Media-revolutie: consument aan de macht

Media-revolutie. Steeds meer wordt erover gesproken. Het gebeurt nu al. Je eigen boek uitgeven. Je muziek via Youtube aan de wereld laten horen. Films maken en via internet verspreiden. De andere kant van dat verhaal: volgens jouw eigen unieke smaak op zoek gaan naar dát boek, die film of die muziek die jou echt iets zegt. Of het commercieel is of niet. 'Long Tail' noemt Chris Anderson het. Dichter bij huis is er producent John Vijlbrief. Hij voorspelt het einde van ons tv-bestel.... Long tail. Sommigen kennen de term, veel mensen echter niet. Het begrip draait om de spannende mogelijkheden in de markt voor media. Dan gaat het zowel om boeken als om films, muziek.. én televisie. Long tail. Laten we het even héél simpel aanschouwelijk voorstellen. Denk aan een markt voor media zoals die traditioneel is, als aan een varkensstaart: kort. En dan de markt voor media zoals die nu aan het worden is als aan een panterstaart: lang. Long tail.

Een kort en duur verhaal

Als je het oude model voor media bekijkt, draait alles om de grote hits. Een vrij kortdurig 'verhaal', waarbij het publiek doorgaans films, boeken, muziek en andere mediaproducten voorgeschoteld krijgt die grote verkoopsuccessen zijn. De rest verdwijnt al snel: te duur voor de producent en verspreider om op voorraad te houden. Dit model is wijd verbreid, en eigelijk vrij tiranniek: de vraag of iets een groot succes is, bepaalt of het voor ons beschikbaar is en blijft. Dit alles heeft veel te maken met de bonzen die de beslissingen nemen. Dat frustreert zowel makers van boeken, films en muziek, als consumenten. Want er is een hele grote groep mensen die niets kan met dat korte en beperkte 'varkensstaartje'.

De panterstaart

Vergelijk dat eens met de long tail. Dat is het nieuwe model van beschikbaarheid en verspreiding van muziek, films en boeken, kortom, van alle mediamaterialen (en overigens ook andere spullen en diensten). In dit model is alles beschikbaar. Online, met name. Goedkoop tot gratis te bewaren. Die 'staart' die je als een grafiek zou kunnen tekenen van wat beschikbaar is, wordt dan heel lang. Bijna oneindig. Een 'panterstaart'. En volgens de bedenker van de term Long Tail, Chris Anderson, wordt alles ook nog eens regelmatig verkocht, gedownload etcetera. Alles is 'personalized' en niet aan een korte periode van beschikbaarheid gebonden. De consument bepaalt en blijt dat doen. Online vraagt geen opslagruimte en dat soort dure dingen. Daarom kun je alles beschikbaar maken... en houden.

Weg is Hollywood?

Eigenlijk wel leuk. Hollywood dat niet langer voorschrijft welke films (nog) gedistribueerd worden. Alle niches in filmland worden voortaan altijd en overal bediend, niet alleen via filmhuizen. Mensen die hun eigen boek uitgeven... om het gevoel in de eerste plaats en niet per se om steenrijk te worden. Muzikanten die via Youtube hun talent aan de wereld tonen... en er nog weleens een contract uitslepen ook - maar het hóeft niet. Weg is Hollywood, uitgeversreus, muziekgigant? De toekomst zal het leren. Een relatief nieuw geluid is dat van auteur John Vijlbrief. Hij voorspelt het einde van het omroepbestel, via een soortgelijk proces.

De stekker eruit?

“Hoogste tijd om de stekker uit het verouderde, niet-interactieve en veel te dure omroepbestel te trekken!”, zegt multimediaproducent/consultant John M. Vijlbrief in zijn nieuwe boek De internet-televisierevolutie. “De staatssteun voor de publieke omroepen wordt binnen 3-5 jaar afgebouwd. Bekende bedrijven zullen met een eigen internet-tv-kanaal komen en concurreren met de bekende omroepen.”

Omroep van tv naar internet

Wat mogen we verwachten? Dat ook omroepen (blijven) verhuizen naar internet. Interessant is ook dat dat die advertentie-ellende zoals die de commerciële zenders teistert, zou moeten laten eindigen. Van interruptiemarketing naar permissiemarketing, is het idee. Vijlbrief: “Aan de door bijna iedereen gehate reclameblokken, ‘tv-commercialbombardementen’, zal een einde komen. De tijden zijn veranderd en dus past een ‘kijker-vriendelijk’, beter doordacht en evenwichtiger aanpak van adverteren beter bij ‘het nieuwe televisiebeleven’.”

Reclame kijken tegen betaling

Volgens Vijlbrief gaat de adverteerder de kijker betalen (jawel) om een reclameboodschap te bekijken, of anders in ruil gratis programmacontent aanbieden. TV-reclame liever niet zien? Alleen maar eerlijk dat je dan de programmacontent wel betaalt. Komisch is ook dat Vijlbrief (heel) nieuwe, aan internet-tv gebonden businessmogelijkheden voor zich ziet. Samenwerkingsvormen zelfs zo ver gaand als bijvoorbeeld AVRO/TROS/Albert Heijn! In zijn boek voorspelt Vijlbrief dus het einde van het feit dat in zijn woorden "de commerciële omroepen tv-programma’s zo ernstig fragmenteren dat dit het aloude ‘gezellige televisie-avondje’ volledig heeft verwoest." Hoe de toekomst eruit ziet? Om het Chinese spreekwoord te parafraseren: we leven in interessante tijden, want we gaan het zien en beleven. Een ding is zeker: de bobo's aan de top verliezen aan macht, de consument wint.. eindelijk.