Jojo Rabbit; tragikomedie brengt Hitler en humor samen

De Nieuw-Zeelandse regisseur Taika Waititi brengt in de film Jojo Rabbit twee onderwerpen samen die ogenschijnlijk geen goede combinatie lijken: de Tweede Wereldoorlog en humor. Met Adolf Hitler als komisch personage begeeft de regisseur zich op glad ijs. Toch heeft deze controversiële film de publieksprijs op het filmfestival van Toronto gewonnen. Het verhaal is gebaseerd op de roman Caging Skies van schrijfster Christine Leunens, waarbij een jongen ontdekt dat zijn moeder een onderduiker verbergt.

Algemene informatie Jojo Rabbit

• Titel: Jojo Rabbit
• Regie: Taika Waititi
• Speelduur: 108 minuten
• Land van herkomst: Verenigde Staten
• Taal: Engels
• Cast: o.a. Roman Griffin Davis, Thomasin McKenzie, Taika Waititi, Rebel Wilson, Stephen Merchant, Alfie Allen, Sam Rockwell, Scarlett Johansson
• Première: september 2019
• Genre: oorlog satire / tragikomedie
• Kijkwijzer: 12 jaar

Verhaallijn Jojo Rabbit

In Jojo Rabbit maken we kennis met de tienjarige Johannes (Jojo) tijdens de herfstdagen van het Derde Rijk. Dit Duitse jongetje weet niet beter dan dat een goede nazi zijn het hoogst haalbare is. Adolf Hitler verschijnt als zijn fantasievriend, die altijd voor hem klaar staat met een troostrijk woord. Thuis ontdekt Johannes dat zijn moeder een onderduiker verbergt. Als hij het Joodse meisje Elsa zou verraden, dan zal hij ook zijn moeder moeten verraden. Dus moet Johannes maar met de situatie leren leven. Langzaam verandert zijn Jodenhaat in nieuwsgierigheid en toenadering, wanneer hij ontdekt dat Elsa verdacht veel op hemzelf lijkt.

Regisseur Taika Waititi

Taika David Waititi is een komiek, scenarioschrijver, acteur en regisseur. Hij werd in 1975 in Wellington, Nieuw-Zeeland, geboren. Zijn moeder is van Russisch-Joodse afkomst en zijn vader is een Maori. Tijdens zijn studentenjaren trad Taika Waititi in Australië en Nieuw-Zeeland op met het komisch gezelschap So You’re a Man. Later vormde hij met komiek Jemaine Clement het komische duo The Humourbeasts. Eind jaren 1990 begon hij met acteren in lowbudget films en tv-series. In de jaren 2000 begon hij met schrijven, regisseren en produceren van films. Voor de film Two Cars, One Night uit 2014 werd hij genomineerd voor een Oscar. In 2017 regisseerde hij de superheldenfilm Thor: Ragnarok. In de film Jojo Rabbit zie je Taika Waititi ook op het scherm. Naar eigen zeggen kon hij geen acteur vinden die de komische versie van Adolf Hitler wilde spelen, dus besloot hij zelf deze rol te vervullen.

Publieksprijs voor controversiële film

Jojo Rabbit ging in première op het filmfestival van Toronto en werd daar bestempeld als controversieel. Diverse commentaren kwamen voorbij, zo werd het een allegorie op het tijdperk van Trump genoemd en werd aangegeven dat lachen met nazi’s op geen enkele manier door de beugel kan. Desondanks werd Jojo Rabbit op het filmfestival bekroond met de publieksprijs.

Roman Caging Skies van Christine Leunens

De film Jojo Rabbit is gebaseerd op de roman Caging Skies van schrijfster Christine Leunens. Zij werd in 1964 geboren in het Amerikaanse Hartford. Met een moeder van Italiaanse afkomst en een vader van Belgische afkomst reisde ze vroeger regelmatig tussen België en Amerika. Tegenwoordig woont ze in Nieuw-Zeeland. In 2008 schreef Christine Leunens de roman Caging Skies. Deze roman vertelt het verhaal van de jongen Johannes, die tijdens de Tweede Wereldoorlog ontdekt dat een Joods meisje schuilt in zijn huis. Zijn gruwel draait om naar interesse en liefde.

Recensies Jojo Rabbit

NRC geeft aan dat Jojo Rabbit als jeugdfilm prima is, maar door volwassen ogen als tragikomedie tekort schiet. Regisseur Waititi vertilt zich aan de delicate combinatie van humor en Hitler. De humor is kinderlijk, soms melig en soms innemend. De nazi-realiteit is niet guur, maar eerder gezellig. De jongens van de Kameleon en Dik Trom zouden zich prima thuis voelen in dit Derde Rijk. Wanneer de film een dramatische wending neemt, zakt deze echter door het ijs. De context is te jolig om werkelijk in tragiek mee te gaan. Het acteerwerk is in deze film wel goed, de formidabele Scarlett Johansson zet een dappere, wat trieste en eenzame moeder van vlees en bloed neer. McKenzie is in haar rol van onderduiker grappig, slim en stekelig, een Anne Frank met scherpe nagels.

De Volkskrant geeft aan dat regisseur Waititi zich met Adolf Hitler als komisch personage op glad ijs begeeft. Komedie is tragedie plus tijd, maar of er al genoeg tijd verstreken is voor grappen over Hitler, blijft nog twijfelachtig. In de film zien we Hitler als een jolige oom, even vriendelijk en benaderbaar als eigenaardig. Jojo Rabbit laat het publiek op momenten schrikken van het eigen gelach. Maar wie de humor niet kan waarderen, ziet vooral een maker die te veel wil en zijn hand overspeelt. In de film wordt niet afgeweken van het perspectief van een tienjarige jongen. Dit zorgt niet alleen voor momenten van spot, maar ook scènes die teder zijn. In alle doelbewuste onnozelheid schuilt een film met een hart.

Het Algemeen Dagblad noemt Jojo Rabbit een wrange komedie die vaak schuurt en soms uit de bocht vliegt. Niks van het nazitijdperk wordt onder het tapijt geveegd. Regisseur Waititi maakt een moedige keuze om een boek over een kind in oorlogstijd te verfilmen.

Het Nederlands Dagblad noemt de ontregelende humor en serieuze boodschap pluspunten van Jojo Rabbit. Het is een maffe film die laat zien dat de ogenschijnlijke lastige combinatie van de Tweede Wereldoorlog en komedie prima bij elkaar passen. Het knappe spel van de twee jonge hoofdrolspelers, welke een goede timing hebben en komische scènes met gevoelige momenten goed afwisselen, zorgt ervoor dat de film overtuigt. Bevrijding schuilt in narren, die mensen leren lachen om zichzelf wanneer macht een totalitaire vorm dreigt aan te nemen. En dat is precies wat deze film doet.