De muzikale gezichten van David Bowie

David Bowie veranderde tijdens zijn carrière voortdurend van muzikale stijl. Zijn uiterlijk hield daarmee gelijke tred. Hij werd beschouwd als een groot vernieuwer, hoewel aanvankelijk niets in die richting wees. Zijn doorbraak liet lang op zich wachten. In de jaren zeventig groeide hij uit tot cult ster. Hij bracht muziek uit de underground naar een groot publiek. In de jaren tachtig werd hij een heuse popster en vervolgens een onafhankelijk artiest. Met zijn dood in januari 2016 ging er een schok door de muziekwereld.

Het begin

David Robert Jones werd geboren op 8 januari 1947 in Londen. Al in zijn vroege tienerjaren raakte hij geïnteresseerd in muziek. Naast Amerikaanse Rock and Roll hield hij ook van Jazz muziek, die hij via zijn halfbroer Terry had leren kennen. Ook begon hij met het bespelen van de saxofoon. Vanaf zijn vijftiende jaar zong hij in een half dozijn bands en maakte minstens zo veel geflopte singles. Jones veranderde zijn naam in Bowie en ging als solo artiest verder.

Music Hall

In 1967 verscheen zijn debuutalbum, simpelweg David Bowie getiteld. Bowie wist er zijn naam niet mee te vestigen. De invloed van de Britse zanger Anthony Newley klonk door in de zwaar aangezette popnummers en het geheel had niets met Rock and Roll van doen.

Folk

Pas twee jaar later verscheen het tweede titelloze album van David Bowie, later herdoopt tot “Space Oddity”. Het gelijknamige nummer betekende de doorbraak voor de zanger. Bowie leek echter te verworden tot een one hit wonder. De progressieve Folk waar de rest van het album mee gevuld was, werd door het publiek niet gewaardeerd.

Glam Rock

In 1970 werkte de zanger voor het eerst met een vaste begeleidingsband. Een harde Rock sound was het resultaat op het album “The Man who sold the World”. Bowie stond in een jurk op de hoes. Het publiek bleek nog niet klaar voor deze combinatie van harde Rock met tweeslachtig gedrag.

Bowie werkte onverdroten verder en in 1971 lag “Hunky Dory” in de winkels. Het album was lichter van toon en liet zijn grote progressie als songschrijver horen. Vervolgens toog de zanger aan het werk aan het album dat zijn grote doorbraak moest gaan worden: “The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars”. Die inschatting bleek juist en het maakte van David Bowie een ster. Het album, vol pakkende Rock songs werd een grote hit en stimuleerde tevens de verkoop van zijn voorgaande albums.

Na Engeland moest Amerika veroverd worden. De weerslag van de Amerikaanse tournee was terug te vinden op “Aladdin Sane” uit 1973. Een nog steviger album dan zijn voorganger. Nog in datzelfde jaar werd “Pinups” uitgebracht, een album met covers van Britse Rhythm & Blues bands uit de jaren zestig. Het album bleek tevens de zwanenzang van Bowies vaste begeleidingsband, The Spiders.

Op zichzelf teruggeworpen werkte de Bowie aan “Diamond Dogs“, een concept gebaseerd op een postapocalyptisch New York en “1984”, roman van George Orwell. De single “Rebel, Rebel’’ luidde het definitieve einde van de Glam Rock in.

Plastic Soul

In 1974 vertrok David Bowie naar Amerika en dompelde zich onder in de Philly Soul. In 1975 resulteerde dit in het album “Young Americans”. Het was een radicale breuk met zijn voorgaande werk, maar het leverde hem in Amerika zijn eerste nummer 1 hit op in de vorm van “Fame”.

Art Rock

In 1976 verscheen het verrassend sterke album “Station to Station”. De Soul invloeden waren nog onmiskenbaar aanwezig, zoals op de hitsingle “Golden Years” te horen was. Nu werd dat echter gecombineerd met Europese invloeden van bands als het Duitse Kraftwerk, harde gitaren en progressieve Rock.

Ambient, Minimal Music, Kraut Rock

Bowie verruilde het van drugs vergeven Los Angeles voor Berlijn en riep de hulp van Brian Eno in voor het album “Low” uit 1977. De zanger bleek opnieuw een andere weg ingeslagen te zijn. Op de eerste plaatkant stonden een aantal schetsmatige nummers met weinig tekst. Kant twee was bijna volledig instrumentaal.

Tien maanden later verscheen opvolger “Heroes”. De opbouw van het album was hetzelfde als op”Low”. De muziek klonk meer industrieel dan op zijn voorganger en de instrumentale stukken waren nog desolater van sfeer.

New Wave

De afsluiter van de zogenaamde Berlijn trilogie was Lodger. Dit keer een album vol songs. Er werd weer lustig geëxperimenteerd op dit interessante, wat onderschatte album.

Met “Scary Monsters” uit 1980 zette Bowie voorlopig de kroon op zijn werk. Met zijn artistieke Rock was hij van grote invloed op veel New Wave bands gebleken.

Pop, Disco

“Let’s Dance” uit 1983 was een duidelijke poging om een mainstream publiek te bereiken. De massa bleek bereid de zanger in de armen te sluiten. Van Underground fenomeen groeide hij uit tot popster. In 1984 volgde “Tonight”, waarop de geïnspireerde momenten zeldzaam waren. Bowie was op het hoogtepunt van zijn roem, maar stond creatief droog zoals bleek op “Never let me down” uit 1987. Hij produceerde nog wel sterke singles in deze periode.

Industriële Rock, Drum and Bass, elektronica

Na het Rock project “Tin Machine” werkte de artiest in de jaren 90 aan artistieke rehabilitatie. Op “Black Tie, White Noise” uit 1993 lukte dat slechts gedeeltelijk. Met “Outside” uit 1995 maakte hij daar meer aanspraak op. Door de lengte van het album werd de muziek destijds niet op de juiste waarde geschat. De hernieuwde samenwerking met Brian Eno had echter wel degelijk muziek van grote kwaliteit opgeleverd.

Toen in 1997 “Earthling” verscheen leek de veteraan wel erg duidelijk op de Drum and Bass trein te willen springen. Van trendsetter werd Bowie trendvolger luidde de kritiek. Niettemin kende het album enkele sterke momenten al klinkt een groot deel tegenwoordig onvermijdelijk gedateerd. “Hours” uit 1999 sloot deze periode af. De muziek was minder razend dan op de voorganger, maar ook de urgentie ontbrak.

Art Pop

Hoewel de op leeftijd gekomen rocker beweerde tevreden te zijn met een plaats aan de zijlijn, bleek “Heathen” uit 2002 een onverwachte wederopstanding te zijn. De kritieken waren positief, het album verkocht goed in Amerika en de muziek sloot opvallend goed aan bij de tijdsgeest. Een jaar later volgde “Reality”, een levendig, meer Rock gericht product. Tevens ondernam hij zijn grootste tournee in jaren. In Duitsland ging het echter mis toen na een optreden acute hartchirurgie nodig was om het leven van de zanger te redden.

Experimentele Rock

Na tien jaar stilte verscheen in 2013 vanuit het niets “The Next Day”. Het album bevatte alle ingrediënten die de liefhebber deed smullen. In muzikale zin refereerde hij regelmatig naar zijn eigen verleden. Het album was echter beslist geen terugblik. David Bowie stond stevig met zijn voeten in de 21e eeuw. Hij was weer overal, hoewel de zanger zelf alle publiciteit vermeed.

Experimentele Rock, Jazz, Industrial

Toen op 8 januari 2016 (zijn 69e verjaardag) “Blackstar” verscheen was de belangstelling groot. Twee dagen later kwam het schokkende en onverwachte nieuws dat David Bowie aan leverkanker was overleden. Achteraf bleken de aanwijzingen in “Lazarus”, het hartverscheurende, dramatische hoogtepunt van het album, duidelijk aanwezig. Als afscheid aan zijn publiek had Bowie een experimenteel werk afgeleverd. Een waardig afscheid van een zeer groot artiest.