De rechte fluit: geschiedenis, bouw en het bespelen

Een rechte fluit, is een type fluit die bespeeld wordt door de lippen aan de opening van de bovenkant van de pijp te plaatsen en het instrument aan te blazen. Het instrument bevat meestal twee of drie vingergaten, maar ook rechte fluiten zonder vingergaten of met meer zijn terug te vinden. Deze soort fluit is één van de oudste. Hoogstwaarschijnlijk is de reden hiervoor te vinden in het feit dat het relatief eenvoudig is om zo'n fluit te maken.

Geschiedenis

Deze fluiten kunnen teruggevonden worden tot in het Stenen tijdperk. Veel weten we niet over de oudste fluiten, omdat deze uit vergankelijke materialen gemaakt werden. Sommige vondsten, geven ons toch een beeld over de toenmalige instrumenten. Meer leren we uit afbeeldingen, die terug te vinden zijn op aardewerk, muurschilderingen (bijvoorbeeld inde Romeinse fresco's), schilderijen, enzovoort.

Modernere soorten rechte fluiten zijn gangbaar in de volksmuziek. Zo heb je de houten kernspleetfluiten uit Afrika, de Ujusini uit Bolivia, metalen rechte fluiten uit Hongarije, en de shakuhachi, uit bamboe van Japan.

Door de evolutie van het bouwen van steeds meer krachtiger klinkende instrumenten, is het maken en gebruiken van de rechte fluit tegenwoordig achterwege gebleven.

Het bespelen

Het bespelen van de fluit verschilt ook van instrument tot instrument. In grote lijnen kan men toch spreken van twee verschillende technieken. De ene techniek laat de fluit op de kin rusten, en wordt het instrument van de bovenkant van het aan te blazen gat van de fluit. De andere manier laat de fluit op de onderste lip rusten. Op beide manieren worden de lippen wel strak aangespannen, en word de lucht over de rand heen geblazen.

De bouw

De materialen waaruit ze gemaakt zijn kunnen sterk verschillen. Zo zijn er rechte fluiten uit been, bamboe, hout, hoorn en soms ook metaal.

Het mondgat van deze fluiten kan eveneens van vorm verschillen. Zo had je fluiten zonder inkerving in de rand, andere met een rechthoekige inkerving, nog andere met een driehoekige, en ook in de vorm van een halve cirkel. Langs deze inkerving werd dan geblazen om de rechte fluit te bespelen. Dikwijls combineerde men verschillende rechte fluiten, die men als één instrument bespeelde. Meestal waren het ook effectief twee verschillende fluiten die tegelijkertijd werden bespeeld.