recensie

Melancholia, bizarre of geniale film van Lars von Trier?

De film Melancholia begint met de overweldigende beelden van het einde van de wereld. Direct daarop zijn de voorbereidingen van een mooie bruiloft te zien, en vervolgt de film de weg tot deze aan het einde is aanbeland bij zijn beginpunt: het einde van de wereld. We zijn benieuwd wat Lars von Trier heeft bewogen om deze film te maken. Daarnaast lopen de meningen zo uiteen dat ook die enorm boeiend zijn. Is deze film bizar, of juist geniaal? Er valt veel meer over te zeggen dan enkel het verloop van het verhaal, nl.:

• Deel 1: Desastreuze bruiloft
• Deel 2: Ondergang van de wereld
• Wie is Lars von Trier
• Lars' depressie
• Schokkerige cameravoering
• Prachtige effecten
• Recensies
• Regisseur in opspraak
• Tot slot

Deel 1: Desastreuze bruiloft

Justine trouwt met haar grote liefde Michael, de bruiloft wordt in het grote landhuis van haar zuster Claire gehouden. Al gauw sijpelt de gedachte bij de kijker door dat de bruiloft niet alleen maar voorspoedig zal verlopen. Onenigheid, ruzies komen boven borrelen. Justine probeert vrolijk te blijven, maar je bespeurt een grauwe ondertoon: Justine is depressief en dat verstoort uiteindelijk het bruiloftsfeest totaal. Ondanks het trouwen kan ze niet gelukkig zijn. Haar ouders doen er nog een schepje bovenop door openlijk te ruziën tijdens de partij. Justine duikt in depressieve staat onder bij haar zuster Claire, een toonbeeld van stabiliteit, en diens man en zoontje.

Deel 2: Ondergang van de wereld

Terwijl Justine nog ondergedompeld is in rouw wegens haar onverhoopte depressie na de bruiloft die haar een normaal leven had moeten brengen, komt het nieuws van een mogelijke verwoesting van de aarde naar buiten. Een planeet, 20 keer zo groot als de aarde, zal rakelings langs de aarde passeren, en de meningen lopen uiteen of deze de aarde ook zal raken. Waar haar zuster Claire in het eerste deel de rust zelve was, en Justine de 'troublemaker', draaien de rollen zich in het tweede deel compleet om.
Claire vermoedt steeds sterker dat Melancholia de aarde zal raken en verwoesten, Justine kan zich door haar depressie veel makkelijker 'schikken' in een mogelijke verwoesting van de aarde en voelt zelfs een 'aantrekkingskracht' tot de mysterieuze verschijning. Uiteindelijk is zij de grote steun voor Claire en haar zoontje, totdat het einde daar is.

Wie is Lars von Trier

Lars von Trier heet in feite Lars Trier en is een Deense filmregisseur. Hij maakte diverse omstreden films, opvallendste was Antichrist uit 2009, tevens de voorloper van Melancholia.

Lars' depressie

Lars' idee van deze film ontstond tijdens een van zijn eigen behandelingen tegen zijn depressie. Het fenomeen dat een depressief persoon een naderende ondergang veel beter kan verwerken omdat deze toch al moeite heeft met het leven, was zijn grootste beweegreden.

Schokkerige cameravoering

De hele film is opgenomen op een schokkerige manier. Een filmwijze die misschien een meerwaarde kan hebben indien selectief toegepast, maar een complete film op deze wijze maakte sommige kijkers letterlijk kotsmisselijk. Anderen vonden het enkel wat irritant, en sommige bezoekers was het niet eens echt opgevallen. De schokken worden veroorzaakt door het filmen met één handheld camera, wat ook in de film Breaking the Waves werd toegepast. De theorie erachter is dat op deze manier de acteurs zo min mogelijk gestoord worden door de camera's, en hun manier van acteren daardoor zo natuurlijk mogelijk is.

Prachtige effecten

De film bevat vele mooie scenes en beelden, de opvallendste zijn:

• De overweldigende beginscene met de indrukwekkende muziek van Wagner’s Tristan en Isolde
• Het naakt baden van Justine in het maanlicht, waarbij de beelden van zowel de maan als de mysterieuze planeet Melancholia in het water weerkaatst worden

Recensies

De recensies van filmcritici en de meningen van bioscoopbezoekers gaan werkelijk alle kanten op:

• "In een vloeiende, overdonderende stijl, die bol staat van de symboliek, die niet alleen verwant is aan de Duitse romantiek, maar ook aan het magisch realisme, neemt hij ons mee op een uiterst persoonlijke reis. Een reis die voor de één abstract en onbegrijpelijk zal zijn, voor de ander eerlijk en direct." - Jeroen Stout - De Filmkrant
• "Hoe kan een film tegelijkertijd zo deprimerend maar ook zo geruststellend en vreselijk mooi zijn?" - Pim Wijers - The Cult Corner
• "Cinematografisch is het allemaal bijzonder oogstrelend en de muziek van Wagner draagt alleen maar bij aan een bijna sacrale sfeer." - Rob Veerman - Movie 2 Movie
• "Zodra het over andere mensen gaat, heeft hij duidelijk moeite zich in te leven. Claire, John en Leo blijven relatief oppervlakkige personages. Von Trier verzandt als hij hen portretteert niet zelden in kitsch." - Barend de Voogd - Schokkend Nieuws

Regisseur in opspraak

Tijdens het filmfestival in Cannes sprak regisseur Lars von Trier tijdens een persconferentie ongenuanceerd over het nazisme en zijn begrip voor Adolf Hitler. Hij werd daardoor door de organisatie tot 'persona non grata' (letterlijk: niet -meer- gewenst) verklaard. Hoofdrolspeelster Kirsten Dunst won echter, en terecht, de prijs voor Beste Actrice.

Tot slot

Ik vond de film zelf overweldigend. Nog dagen en zelfs weken later herinner je je de beelden, muziek en impressies. Ik heb de film ademloos uitgekeken. Ik kan me alleen maar vinden in deze woorden:
"Alleen al voor die slotminuten (het vergaan van de aarde) is het de moeite waarde de film nog eens te gaan zien." - Tros Kompas / TV Krant
"Melancholia is een film die nog dagenlang blijft nadreunen. Een waar meesterwerk." - Ricardo Tomás Dias - MovieSense
Het enige minpunt vond ik dat je bekend moet zijn met depressiviteit, omdat je anders niet voldoende bekend bent met het feit dat dit tot gevolg heeft dat een naderende ondergang van de wereld zo'n berustend effect kan hebben op iemand.

Bekijk ook eens de trailer van Melancholia op YouTube.
Er is eigenlijk maar een goede conclusie: ga de film zelf zien in de bioscoop!