Regisseur Christopher Nolan husselt met tijd in film Tenet

In de film Tenet speelt regisseur Christopher Nolan met de tijd. Het verhaal toont een CIA-agent die de dreiging van een nieuwe wereldoorlog uit de toekomst moet stoppen, welke de wereld en de mensheid zal vervagen. Hij zal het moeten opnemen tegen een Russische miljardair, waarbij hij gelukkig de nodige hulp krijgt. De film volgt geen lineair tijdspad, maar husselt met tijd. Dat Nolan geïnspireerd werd door een James Bondfilm is in Tenet terug te zien. De recensies zijn lovend. Tenet wordt verbluffend entertainment genoemd, een multidimensionale puzzel. De ultieme mindfuck.

Praktische informatie

• Titel: Tenet
• Regie: Christopher Nolan
• Speelduur: 150 minuten
• Land van herkomst: Verenigde Staten / Engeland
• Taal: Engels
• Cast: o.a. John David Washington, Robert Pattinson, Elizabeth Debicki, Dimple Kapadia, Martin Donovan, Fiona Dourif, Yuri Kolokolnikov, Himesh Patel, Clémence Poésy, Aaron Taylor-Johnson, Michael Caine en Kenneth Branagh
• Première: augustus 2020
• Genre: actie/avontuur/thriller/sciencefiction
• Kijkwijzer: 12 jaar

Verhaallijn Tenet

De hoofdpersoon is een CIA-agent (van wie we de naam nooit leren kennen) die te maken krijgt met een dreiging uit de toekomst, welke het heden zal verstoren. Er komen diverse tijdzones bij kijken, waarbij een Russische plutoniummiljardair alles lijkt te controleren. De CIA-agent moet via tijdinversie een toekomstige wereldoorlog proberen te voorkomen, welke de wereld en de mensheid weg kan vangen. Hierbij krijgt hij hulp van een geheimzinnige collega die over een arsenaal aan wapens en medewerkers lijkt te beschikken.

De tijdlijn van Tenet verloopt niet lineair. Het verhaal wordt via wisselende perspectieven en herhalende scènes verteld, waarbij sommige gebeurtenissen zich in omgekeerde volgorde afspelen.

Regisseur Christopher Nolan combineert het husselen van tijd met het genre spionage

Regisseur Christopher Nolan hield altijd al van het husselen van tijd, dit blijkt uit zijn eerdere films zoals Memento, Dunkirk en Interstellar. Met cinema heb je immers alle mogelijkheden om de kijker te laten zien wat niet kan. Gewoon lineair vertellen vindt Nolan maar saai. Ook in de film Tenet speelt hij met de elementen van tijd.

James Bond maakt indruk op Nolan

De James Bondfilm “The Spy Who Loved Me” uit 1977 maakte op Nolan als kind een enorme indruk. Samen met zijn vader ging hij naar de bioscoop en herinnerde zich vooral hoe in de film alles mogelijk was, zo veranderde een auto in een onderzeeër. De film voelde enorm groot, puur escapisme. De kijker sprong door het doek heen en reisde de wereld over. Nolan wil graag de staat van verwondering waarin hij toen verkeerde overbrengen op een groot publiek. Hij wil laten zien waar films toe in staat zijn, waar ze je heen kunnen brengen.

Spionagegenre brengt krankzinnig concept helder over

Nolan vond het spionagegenre dan ook ideaal om zijn ogenschijnlijke krankzinnige concept van Tenet zo helder mogelijk over te brengen. Het verzoenen van het genre en het concept was het belangrijkste tijdens de ontwikkeling van deze film. Nolan hoopt met Tenet de kijker in de schoenen van de hoofdpersoon te plaatsen, terwijl deze de wereld over reist en belandt in specutalireire situaties.

Regisseur Christopher Nolan en natuurkundige en Nobelprijswinnaar Kip Thorne

Nolan speelde al decennia met de gedachte dat objecten terug in de tijd kunnen reizen. De Amerikaanse deeltjesfysicus Val Logsdon Fitch kwam met het concept van de spiegelwereld. Hij toonde aan dat bepaalde subatomaire deeltjes zich terug in de tijd niet altijd hetzelfde gedragen als op de heenweg. Het universum is niet stabiel, er is geen perfecte "rewind".

Nolan nam deze principes en borduurde hierop voort. Hij schakelde de hulp van natuurkundige en Nobelprijswinnaar Kip Thorne in om te begrijpen hoe objecten zich door ruimte en tijd bewegen. Voor het schrijven van het scenario van zijn eerdere film Interstellar klopte Nolan ook al aan bij Thorne omtrent het onderwerp wormgaten. Tijdens het schrijven van Tenet tekende Nolan veel diagrammen, zodat hij beter kon zien in welke richting de tijd beweegt en op welke momenten de verschillende tijdlijnen elkaar kruisen.

Tijdinversie als het einde van alle tijd

Als dingen onderweg gemanipuleerd kunnen worden, kunnen complete verledens of toekomsten dan ook naar eigen hand gezet worden? Of zelfs geheel verdwijnen? Kan tijdinversie het einde van de wereld veroorzaken, het einde van alle tijd? In de film Tenet wordt gespeeld met het vraagstuk of mensen zo egocentrisch en narcistisch kunnen zijn dat ze bereid zijn het hele universum te laten imploderen met hun eigen dood. Kunnen deze mensen tegen worden gehouden, of is het middel erger dan de kwaal? Tenet biedt in ieder geval genoeg stof tot nadenken.

Recensies Tenet

NRC is enthousiast en geeft Tenet vier sterren. De film wordt een overdonderend audiovisueel spektakel genoemd, welke de tijd uit zijn voegen trekt. Met speedboten, exotische locaties en explosies die niet onder doen voor James Bond brengt Tenet een cinemaervaring van hoge klasse. Het is een multidimensionale puzzel die over tijd diverse wetenschappelijke, psychologische en levensbeschouwelijke vragen door elkaar weeft.

Tevens vindt de Volkskrant Tenet vier sterren waard en geeft aan dat je deze film niet moet begrijpen, maar moet voelen. Er wordt een hoop informatie in de 150 minuten durende sciencefictionthriller gegeven met begrippen (zoals inversie, entropie, temporele tangbeweging) die voor de kijker zonder graad in de experimentele thermodynamica redelijk abstract zijn. De verklarende dialoog houdt hier en daar dan ook wat op, maar dit wordt goedgemaakt door de verschillende actiescènes en plotontwikkelingen. Hierdoor levert Tenet verbluffend entertainment. Van Nolan’s oeuvre komt deze film het meest in de buurt van James Bond, met geheime agenten, exotische locaties en snelle auto’s. Net zoals bij de film Inception, ben je nooit zeker van wat je ziet. En dat is een aangename sensatie.

Het AD geeft Tenet maar liefst vijf sterren en noemt het de ultieme mindfuck. De film ontrolt zich als een puzzel, vormgegeven in een bioscoopspektakel vol inventief camerawerk, actie en een denderde soundtrack. Tenet werkt op verschillende niveaus en vergt het uiterste van de zintuigen van de kijkers. Het is het door gegoochel met tijdzones dan ook geen makkelijk kijkspel. Het zal velen de moeite lonen om de film meerdere keren te zien.