Regionale poppodia: De Effenaar (Eindhoven)

Regionale poppodia: De Effenaar (Eindhoven) In Eindhoven kent iedereen De Effenaar, aan de Dommelstraat. Het als jongerencentrum begonnen poppodium heeft in meer dan veertig jaar veel legendarische artiesten mogen verwelkomen, vaak nog voor ze echt beroemd werden. Vooral eind jaren zeventig, begin jaren tachtig kwam bijna iedereen die er toe deed in de muziekwereld in De Effenaar langs.

De ontstaansgeschiedenis van De Effenaar

Aan de Dommelstraat in Eindhoven ontstond al in 1795 een fabriekje voor katoenen stoffen, dat in 1843 weer failliet ging. Vier jaar later betrok Linnenfabriek Van den Briel & Verster het pand, en dat duurde langer dan honderd jaar. Na korte tijd als mensa van de Technische Hogeschool te hebben gediend, werd de fabriek in 1971 door jongeren gekraakt om er Open Jongerencentrum Para+ in te vestigen. Al snel werd die naam veranderd in ‘De Effenaar’ (een textielmachine om linnen te vereffenen). Het is natuurlijk ook een verwijzing naar ‘even naar’.

Hippies en punkers

In De Effenaar zijn in eerste instanties de hippies de baas, er wordt veel gepraat en gediscussieerd. Verdovende middelen hebben invloed op de muziek (lange, lange jamsessies) en op de bezoekers, die meer bedwelmd over elkaar heen hangen dan echt actief zijn. Peace man. Pas met de komst van de punkmuziek schrikt De Effenaar echt wakker.

Dubbelconcert Ramones en Talking Heads

Zaterdag 7 mei 1977 is wat dat betreft het officieuze startschot van muziektempel De Effenaar. Daarvoor kwam er wel eens een artiest of band optreden (zoals Magna Carta, Supersister, Bots en John Cale), maar die zaterdagavond was extra bijzonder. De twee New Yorkse bands The Ramones en de Talking Heads waren samen op tournee en deden daarbij ook De Effenaar aan. Vanaf die avond worden popconcerten steeds meer de core-business van het centrum. Dat kon ook, omdat de zaal aan zeshonderd man (in die tijd best groot) plaats bood.

De hoogtijdagen rond 1980

Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig komt zo ongeveer iedere zichzelf respecterende punk-, wave- of gitaarband wel een of meerdere keren naar De Effenaar. U2 heeft er nooit opgetreden, maar dat is echt de uitzondering. Daar staan namelijk legendarische concerten tegenover van onder andere Sex Pistols, Joy Division, The Cure, Echo and the Bunnymen, The Birthday Party, Gang of Four, The Fall en R.E.M.

Chili Peppers zonder studentenpas

In de jaren daarna wordt die lijst kwalitatief nog verder uitgebreid met bijvoorbeeld de Red Hot Chili Peppers, The Pixies, Pearl Jam, Smashing Pumpkins, P.J. Harvey, Carter USM en de Wipers.
De lijst is kortom indrukwekkend. Een grappig voorval dient zich nog aan als de Red Hot Chili Peppers in 1988 na hun optreden een biertje willen gaan drinken. Ze waren door iemand uitgenodigd naar studentensociëteit De Bunker te komen, aan de Kennedylaan. Maar de jongens kwamen er zonder studentenpas niet in, de portier had nog nooit van de RHCP gehoord en hield voet bij stuk.
Vanaf 1987 sluipen er ook wat schrijvers rond in De Effenaar (Willem de Ridder, Joost Zwagerman en Herman Brusselmans), net als theatermakers (Alex d’Electrique). Klassieke films (Tarkovsky, Kubrick) maken de variatie nog groter.

Concurrentie uit het buitenland

Midden jaren negentig is de glorietijd van het vaderlandse clubcircuit wel wat voorbij. Nederland was lange tijd het land waar een Engelse band op zijn eerste buitenlandse toer naar toe wilde, maar nu komt er meer concurrentie (Frankrijk, Duitsland, et cetera). Met bijvoorbeeld grotere zalen. De ‘shabby’ uitstraling van De Effenaar – voor punk- en wavebandjes bijna een pluspunt – wordt voor de nieuwe generatie bands en artiesten juist een reden om een andere locatie te kiezen. Toch is nog steeds een prima lijst met hoogtepunten te maken, met bijvoorbeeld Queens of the Stone Age, Calexico, Eels, Wilco, Madrugada, Zita Swoon, Godspeed You! Black Emperor en 16 Horsepower. Zeker vanaf midden jaren zijn ook dansavonden populair, zoals de Fluid-avonden met techno-muziek van DJ Lady Aïda en gasten.

Een nieuwe Effenaar

Desondanks komt eind jaren negentig de onvermijdelijke discussie of De Effenaar nog wel op de toekomst is voorbereid. Nee, is uiteindelijk de conclusie. Dus moet er iets gebeuren. Uitbreiden en renoveren is al snel geen optie meer: te duur. De tweede optie is afbreken en een geheel nieuw pand bouwen. Hier kunnen De Effenaar, de gemeente Eindhoven en externe deskundigen zich in vinden.

De Effenaar 2.0

In mei 2005 sluit het voormalige jongerencentrum zijn deuren, in oktober is de nieuwe behuizing klaar. Op dezelfde plek, maar dan toch heel anders. Met bijvoorbeeld twee zalen. De grote zaal kan 1300 bezoekers bevatten (Paradiso heeft er bijvoorbeeld 1500), de kleine zaal zo’n 350. Artiesten kunnen nu echt in de watten worden gelegd. En er is een echte skybox te huur, waar maximaal 25 gasten voor een speciale prijs op een speciale plek kunnen zitten.

Vaak uitverkocht

Daarmee doet De Effenaar weer volop mee in om artiesten en bands die slechts een keer of drie per tournee in Nederland willen optreden. Oude hardrocker Ronnie James Dio (Rainbow, Deep Purple, DIO) is de eerste grote naam in de vernieuwde Effenaar, Editors en dEUS volgen nog in dezelfde oktobermaand. Sindsdien stonden weer vele beroemdheden op het Eindhovense podium, zoals Elbow, Booker T. & The MG’s, The Black Keys, Lil Wayne, Slayer, Sebadoh en George Clinton. Veel van deze concerten werden voor een uitverkochte zaal gespeeld. Ook wordt regelmatig samengewerkt met het Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven, via concerten van bijvoorbeeld Elvis Costello en Antony & The Johnsons.

Tilburgse concurrentie

Het gaat dus goed met De Effenaar, al steekt het Tilburgse 013 sinds tien jaar het poppodium naar de kroon met de grootste zaal uit het Nederlandse clubcircuit (tweeduizend plaatsen). Al is daar de programmering ook weer zo anders, dat ze elkaar niet voortdurend bijten. Tegelijkertijd gaat er – gelukkig, het is tenslotte rock ‘n’ roll - ook wel eens wat mis tijdens concerten. De Effenaar is dan ook niet te beroerd dat te erkennen.

Artiesten met nukken

Zo maken in 2007 de Audio Bulleys het erg bont maken (te laat beginnen, te vroeg eindigen en slecht spelen), waarvoor het popcentrum zelfs zijn excuses aanbiedt. En in 210 stopt Tindersticks na 45 minuten met hun optreden omdat de zaal storend luidruchtig was – een groeiende ziekte in Nederland. Daar had De Effenaar zonder moeilijk te doen begrip voor. Pete Doherty van de Babyshambles is zelf schuld aan een mislukt optreden (meerdere zelfs, hij cancelt ook nog een paar keer). Hij wil respect, maar spuugt op publiek en scheldt fotografen uit. En geeft belabberde concerten. Ach, Doherty is slechts een voetnoot in de muziek, De Effenaar mag met hoofdletters worden geschreven.
© 2013 - 2024 Kempes, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Philharmonie: het nieuwe Concertgebouw van ParijsParijs is sinds kort een nieuw Concertgebouw rijker: de Philharmonie de Paris. Het ligt buiten de bekende toeristische d…
recensieThe Wave nu door de Duitsers zelf verfilmd in Die WelleOm zijn leerlingen duidelijk te maken hoe het kwam dat Hitler een zodanige aantrekkingskracht had op de mensen startte h…
Punkmuziek en PunkcultuurPunk is niet enkel een muziekvorm maar ook een cultuur en mode. Punkmuziek kwam op in de jaren zeventig en is een vorm v…
Punk: Muzikale en Sociale StromingPunk: Muzikale en Sociale StromingWie aan punk denkt denkt al gauw aan hanenkammen, keiharde muziek en jongeren die enigszins buiten de maatschappij staan…

Muziek en dementie: quiz, zingen, luisteren, musicerenMuziek en dementie: quiz, zingen, luisteren, musicerenDementie en muziek is een goede combinatie: zowel actief als passief. Zingen van liedjes, luisteren naar schoolliedjes,…
Margaret Thatcher vereeuwigd in songtekstenMargaret Thatcher vereeuwigd in songtekstenWaarschijnlijk is geen enkel politiek figuur zo vaak in een songtekst aangehaald als Margaret Thatcher. De op 8 april 20…
Bronnen en referenties
  • http://www.effenaar.nl/over-de-effenaar/gebouw
  • http://www.fabrique.nl/case/effenaar/
  • http://3voor12.vpro.nl/
  • http://www.eindhovendistortion.nl/
Kempes (64 artikelen)
Gepubliceerd: 26-04-2013
Rubriek: Muziek en Film
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.