Een karretje op de zandweg reed

In het begin van de twintigste eeuw verschenen diverse liederen in liedbundels, zodat ze gebruikt konden worden op school, de vereniging of thuis in het gezin. De meest bekende bundel was wel ‘Kun je nog zingen, zing dan mee’. Eén van de vele liederen in deze bundel was ‘Een karretje op de zandweg reed’. Een populair lied, dat lang het beeld van het bewuste karretje op die zandweg wist op te roepen.

Liedbundels met teksten voor kinderen

Aan het eind van de achttiende en het begin van de negentiende eeuw drong het besef door, dat teksten die gericht waren op kinderen ánders moesten zijn dan teksten voor volwassenen. Er verschenen verhalen, nog tamelijk stichtelijk, en gedichten in druk. Sommige van deze teksten leenden zich om op muziek gezet te worden.

Jan Pieter Heije

Jan Pieter Heije (1809-1876) was arts, maar daarnaast ook dichter. Hij was actief in verschillende maatschappelijke groeperingen ter bevordering van geneeskunst, het Nut van het Algemeen en de Toonkunst. Heije schreef een aantal teksten, die op muziek gezet werden, bijvoorbeeld door Johannes Viotta, ook arts. Een van die liederen was: Twee voerlui, beter bekend onder de naam Een karretje op de zandweg reed.

Johannes Viotta

Net als Heije kwam Johannes Viotta (1814-1859) uit Amsterdam. Ook Viotta was arts, en interesseerde zich daarnaast voor de toonkunst. De muziek had zijn grote liefde en belangstelling. Viotta schreef diverse orkeststukken en was actief met het uitvoeren van grote muziekstukken. Maar ook de liederen voor jeugd en gezin hadden zijn belangstelling. Dat resulteerde met Heije in een aantal gezamenlijke projecten.

Kun je nog zingen, zing dan mee

In de populaire bundel Kun je nog zingen, zing dan mee, die de eerste druk beleefde in 1906, zijn verschillende liederen verschenen, waarvan de tekst door Heije en de muziek door Viotta is gemaakt. Het gaat bijvoorbeeld om:

• De kabels los, de zeilen op
• Twee voerlui (een karretje op de zandweg reed)
• Een scheepje in de haven landt
• Ferme jongens, stoere knapen
• Heb je van de Zilveren vloot wel gehoord
• Ik zing er al van een Ruiter koen, maar niet van een ruiter te paard
• Zie, de maan schijnt door de boomen
• Zonneschijntje, morgenlicht! Als gij tintelt op de ramen

Een Karretje op de zandweg reed

Een van de bekendere liederen is wel Twee voerlui, beter bekend onder de naam Een karretje op de zandweg reed, wat de eerste regel van het lied is. Een lied, dat aanvankelijk rustig lijkt voort te kabbelen en een rustiek beeld oproept. Toch zit er dramatiek in verborgen. In het tweede couplet wordt de sfeer al grimmiger, in het laatste couplet slaat het noodlot toe…

Twee voerlui (Een karretje op de zandweg reed)

Een karretje op de zandweg reed
De maan scheen helder, de weg was breed
Het paardje liep met lusten
'k Wed dat het zelf zijn weg wel vindt
De voerman lei te rusten ...
Ik wens je wel thuis, mê-vrind, mê-vrind
Ik wens je wel thuis, mê-vrind!

Een karretje reed langs berg en dal
De nacht was donker, de weg was smal
Het paard liep als met vleugels
De sneeuwjacht zweept zijn ogen blind
De voerman houdt de teugels
Ik wens je wel thuis, mê-vrind, mê-vrind
Ik wens je wel thuis, mê-vrind!

Eén karretje keert behouden weer
Het ander heeft er geen voerman meer
Waar mag hij zijn gebleven?
'k Wed dat j' 'em op de zandweg vindt
Of moog'lijk wel daarneven
Hij komt niet meer thuis, die vrind, die vrind
Hij komt niet meer thuis die vrind!