recensie

Film Toni Erdmann geeft op humoristische manier inzichten

De film Toni Erdmann is geen film die in het segment kaskraker valt. Het is een filmhuisfilm die onder andere draaide op het Noordelijk Film Festival in Leeuwarden. Het mooie van filmhuisfilms is dat ze een weergave zijn van het normale leven van alle dag. Mensen zijn geen opperwezens zonder fouten en lichamelijke gebreken, maar echte wezens met alle mogelijke menselijke eigenschappen van dien. Het grappige is dat in de Duitse film van regisseur Maren Ade ook onze eigen Nederlandse Hadewych Minis speelt. In de film wordt voornamelijk Duits gesproken, maar ook Engels. Hij wordt Nederlands ondertiteld. Toni Erdmann wordt in de pers een bitterzoete tragikomedie genoemd. Dat is geen woord te veel, want de film is zowel razend grappig als enorm triest. Dat is nog niet echt te zien als de film start: dan denk je eigenlijk nog dat het een hele vreemde film wordt. De hoofdpersoon Winfred (gespeeld door Pieter Simonischek) doet in de eerste scene de deur open als er wordt aangebeld door een bezorgdienst van pakjes. Hij stelt dat het pakje niet voor hem is, maar voor Toni Erdmann die net uit de gevangenis is. Er volgt een discussie achter een deur, waarbij diezelfde Toni Erdmann wordt aangespoord naar de deur te gaan. Dat gebeurt pas na een tijdje. We zien dan een vreemdsoortige man met een raar gebitje, een rare pruik op, met een band om het blote lijf en een paar handboeien om verschijnen. De goede kijker ontdekt echter dat het dezelfde persoon is als de man die de deur opendeed.

Film met het gebitje

Op een gegeven moment haalt hij zijn valse tanden uit zijn mond en onthult hij dat hij een grapje maakte. Dat gebitje speelt door de hele film overigens een grote rol. Met het gebitje is Winfred Toni Erdmann oftewel de zelfbedachte persoon die een grote rol gaat spelen in het leven van zijn dochter Ines. De dochter die voor grote multinationals werkt onder andere in Roemenië, is eigenlijk een koppensneller. Zij moet er voor zorgen dat bedrijven afslanken en er mensen ontslagen worden. Niet meer en niet minder. Daarvoor moet ze kruipen voor de partijen die ze als opdrachtgever heeft, maar ook voor haar eigen baas. De vrouw werkt 24/7, moet van alles ook buiten haar werk met klanten en heeft eigenlijk een vreselijk rot leven.

Levensechte rol van werken, werken en nog eens werken

Deze rol van Sandra Huller is meer dan levensecht. De vrouw, altijd onberispelijk gekleed, heeft alleen relaties met collega´s. Haar enige uitje is een ontmoeting met die collega´s, waarbij de geestverruimende middelen niet worden geschuwd. Het inzicht dat ze eigenlijk een vreselijk leven heeft, wordt door haar vader inzichtelijk gemaakt. Als zijn oude hond overlijdt, reist hij eigenlijk onverwacht naar zijn dochter en ziet dan hoe haar bestaan zich ontwikkeld heeft.

Alter ego Toni Erdmann

Hij probeert daar verandering in te brengen door een soort alter ego in het leven te roepen in de vorm van Toni Erdmann. De man ja, die aan het begin van de film met zijn rare gebitje en handboeien de deur opent om een pakje in ontvangst te nemen. Met die handboeien maakt zijn dochter overigens ook nog kennis, want op een gegeven moment boeit hij haar daarmee. En dan is de sleutel weg. Zij heeft natuurlijk weer een belangrijke meeting, maar omdat ze daardoor letterlijk aan elkaar vastgeklonken zijn, gaat hij met haar mee naar de bijeenkomsten. Met zijn gebitje wint hij vervolgens veel mensen voor zich en zelfs de hotemetoten die zich haar baas noemen. Hilarische toestanden ontstaan, waarbij zij zich afwisselend schaamt (ze wil eerst ook niet weten dat hij haar vader is) en tot een groot besef komt. Het besef dat ze eigenlijk maar een naar leven heeft. Ze breekt als haar vader weer naar huis gaat (overigens blijkt dat schijn) en dan ziet de kijker pas haar echte emoties. Maar daar blijft het niet bij. Hij is er nog gewoon. En zet een proces in gang. Daarbij is het meest opvallend een verjaardagsfeestje dat ze opeens op een hele bijzondere manier invult. Zonde om te verklappen hoe ze dat doet, maar het blijkt echt een breekpunt.

Inzicht in de hedendaagse maatschappij

De film maakt pijnlijk (en vaak ook humoristisch) duidelijk wat onze hedendaagse maatschappij vergt van haar werknemers en hoe levens daardoor worden gereduceerd tot alleen nog maar werken. De boodschap is vooral dat het belangrijk is om te leven en dit leven ook met elkaar te delen. Echt een aanrader om inzicht te combineren met gewoon een leuke middag. De bezoeker verlaat de bioscoop of filmhuis ongetwijfeld ook met gedachten over zijn of haar eigen leven.

Meer technische gegevens over de film

• De film Toni Erdmann is uit 2016, duurt 162 minuten en is geregisseerd door Maren Ade.
• Acteurs zijn onder andere: Peter Simonschek, Sandra Huller en de Nederlandse Hadewych Minis.
• De film is Duits (en soms Engels) gesproken, maar wel Nederlands ondertiteld.
• De film won diverse awards op onder andere internationale festivals van Brussel, Cannes en San Sebastian.

Film die in de prijzen valt

De Duitse komedie Toni Erdmann is 10 december 2016 de grote winnaar geworden bij de uitreiking van de European Film Awards. De film sleepte vijf prijzen in de wacht, waaronder beste film, actrice, acteur en regisseur.