Jaren 80 Japanse kinderanimatie in Nederland

Iedereen die in de jaren 80 jong was (her)kent ze vast: de tekenfilms uit Japan. Lieve tekenfilmhelden met grote ogen in een setting die er allesbehalve Japans uitzag. Zo was er Heidi uit de Alpen, Candy Candy, Maja de Bij, Nils Holgersson, Calimero, zomaar een paar namen van Japanse tekenfilms die in de jaren 80 & 90 op de Nederlandse buis te zien waren. Waren ze toen razend populair, ook nu vermaken sommige van deze tekenfilmhelden de kinderen van nu. Een aantal van deze tekenfilmseries is namelijk in een nieuw, moderner jasje gegoten.

Japanse anime

Het woord anime beschrijft de typische Japanse animatie- of tekenfilm. Het eerste anime filmpje uit Japan duurde drie seconden: een schrijvend jongetje kijkt op en groet de kijker. Dit was in 1907. Omdat, in tegenstelling tot het Hollywood van Amerika, het budget om films te maken in Japan erg laag was, werd daar al snel de focus op animatie gelegd. Via animatie konden ze alle mogelijke verhalen tegen alle mogelijke achtergronden verfilmen. Dit leidde in de jaren 80 tot een ware rage van anime in Japan. In Nederland leerde men toen vooral de Japanse kinderseries kennen.

Japanse kinderseries op de Nederlandse buis in de jaren 80

Anime in die tijd was vooral voor de jonge Nederlandse kijker. Je herkent de Japanse kinderanimaties vast snel: lieve schattige televisiefiguren met een groot hoofd in verhouding tot het lichaam en even zo grote sprekende ogen. Ze hadden in veel gevallen een schattig en ondeugend huisdier. En met hun vriendjes maakten ze de meest wonderlijke avonturen mee. Dit allemaal vaak juist gebaseerd op Europese verhalen, zoals Heidi en Remi. Later kwamen daar andere genres en versies bij zoals de Transformers.

Een greep uit de vroege selectie voor misschien wel een feest der herkenning:

• Alleen op de wereld (Remi)
• Boes
• Candy Candy
• Calimero
• Familie Robinson
• Heidi
• Maja de Bij
• Natalie
• Transformers
• Nils Holgersson
• Vrouwtje Theelepel
• Tom Sawyer

Enkele anime kinderseries uitgelicht

Calimero

Zij zijn groot en ik is klein, en da's niet eerlijk, o nee.
Je hoort het hem zo zeggen, het kleine zwarte kuikentje met de helft van zijn eierdopje nog op zijn kop. Calimero was eerst een kuikentje voor een wasmiddelenreclame (Ava). De Italiaanse tekenaar Toni Pagot (1921-2001) ontwierp hem in 1963 als (zwart) vies kuikentje dat in de was weer schoon gewassen werd. Calimero het kuikentje werd zo razend populair, dat er in Italië al snel een kinderserie van werd gemaakt. In Japan gaven ze Calimero ook een hoofdrol in een animatieserie. De eerste versie is van 1974.
In Nederland kroop Calimero voor het eerst bij de TROS uit zijn ei. Met zijn Pieppiep Hallo stapt hij als klein naïef kuikentje de boze buitenwereld in, waar hij al gauw merkt dat de wereld niet eerlijk is omdat zij daar allemaal groot zijn en hij klein. In de Nederlandse taal was zo al heel snel het ‘Calimerocomplex’ ontstaan.

Een nieuwe versie van Calimero verscheen in 1992. Deze serie is gemaakt door de Franse studio Gaumont Animation en geeft Calimero een nieuw vriendje: Valério.

Candy Candy

Candy Candy begon als een manga. Manga betekent in Japan stripfiguur. Ze was ontwikkeld door de Japanse schrijfster Kyoko Mizuki en de Japanse illustratrice Yumiko Igarashi tekende haar in. Candy Candy was eerst stripheld voordat zij op televisie verscheen.

Candy is een weesmeisje. Samen met Annie, een ander weesmeisje, groeit ze op in het weeshuis. De beste vriendinnetjes beleven, soms tot wanhoop van de zusters, altijd ondeugende en de mooiste avonturen. Helaas krijgt de vriendschap een abrupt einde als voor Annie een pleeggezin is gevonden. Later ontmoet Candy een jongen, Anthony. Samen met zijn twee neven krijgt Candy weer plezier in het leven en de avonturen beginnen weer. Tot Anthony een tragisch ongeluk krijgt. Candy vertrekt naar een kostschool en ziet daar tot haar grote vreugde Annie weer terug.

Ook buiten de serie verliep niet alles vlekkeloos. In 1998 stopt alles na een ruzie tussen de illustratrice en de schrijfster. Illustratrice Igarashi claimde het alleenrecht ten aanzien van de merchandise. Een langslepende rechtszaak was het gevolg.

Familie Robinson

Heel ver hier vandaan. Midden in de zee. Ligt een eiland. Met een vulkaan..

Zo begin het beginlied van het kinderserie De Familie Robinson. Van 1985 tot 1986 kon iedereen via de EO genieten van de avonturen die de familie Robinson meemaakte nadat ze waren aangespoeld op een onbewoond eiland. Het verhaal van Johann David Wyss vormde de basis van deze Japanse animatieserie. De Nederlandse stemmen werden vertolkt door onder andere Vivian Boelen en Peter Lusse.

Heidi: Het meisje van de Alpen

Heidi, Heidi
Leef toch hoog in de bergen
Heidi, Heidi
Want hierboven voel jij je thuis
Deze Japanse animatieserie komt uit 1974. Het vertelt het verhaal van het weesmeisje Heidi. Heidi moet bij haar Opa wonen. Opa woont ver weg in een huisje in de bergen. Eerst is ze bang, maar algauw went ze aan haar lieve Opa, het leven in de Alpen en geniet ze van de avonturen met de jonge geitenhoeder Peter. In 1981 was Heidi te zien bij de AVRO. In 2011 werd Heidi herhaald op Kindernet.

Studio 100 Animation

Heidi: hernieuwd

Studio 100 (België) besloot in 2015 om Heidi in een nieuw jasje te steken. Haar avonturen zijn te zien op de Vlaamse televisie en bij Zappelin op NPO3. In 2017, deed Studio 100 hetzelfde voor Nils Holgersson. Ook deze serie uit de jaren 80 beleeft dan nieuwe avonturen in een nieuwe vorm.

Maya de Bij
Ook de vroegere Maja de Bij kreeg een remake van Studio 100. Er kwamen een nieuwe televisieserie van Maja en haar vriendje Willie, die nu de Engelse namen Maya en Willy kregen. Ook verscheen Maya de Bij in de bioscoop, haar eerste bioscloopfilm heette Maya: eerste vlucht. Maya en de Honingspelen volgde in 2018.

Vrouwtje Theelepel

Vrouwtje Theelepel draagt een gouden theelepel om haar hals. Op de meest vreemde en ongelukkige momenten krimpt ze tot ze net zo klein is als het theelepeltje om haar nek. Ze kan dan ineens met dieren praten en beleeft samen met haar man en haar buurmeisje de mooiste avonturen met de dieren uit het bos.

Het verhaal komt oorspronkelijk uit Noorwegen en is gebaseerd op het boek van de Noorse schrijver Alf Prøysen. Eerst in 1967 werden in Zweden de avonturen van Vrouwtje Theelepel in een televisieserie met acteurs gegoten. In Japan is het daarna in een animatieserie gevormd. Vanaf nu kan ze ook met dieren praten. De NCRV zond de animatieserie uit van 1985 – 1987. Er zijn 50 afleveringen gemaakt. Hetty Heyting zong het begin- en eindliedje.
Een lepel is een ding, daar kan je pap mee roeren.
Hij helpt je ook, om de baby mee te voeren.
Gewoon heel handig, maar je moet je niet vergissen
Je zult wel zien, dat er ook rare theelepels zijn....