6 oude vintage films over de Koude Oorlog

De Koude Oorlog zorgde niet alleen voor een grote wapenwedloop, proxy-oorlogen en angst aan beide zijden, het zorgde ook voor een bron van inspiratie voor vele filmmakers. De spanningen die tussen beide zijden heersten en het continue gevaar van een nucleaire oorlog zorgden voor een klimaat waarin informatie over de technologie en plannen van de andere zijde kostbaar en gewild waren. Dit zorgde ervoor dat onderlinge spionage van levensbelang was, wat weer een voedingsbodem vormde voor een variëteit aan goede films.

Oude vintage films uit de Koude Oorlog

Hoewel ieder tijdperk een aantal goede films weet te produceren, nemen de oudere films uit en over de Koude Oorlog toch een aparte plek in. Deze films spelen tegen de achtergrond van een spanning tussen twee machtsblokken die nooit helemaal tot uitbarsting is gekomen, hoewel er op de achtergrond diverse proxy-oorlogen en een strijd tussen de verschillende inlichtingendiensten plaatsvonden. Deze vreemde situatie, met een onderlinge oorlog die nooit direct werd uitgevochten, zorgde voor een absurde situatie die diverse films goed wisten te benutten.

Dr. Strangelove or: How I learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964)

Gentlemen, you can’t fight in here! This is the war room! Met dit ene citaat is al meteen duidelijk met welke insteek deze film gemaakt is. In tegenstelling tot de meeste films die rondom het thema van de Koude Oorlog draaiden, was deze film niet gemaakt met spanning en actie als doel, maar gaf de film de absurditeit van de hoofdrolspelers in de Koude Oorlog aan. Door op soms niet al te subtiele wijze de absurde en gevaarlijke denkbeelden uit de Koude Oorlog uit te vergroten en te ridiculiseren wist Kubrick een geheel eigen visie te geven op de tegenstellingen tussen Oost en West.

Nog steeds weet deze film, met de sterk uitvergrote karakters diverse kijkers te bekoren. Wel is het aan te raden om voor het bekijken van deze film in ieder geval een beperkte kennis te hebben van de Koude Oorlog; met een dergelijke achtergrondkennis wordt het kijken van deze film alleen maar beter!

From Russia with Love (1963)

From Russia with Love is wellicht een van de meest bekende oude James Bond-films. In deze film speelt zich een scenario af tegen de achtergrond van de Koude Oorlog, rondom een gestolen Sovjet-apparaat dat in handen van de slechte SPECTRE-organisatie is gekomen. Dit is de eerste James Bond-film waarin de Koude Oorlog een rol speelt. Interessant gegeven is dat de film geschoten is in de periode dat de Cuba crisis speelde in 1962. Deze crisis leidde bijna tot het losbarsten van een nucleaire oorlog tussen Oost en West.

The Spy Who Came in from the Cold (1965)

The Spy Who Came in from the Cold is een zwart/wit-film, gebaseerd op een boek uit 1963. De film gaat over een Britse geheim agent die naar Oost-Duitsland wordt gestuurd. Hier wordt hij eerst door de communisten gerekruteerd, maar vervolgens ontmaskerd als een Brits spion. Hoewel de achtergrond van de film weinig onderscheidend lijkt van andere films over spionage in de Koude Oorlog, heeft deze film nog een extra dimensie. De film geeft namelijk een kritische blik op de wijze waarop de Westerse democratische waarden verdedigd worden in spionage; bij dergelijke spionage wordt namelijk iedere Westerse waarde overschreden om deze uiteindelijk te verdedigen. Dit morele dilemma zien we in latere films als Unthinkable uit 2010 weer uitvergroot, echter dan met betrekking tot de bestrijding van terrorisme. Dit laat perfect zien dat de wereld wellicht verandert, maar de morele dilemma's waar we mee te maken hebben niet.

Red Dawn (1984)

Waar de eerder genoemde films uit de jaren zestig kwamen, kwam Red Dawn uit in 1984. Deze film heeft geen complexe morele kwesties die worden aangesneden, laat geen genuanceerd beeld zien van de Koude Oorlog, maar speelt echt in op een angst die een gedeelte van de bevolking indertijd reëel achtte; een invasie van de Sovjetunie in de Verenigde Staten. In deze film valt de Sovjetunie de VS binnen en bevindt een groep jongeren zich plotseling midden in de Derde Wereldoorlog. Ze weten zichzelf te bewapenen en voeren een guerrillaoorlog tegen de Sovjettroepen. Van deze film is in 2012 een remake onder dezelfde naam uitgekomen, deze keer zijn het echter de Noord-Koreanen die de VS aanvallen.

The Russians are Coming, The Russians are Coming (1966)

In een komische film uit 1966 zien we een Russische onderzeeër die iets te dicht langs de Amerikaanse kust vaart en daardoor vast komt te zitten. De bemanning van de onderzeeër gaat vervolgens aan land om een boot te zoeken die de onderzeeër kan lostrekken, maar ze weten daarmee een totale paniek onder de lokale bevolking los te maken. Deze vermoeden dat de Russische invasie is begonnen en willen zich koste wat kost hiertegen verzetten. Hoewel deze film een komische achtergrond heeft, is ook deze film kritisch ten opzichte van de angsten in de Koude Oorlog. Door met overdreven stereotypen te werken liet deze film de angst voor een werkelijke oorlog omslaan in een humoristische blik op de absurde situatie die tussen beide grootmachten ontstaan was.

Seven Days in May (1964)

Seven Days in May speelde in de vroege jaren 70, wat tijdens de première van deze film nog de verre toekomst was. In deze toekomst bevond men zich nog steeds in de Koude Oorlog. Tijdens deze periode spelen de president van de VS en de leider van de Sovjetunie met het idee om de nucleaire capaciteiten van de hand te doen om zo de mogelijkheid tot een atoomoorlog te vermijden. Een aantal militairen in de VS is het hier niet mee eens, zij vrezen dat dit een list van de Sovjetunie is om de VS plotseling aan te vallen en ze besluiten dan ook om de president van de troon te stoten. Deze film werd gemaakt in een periode waarin een zeer rechts georiënteerde generaal zijn ontslag indiende binnen de regering van Kennedy. Deze generaal was dusdanig anti-communistisch dat hij niet geloofde in vreedzame oplossingen. Ook na zijn ontslag bleef hij op een invloedrijke wijze zijn mening verkondigen. In de film speelt een karakter dat hierop gebaseerd is en het is dan ook niet voor niets dat president Kennedy zich liet ontvallen dat een dergelijke situatie niet ondenkbaar zou zijn.