Oud-Hollandse liederen: Een lied van Nederland

In de liedbundels, die vanaf het begin van twintigste eeuw het licht zagen, waren thema’s als godsdienst, de seizoenen, het land en het Vaderland erg populair. Het lied was een prima methode om de bevolking belangrijke waarden bij te brengen en nationale gevoelens aan te wakkeren. Kijk maar eens naar ‘Een lied van Nederland’.

Samen zingen

Muziek is altijd een bindmiddel geweest tussen mensen. Samen een lied aanheffen, gewoon op straat of in de kroeg, gezellig. Nog steeds neemt het lied een belangrijke plaats in, als middel om op feesten en partijen de feestvierders toe te zingen.

Bindmiddel

Het samen zingen is een mooi middel om mensen met elkaar te verbinden. Laat mensen met heel verschillende achtergronden hetzelfde lied zingen, en er ontstaat toch een soort wij-gevoel. Dat hebben de schrijvers van liederen in de tweede helft van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw goed begrepen. Het lied was een prima manier om samen het geloof uit te zingen, aandacht te besteden aan bepaalde gebeurtenissen uit de vaderlandse geschiedenis, maar ook een goed middel om de nationale gevoelens wat te versterken. In het nog tamelijk verse koninkrijk der Nederlanden een middel, dat dankbaar werd aangegrepen.

In druk

Liederen werden in vroeger tijden vooral mondeling aan elkaar overgeleverd. Vanaf de negentiende eeuw verschijnen ook liedbundels. De aandacht die het lied kreeg binnen school, kerk en gezin, deed de belangstelling toenemen, en de liedbundels werden dan ook gekocht en gebruikt. En dat had uiteraard weer een gunstig effect op de prijs, waardoor nog meer mensen in staat bleken een liedbundel in huis te halen.

Kun je nog zingen, zing dan mee

Een van de meest populaire liedbundels van de twintigste eeuw was Kun je nog zingen, zing dan mee, die werd uitgegeven van 1906 tot 1986. In de loop der tijden is het aangeboden liedrepertoire uiteraard verschillende keren aangepast aan de nieuwe tijden. In de bundel kwamen verschillende thema’s aan bod. Uiteraard het geloof, de vaderlandse geschiedenis, de zee, de Nederlandse natuur, seizoensliederen, en last but not least: het Vaderland.

Een lied van Nederland

De titel zegt het eigenlijk al: Een lied van Nederland bezingt het dierbare Vaderland en het Nederlandse volk. Bevolkingsgroepen als de Hollanders, de Friezen,de Geldersen en de Zeeuwen worden genoemd, voor de overige groepen was in het lied blijkbaar geen ruimte. Onverschrokken en heldhaftig, waarbij nog wordt teruggeblikt op de vrijheidsstrijd van de Nederlanden, de Tachtigjarige Oorlog en de positie die daarin werd ingenomen door Willem van Oranje, in het lied aangeduid met Willem van Nassouw. Er was inmiddels wel een hele dikke tweehonderd jaar verstreken.

Liedbundel

Het lied werd opgenomen in Kun je nog zingen, zing dan mee, maar was daarvoor al gepubliceerd in Volkszang, een liederenbundel uitgegeven door de Vereeniging tot Verbetering van den Volkszang te Amsterdam. De auteurs van Een lied van Nederland waren J.G. Nijk en H.J. den Hartog. Het lied moest gezongen worden in mars-tempo. Dat betekende, dat het op marsoefeningen door militairen of wandelclubs al marcherende gezongen kon worden.

De tekst van Een lied van Nederland

Hieronder zie je de tekst, zoals deze is opgenomen in de liedbundel Kun je nog zingen, zing dan mee. In de afbeelding zie je het notenbeeld van het lied, zoals het is afgedrukt in de de 1925-uitgave van de bundel. Zoals je kunt zien in de afbeelding, het lied is geschreven in G-majeur en is tweestemmig te zingen.

Een lied van Nederland

Alleman van Neêrlands stam voelen zich der vaad’ren zonen
Willen wij op ’t plekje wonen dat hun tot een erfdeel kwam.
Eigen meester, niemands knecht, recht en slecht
Stalen vuist en rappe hand, zoo is ’t volk van Nederland.

Toen, gezengd door oorlogsvlam, ’t Vaderland was in gevaren
Vochten wij wel tachtig jaren, tot er heerlijke uitkomst kwam
Offerden met mannen moed, goed en bloed
Tot het klonk langs beemd en strand: ‘Vrij is ’t volk van Nederland

Zoo zal ’t zijn door d’eeuwen heen! Vrije Friezen
Ronde Zeeuwen, Gelres helden, Hollands leeuwen, een voor allen, allen één!
Aan Wilhelmus van Nassouw, hou en trouw
Blijft ons aller hart verpand. Aan ons dierbaar Nederland.