dat giallo zijn oorsprong vindt in de literatuur, de films nooit de oorsprong vergeten zijn. Ze refereren aan de boeken. De reis, het toerisme, exotisme en vergetelheid zijn vertrouwde eigenschappen in giallo. De veel voorkomende thema’s zijn de vreemdelingen/toeristen op exotische plaatsen. De karakters dwalen, hebben geen vaste verblijfplaats en zwerven tussen hotels. Giallo is vrij moeilijk om te identificeren en te benoemen. Het is zeker de moeite waard om de films van de bovengenoemde regisseurs te bekijken. In die films vindt u de kenmerken van giallo terug.