Hakken tot je erbij neervalt: gabbers en hardcore

Aan het begin van het hardcore liedje 'Door het dak' van Neophyte Records All Stars uit 2014 klinken de woorden: "Ja, niet om op te scheppen hoor, maar gabber is nog steeds de enigste jeugdcultuur die puur in Nederland is ontstaan." Hardcore ontstond in het begin van de jaren 1990 en is inderdaad ook de enige subcultuur die niet enkel in Nederland ontstaan is, maar ook nu nog erg populair is. Wat zijn de kenmerken van hardcore? Welke dj's en feesten zetten de toon? En welke substromingen zijn er binnen deze harde, snelle muziekvorm?

Inhoudsopgave

• Korte geschiedenis van de hardcore: een jeugdcultuur ontstaan in de jaren 1990
• Kenmerken van hardcore: muziek, kleding, taalgebruik
• Stromingen binnen de hedendaagse hardcore en hun populaire dj's
• De bekendste hardcorefeesten in Nederland
• Thunderdome Never Dies: de film
• De grootste hardcore hits

Korte geschiedenis van de hardcore: een jeugdcultuur ontstaan in de jaren 1990

Het geboortejaar van de hardcore is niet makkelijk vast te stellen. In het begin van de jaren 1990 bouwden dj's uit Nederland, Duitsland, België en Italië verder op de al bestaande technomuziek, specifiek op de acid house uit Chicago. Het centrale punt voor deze nieuwe, harde vorm van elektronische muziek was dancing Parkzicht in Rotterdam. Deze eerste periode van de hardcore noemt men de early rave - naar de grote feesten of raves. 1992 is misschien wel het echt geboortejaar. Paul Elstak (nog steeds actief als dj) richtte dan Rotterdam Records op, het eerste platenlabel dat enkel harde muziek uitbracht. In het najaar van dat jaar vond voor het eerst een editie van het legendarische feest Thunderdome plaats. Zelfs voor niet-hardcoreliefhebbers klinkt deze naam als een klok. Tot ongeveer 1998-1999 wordt de hardcore enkel populairder, met uitbreidingen in de buurlanden. Zo vond Thunderdome ook plaats in het Sportpaleis in Antwerpen.

De eerste jaren van de hardcore zijn - naar hedendaagse hardcorenormen - nog vrij soft. Het is pas na de inzinking in de jaren 1998-2002 dat de hedendaagse hardcore naar voren komt: duisterder, harder en sneller. Er zijn minder makkelijk klinkende melodietjes ('happy hardcore'), de muziekstijl gaat naar de 'underground'. Er komen ook substromingen, die zo mogelijk nog harder zijn (terror, speedcore). Anno 2016 is de hardcore een gevestigde waarde. Er zijn grote feesten in Italië, Nederland, België en Duitsland. Dj's komen uit al deze landen, al zijn de Nederlandse dj's nog steeds toonaangevend. Sinds ongeveer 2005 is de hardcore echter niet langer de populairste harde dansstijl. Die eer is nu weggelegd voor hardstyle, met megafeesten als Qlimax.

Kenmerken van hardcore: muziek, kleding, taalgebruik

Hardcore is dansmuziek - heel harde en snelle dansmuziek. Het belangrijkste zijn de luide, diepe basstonen. Soms kan men deze zelfs beter als schokgolven omschrijven. In de mainstreamvorm van hardcore zijn er vaak ook melodieën, maar in de up tempoversies ontbreekt zelfs de melodie. Het is enkel de bass die telt. DJ J.D.A. maakte een hit met de tekst: "Bass moet je niet horen, die moet je voelen." Het dansen op hardcore wordt hakken genoemd. Tijdens het hakken moet de danser de voeten ritmisch bewegen op de maat van de bass, terwijl hij ook nog met de armen zwaait. Moeilijk is het niet, vermoeiend des te meer.

Hardcore vormt een eigen subcultuur, net zoals skaters, metalheads, gothics en punkers een eigen subcultuur vormen. Het Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal omschrijft het begrip subcultuur als volgt: "Cultuur van een sociale, regionale, economische of etnische groep, met eigen kenmerken en van de officiële cultuur afwijkende normen." Een subcultuur wordt dus gevormd door mensen die iets gemeenschappelijk hebben. In het geval van jeugdculturen gaat het dan vaak over muziek, zoals dus de hardcore. Mensen die fan zijn van deze bepaalde subcultuur tonen dat ook - ze hebben hun 'eigen kenmerken', waarmee ze onderscheiden worden van de anderen.

Het onderscheiden van de aanhangers van de hardcore begint al bij het woord waarmee zij benoemd worden: gabber. Dit woord is afkomstig uit het Jiddisch, een taal die het midden houdt tussen het Middelhoogduits en het Hebreeuws en voornamelijk gesproken wordt door mensen van joodse origine. Het woord gabber betekent dan ook 'vriend, makker, maat'. Vooral in de jaren '90 was het woord erg populair, tegenwoordig hoort men het wat minder. Gabbers worden uiteraard ook onderscheiden door hun kleding. Af en toe ziet men nog mensen die zich exact kleden zoals in de vroege jaren: een trainingspak, zonnebril en sportschoenen. Tegenwoordig draagt men vooral kleding van de muzieklabels of artiesten, uiteraard liefst donkere kleding. Nike Airs zijn het bijpassende schoeisel. In de hardcorescene ziet men opvallend vaak verwijzingen naar de dood en geweld. Zo is het logo van Masters of Hardcore de schedel van een ram. Het is overigens ook niet langer de gewoonte om het hoofd helemaal kaal te scheren. Dat was nochtans hét kenmerk van de gabbercultuur in de beginjaren.

De hardcorecultuur wordt vaak geassocieerd met racisme en drugs. Racisme blijkt er nog weinig te zijn. Het verband wordt vaak gelegd doordat gabbers kaalgeschoren waren, net zoals de racistische en fascistische skinheads. Al zullen er wellicht ook wel racisten van hardcore houden, dit is zeker niet zo bij de meerderheid van de gabbers. Druggebruik is dat wel. In de liedjes wordt er ook zonder enige gêne over gesproken. Een van de eerste en grootste hardcorehits is de song 'XTC-love' van Bertocucci Feranzano (pseudoniem van Buzz Fuzz). XTC, cocaïne, speed en amfetamines zijn de meeste gebruikte drugs. Hardcorefeesten duren soms wel tien uren, om de nacht door te komen wordt er dus veel drugs gebruikt. Druggebruik vindt ook openlijk plaats - dit is een van de afwijkende normen waarvan sprake in de definitie.

Stromingen binnen de hedendaagse hardcore en hun populaire dj's

Mainstream hardcore

Zoals de term het al aangeeft, ligt deze stroming in het midden van de hardcore. De meeste liefhebbers van hardcore kiezen hiervoor. Op feesten met meerdere zalen, zoals Masters of Hardcore, krijgt deze stroming steeds de grootste zaal. Bekende artiesten zijn Neophyte, het Italiaanse Noize Suppressor, Angerfist (maar liefst twee miljoen hits op YouTube!), Korsakoff en Re-Style.

Early Rave en Oldschool

De oude vorm van hardcore wordt early rave of oldschool genoemd. Deze vorm is al meer dan twintig jaar oud, maar nog springlevend. Tijdens grote feesten herleeft de tijd van toen; er zijn zelfs grote evenementen die enkel de oude vorm draaien (zoals Back2School). De grote namen van toen treden ook nu nog op: DJ Rob, Paul Elstak, de Darkraver, Bountyhunter en Bass-D zijn er maar enkele van.

Industrial hardcore, darkcore en frenchcore

Duistere hardcore zonder echt goed te onderscheiden melodieën, dat is de omschrijving voor deze drie vormen. Frenchcore is met de Franse dj Tieum populair in Frankrijk, maar is eigenlijk vergelijkbaar met darkcore en industrial - misschien nog wat sneller. Op grote feesten is de tweede hal meestal gereserveerd voor de liefhebbers van deze vorm. De grootste naam - en erg populair - is Partyraiser. Naast hem zijn er nog heel wat andere dj's: Negative A, Day-Mar en The Sickest Squad zijn enkele namen.

Terror en speedcore

Hard, harder, hardst ... binnen de terror en speedcore gaan de dj's vlot naar 250 beats per minute (BPM). Deze vorm van hardcore is sinds 2010 echt in opmars. De grote namen zijn hier Spitnoize, Noisekick, SRB en Stormtrooper.

De bekendste hardcorefeesten in Nederland

Met de harde dansmuziek is veel geld te verdienen. Grote organisaties hebben zich dan ook op de markt van de harde dansfeesten geworpen. Q-Dance, ID&T, b2s en Art of Dance zijn de grootste organisatoren van deze feesten. Het entreegeld bedraagt al snel vijftig euro (zonder bijkomende kosten), om iets te drinken betaalt men makkelijk drie euro. In ruil wordt een groots decor, spetterende lichtshow en de hardste beats voorzien. Deze vier feesten zijn de grootste.

Masters of Hardcore

Een van de oudste hardcorefeesten in Nederland en wellicht ook een van de grootste. Het wordt georganiseerd in het voorjaar en vindt sinds enkele jaren plaats in de Brabanthallen in 's Hertogenbosch. Met meestal zes of zeven zalen is er voor elke vorm van hardcore een plekje voorzien. Masters of hardcore lokt vaak meer dan twintigduizend fans. Masters of Hardcore wordt georganiseerd door Art of Dance.

Project Hardcore

Veel kleiner dan Masters is het door b2s georganiseerd Project Hardcore, alweer enkele jaren in het Klokgebouw in Eindhoven. Velen beschouwen dit als het hardste indoorfeest van Nederland. De beats zijn er inderdaad oorverdovend. Zelfs in de main area knalt tegen het einde van het feest de zwaarste darkcore en terror uit de boxen.

Nightmare

Meestal vindt Nightmare, een van de oudste feesten, plaats in Rotterdam. Er is een indoor- en outdooreditie. De organisatie achter dit feest zijn de mensen van Neophyte Records.

Dominator

Ook gabbers houden van een outdoorfestival. Op Defqon 1 en Decibel zijn er steeds hardcore areas te vinden, maar op het immense Dominator is er enkel plaats voor de hardste stromingen. Er zijn maar liefst zeven podia op het E3-strand in Eersel. De slogan van Dominator is niet voor niets 'The hardcore festival'.

Thunderdome Never Dies: de film

In november 2019 verscheen de film 'Thunderdome Never Dies - The Full Story' in de bioscoopzalen. In 80 minuten wordt het verhaal van het ontstaan van de hardcore, de geschiedenis van de Wizard (het logo van Thunderdome), de neergang en de verrijzenis van het evenement verteld.

De grootste hardcore hits

De gustibus et coloribus non est disputandum - over smaak valt niet te twisten. Welke liedjes uit de hardcore iemands favoriet zijn is uiteraard puur persoonlijk. Of men van deze hardcore songs houdt of niet, ze zijn alle succesvol of het alleszins geweest.

• The Stunned Guys & Paul Elstak - Thrillseeka
• Nosferatu vs. Endymion - Drunk with a gun
• G-Town Madness - Silence
• Evil Activities - Nobody said it was easy
• Dune - Hardcore vibes
• Turbulence - Six Million Ways To Die
• Re-Style - Mastermind
• DJ Mad-E-Fact - The Hustle
• Tommyknocker vs Sunbeam - Twisted world
• The Masochist - Killing Scum
• Tha Playah - Why So Serious
• Partyraiser & Scrape Face - Harder dan de rest
• Neophyte - Braincracking
• Neophyte - Army Of Hardcore
• Human Resource - Dominator
• DJ Promo - Phreak Ya Speaka
• DJ Outblast & Angerfist - The voice of Mayhem