Bob Marley, Reggea Legende

Bob Marley was de eerste popster uit de Derde Wereld. Hij was degene die Reggae in het Westen bekend en bemind maakte. Ook was hij het beeld voor het Westen van de Rastafari-beweging, waar hij deel van uitmaakte. Marley werd een legende en zijn liedjes zijn tot op de dag van vandaag beroemd en maken deel uit van de klassiekers uit de moderne muziek.

Jonge Jaren

Bob Marely werd geboren op 16 februari 1946 als Nesta Robert Marley in Nine Mile in Saint Ann Parish op Jamaica. Hij was de zoon van een blanke, Britse vader en een zwarte Jamaicaanse moeder. Marely's vader was veel van huis en stierf toen hij tien jaar was. Ondanks zijn blanke vader werd Marley vooral beïnvloedt door het pan-Afrikanisme en het idee van de terugkeer naar Afrika. Degenen die hem beïnvloedden waren Marcus Garvey, die 'black pride' predikte en het pan-Afrikanisme aanhing en de Rastafari-beweging. In veel van zijn muziek is er sprake van de terugkeer naar Zion, wat in de Rastafari-beweging voor Ethiopië staat of voor Afrika in het algemeen. Al jong maakte Marley kennis met Neville Livingstone (later bekend als Bunny Wailer), wiens vader een relatie had met de moeder van Marley. De twee begonnen samen muziek te maken. Toen Marley 12 was verliet hij Nine Miles en trok met zijn moeder naar Trench Town, Kingston. Ook Livingstone ging naar Trench Town en samen begonnen ze muziek te maken met Joe Higgs, een populaire lokale zanger en Rastafari. Zo ontmoette Marley ook Peter MacIntosh (later bekend als Peter Tosh), die met hun samen ging werken. De eerste songs die werden opgenomen waren 'Judge Not' en 'One cup of coffee' in 1962 door Leslie Kong, maar Marley trok vooralsnog weinig aandacht.

The Wailers

In 1962 begonnen Marley, Livingstone, Tosh, Junior Braithwaite, Cherry Smith en Beverly Kelso samen een ska en rocksteady band onder de naam 'The Teenagers', later veranderden ze de naam in de 'Wailing Rudeboys', vervolgens in 'The Wailing Wailers', wat uiteindelijk eenvoudigweg 'The Wailers' werd. Braithwaite, Smith en Kelso verlieten de groep, wat alleen Marley, Bunny Wailer en Peter Tosh overliet. De band werd al snel populair op Jamaica en het was Marley die vooral opviel. Ook was hij de voornaamste songwriter.

In 1966 trouwde Marley met Rita Anderson en maakte een kort uitstapje naar de Verenigde Staten, waar zijn moeder inmiddels woonde, maar hij keerde terug naar Jamaica. Daar bekeerde hij zich tot de Rastafari-beweging en begon hij dreadlocks te dragen. Ook nam hij het Ital-diëet over, wat een gebruik is bij Rastafari's. De muziek van de The Wailers ging inmiddels meer richting rocksteady dan ska en daarom verlieten ze hun producer Coxsone. The Wailers begonnen muziek te maken met Lee 'Scratch' Perry en zijn studio-band The Upsetters. De periode met Scratch was maar kort, maar een van de vruchtbaarste periodes voor Marley. De band was inmiddels in het gehele Caribische gebied beroemd. De jaren tussen 1968 en 1972 was Marley druk met het leggen van internationale contacten, hij bezocht de Verenigde Staten opnieuw en maakte muziek die meer beïnvloedt werd door de populaire Amerikaanse songs, om zo in Amerika door te breken. In 1972 woonde Marley een periode in Londen, in Ridgmount Gardens, Bloombury.

Groeiende Bekendheid

Het jaar 1972 bracht een slechte deal met het Amerikaanse CBS, waarbij een tour werd gemaakt met Johnny Nash. Uiteindelijk belandden de Wailers berooid in Londen. Marley besloot zijn heil te zoeken bij Island Records, waar hij aanbood een nieuwe single te maken. De producer van Island Records, Chris Blackwell, zag in Marley een goede kandidaat om het rebelse karakter van reggea, dat ook te vinden was in rock, buiten Jamaica populair te maken. Blackwell gaf aan dat hij geen single wilde, maar een compleet album en dit leverde uiteindelijk Catch a Fire op. Catch a Fire was het eerste reggae-album dat gebruik maakte van de modernste productie-technieken. Blackwell zorgde ervoor dat het reggea-karakter wat afgezwakt werd, waardoor de muziek geschikter zou zijn voor Westerse oren. Het album kreeg positieve kritieken, al werd Marley er nog niet wereldberoemd door. Veel Jamaicanen waren niet gecharmeerd van de verwesterste reggae van Catch a Fire. Op het volgende album Burnin' stonden de huidige klassiekers 'Get up, Stand up' en 'I shot the Sheriff'. Dit laatste nummer trok de aandacht van Eric Clapton, die het nummer tot een Amerikaanse hit maakte. In 1974 gingen The Wailers uit elkaar, elke artiest besloot een solo-carriere te beginnen. Het waarom van de break-up is niet bekend.

Bob Marley en Politiek

Marley bleef muziek opnemen onder de naam 'Bob Marley & The Wailers', maar de Wailers waren nu andere artiesten. I-Three zorgde voor de backing vocals en bestonden uit zijn vrouw Rita Marley, Judy Mowatt en Marcia Griffiths. In 1975 brak Marley echt internationaal door met 'No Woman, No Cry' van het Natty Dread album. In 1976 werd dit gevolgd door het album Rastaman Vibration, wat zijn doorbraak in de Verenigde Staten betekende. Op 3 december van datzelfde jaar werden Marley, zijn vrouw en manager Don Taylor in Marley's huis neergeschoten. Er wordt beweerd dat de schietpartij politieke motieven had, Marley zou twee dagen later meedoen aan het concert 'Smile Jamaica', georganiseerd door de Jamaicaanse eerste minister Manley, om de politieke spanningen in het land te verlichten. Er werd beweerd dat het concert vooral bedoeld was ter meerdere eer en glorie van Manley. Marley trad toch op, ondanks zijn verwondingen. Vlak daarna verliet Marley Jamaica voor twee jaar. Hij woonde met name in Londen, waar hij de albums Exodus en Kaya opnam. Exodus bevatte de hits: Exodus, Waiting in Vain, Jamming en One Love. Toen Marley in 1978 terugkeerde naar Jamaica was dat om opnieuw op te treden op een politiek gemotiveerd concert: One Love Peace Concert, opnieuw met het idee om de strijdende politieke partijen te kalmeren. Aan het einde van zijn optreden schudden de twee grootste politieke tegenstanders Manley en Seaga elkaar, op Marley's verzoek, de hand. In juli 1979 trad Marley op tijdens een anti-apartheid concert Amandla in Boston. In 1980 werd de band uitgenodigd om te spelen tijdens de Independence Ceremony in Zimbabwe, wat Marley 'de grootste eer van zijn leven' noemde.

Kanker

Inmiddels was bij Marley kanker geconstanteerd. Het begon met een melanoom onder de nagel van een teen in 1977. Artsen raadden hem aan om zijn teen te amputeren, maar Marley weigerde dit uit religieuze gronden. Hij ging gewoon door met zijn werk en optredens. In mei 1980 kwam het album Uprising uit, met daarop onder andere het nummer Redemption Song, wat beschouwd wordt als het nummer waarbij Marley probeert zijn eigen sterfelijkheid te accepteren. Marley en zijn band tourden door Europa, waarbij ze hun grootste concert ooit gaven in Milaan, Italië. Vervolgens gingen ze naar de Verenigde Staten, waar Marley uiteindelijk zijn laatste concert gaf, op 23 september 1980 in Pittsburgh, Pensylvania. Hierna werd de kanker dusdanig agressief, dat verdere concerten niet door konden gaan. Marley liet zich dopen in de Ethiopisch Orthodoxe Kerk en kreeg de naam Berhane Selassie. Vervolgens vertrok hij naar Duitsland, waar hij controversiële kankertherapieën volgde. Na acht maanden was hij nog steeds ernstig ziek en besloot hij terug te keren naar Jamaica, om daar te sterven. Op weg naar zijn geboorteland, landde het vliegtuig in Miami en was zijn toestand dusdanig dat hij onmiddelijk naar het Cedars of Lebanon Hospital werd gebracht, waar hij overleed op 11 mei 1981. Zijn laatste waren voor zijn zoon Ziggy: 'Money can't buy life'.Op 21 mei 1981 kreeg Bob Marley een staatsbegrafenis op Jamaica. Marley liet alleen verdrietige fans achter, maar ook vrouwen en kinderen. Sommige kinderen van hem en Rita: Cedella, Bob of 'Ziggy' en Stephen. Twee dochters van Rita met andere mannen, die door Marley geadopteerd werden: Sharon en Stephanie. En zes kinderen van Marley met andere vrouwen: Robert of 'Robbie', Rohan, Karen, Julian, Ky-Mani en Damian. Dit zijn de kinderen die door de officiële Bob Marley website erkend worden. Andere sites noemen ook Imani Carole en Makeda.

Nalatenschap

In 1999 koos het tijdschrift Time het album Exodus tot het beste album van de twintigste eeuw. In 2001 werd Marley posthuum de Grammy Lifetime Achievement Award toegekend. Marley is echter meer dan alleen een artiest, tot op de dag van vandaag maakt zijn boodschap grote indruk, vooral voor inheemse groepen over de hele wereld, zoals de Australische Aborigines en Hopi Indianen.

Discografie:

• 1965 The Wailing Wailers
• 1970 Soul Rebels
• 1971 Soul Revolution
• 1971 The Best of The Wailers
• 1973 Catch a Fire
• 1973 Burnin'
• 1974 Natty Dread
• 1976 Rastaman Vibration
• 1977 Exodus
• 1978 Kaya
• 1979 Survival
• 1980 Uprising
• 1983 Confrontation