Salsa: Muziek en dans voor een zwoele zomeravond

Salsa, iedereen heeft er inmiddels wel van gehoord. De salsascholen komen als paddenstoelen uit de grond en de bijbehorende muziek wordt ook steeds bekender. Toch is het een trend die lijkt te blijven. Grote kans dat er over tien jaar nog steeds salsascholen en salsafeesten bestaan. Salsamuziek raakt ook steeds meer ingeburgerd. Maak van de Nederlandse zomeravond een Caribisch feestje!

Wat is salsa?

Salsa is een dans uit het Caribische gebied. De muziek die hierbij gebruikt wordt heet ook salsa. Salsamuziek is ontstaan uit vele verschillende muziekstijlen. Het is ontstaan een smetkroes van culturen en volkeren die elk hun eigen muziek meebrachten. Salsa is het Spaanse woord voor saus: er zit van alles in, door elkaar gemixt en vormt een smakelijk geheel.

Salsa dans je met zijn tweeën. De man heeft over het algemeen een leidende rol en stuurt de vrouw. Er wordt veel gedraaid, vooral bij de Cubaanse salsa. Het heeft geen vast patroon, maar is vrij te interpreteren. Met het juiste ritme, de juiste basispassen en een paar draaitechnieken kom je al een heel eind.

Het ritme gaat uit van 8 tellen die verdeeld zijn in 2x4 tellen. Op de vierde en achtste tel wordt meestal een tel rust ingelast. Dan krijg je dus dit ritme: 1-2-3-rust-5-6-7-rust. Dit wordt steeds herhaald. Op elke tel wordt een pas uitgevoerd. Dit kan zowel van voren naar achteren als van links naar rechts (wel van tevoren op elkaar afstemmen dus!). Tijdens de rusttel staat de danser meestal in het midden en begint daarna aan de volgende vier tellen. Het klinkt zo ingewikkelder dan het is. Door het te doen, leer je het vanzelf en hoef je op den duur niet meer te tellen.

Oorsprong

De oorsprong van salsa ligt in Cuba. Daar vestigden zich verschillende nationaliteiten waaronder, naast de oorspronkelijke bevolking, Spanjaarden en Afrikanen. De Afrikaanse slavenmuziek was vooral gebaseerd op ritme (clave) en vraag-antwoord muziek. Bij de laatste vorm wordt een woord of tekst van een solist herhaald door een koor. De Spanjaarden richtten zich meer op de zang. Hieruit ontstond de son. Son werd in het begin van de vorige eeuw beschouwd als vulgair. Het werd vooral gespeeld door de Afrikaanse Cubanen. Later is het echter ook overgenomen door de blanke, rijkere bevolking.

Het ritme van son vormt de basis voor de salsa. Er is Afrikaans getinte salsa en westers, meestal Spaans, getinte salsa. Ook in de popmuziek wordt salsa, of latin muziek, geïntroduceerd. Jennifer Lopez, Ricky Martin en Marc Anthony hebben deze stijl in de hitlijsten gebracht. Het heeft echter vaak weinig tot niks meer met de oorspronkelijke salsa te maken.

Dansstijlen

Er zijn verschillende dansstijlen van de salsa. Verschillende landen of plaatsen hebben hun eigen vorm ontwikkeld.
Hieronder volgt een aantal daarvan.

Cubaanse stijl:

Deze stijl wordt gekenmerkt door veel draaiende bewegingen. De partners dansen snel om elkaar heen en het voetenwerk ziet er vaak ingewikkeld uit.

Puerto Rico stijl:

Hierbij danst de man vrij statisch. Hij blijft op een plek terwijl de vrouw links en rechts van hem danst. Draaien speelt een minder centrale rol dan bij de Cubaanse stijl. Deze stijl wordt ook veel gedanst in Noord-Amerika aangezien daar veel Puerto-Ricanen naartoe geëmigreerd zijn. Het wordt ook wel de Los Angeles stijl genoemd. Trucks en spektakel spelen daarbij een grote rol. Deze stijl is nog volop in ontwikkeling.

New York stijl:

Deze stijl lijkt erg op de mambo. De mambo komt ook uit Cuba. Het oogt minder spectaculair dan de vorige twee stijlen omdat het wat langzamer is. Gevoel speelt een centrale rol in deze dans. Mambo en salsa hebben overigens wel veel overeenkomsten omdat ze passen van elkaar geleend en overgenomen hebben. Het belangrijkste verschil is dat de mambo op een andere tel wordt ingezet dan de salsa (respectievelijk de tweede en eerste tel). De New York stijl is in de jaren ’70 en ’80 ontstaan. Het is geïntroduceerd in New York door dansleraar Eddie Torres.

Wat moet ik doen met mijn salsakriebels?

Je kunt beginnen met het luisteren naar verschillende soorten salsamuziek om te luisteren of je dat bevalt. Muziek speelt namelijk een hele grote rol in de salsa. Je moet je als het ware laten leiden door de muziek. Veel mensen, ook mensen die niet dansen, vinden de muziek erg aantrekkelijk omdat het zo vrolijk is. Het ritme is erg belangrijk om salsa te kunnen dansen. Zodra je het ritme aanvoelt, ben je al een heel eind op weg. Luister dus eens naar een salsanummer en probeer het ritme 1-2-3- rust- 5-6-7, 1-2-3- rust -5-6-7 etcetera te vinden. Dit is in het begin vaak lastig, maar het is absoluut te leren. Op salsalessen wordt soms anders geteld wat betreft de getallen, maar het ritme is overal hetzelfde.

Verder kun je natuurlijk filmpjes zoeken over salsa op internet of naar een demonstratie gaan van een salsaschool. Als je het wat lijkt, kun je naar een dansschool. Er zijn ook speciale salsascholen. Verdiep je dan wel eerst in de verschillende stijlen die aangeboden worden en kijk wat je het meest bevalt. Een proefles is meestal ook wel mogelijk.

En natuurlijk, niet te vergeten: salsafeesten. Ook die worden tegenwoordig op heel veel plaatsen georganiseerd. Houd er wel rekening mee dat niet iedereen dezelfde stijl danst, dus dans met partners die dezelfde stijl kunnen dansen. Of leer zelf alle stijlen!

Welke muziek kan ik hier voor gebruiken?

Er is heel veel dansbare salsamuziek te vinden. Hieronder volgt een aantal artiesten. Velen hiervan hebben op hun Cd’s, naast salsa, ook andere muzieknummer ondergebracht. Luister dus goed naar het ritme, of probeer erop te dansen, om erachter te komen of het een salsanummer betreft.

• Oscar d’Leon
• Celia Cruz
• Mamborama: het nummer ‘La Gata Loca’ is een aanrader!
• Gloria Estefan
• Ruben Blades
• Willie Colón
• Sergent Garcia (moderne salsa): voor de snelle danser is het nummer ‘Jumpi’ een aanrader.

Dans ze!