Billy Elliot de Musical in AFAS Circustheater (2014-2015)

De in 2000 uitgebrachte film ‘Billy Elliot’ vormt de basis voor de musical die in 2005 zijn première beleeft in Londen’s West End onder de naam ‘Billy Elliot the Musical’. Het verhaal gaat over de strijd die een elfjarige jongen moet leveren om zijn dromen waar te maken in een milieu dat aanvankelijk niet open staat voor zijn passie: ballet. Hij moet leren om te gaan met het negatieve beeld dat heerst van een mannelijke balletdanser. Na voorstellingen in Australië en op Broadway is eind 2014 de Nederlandse versie in het Haagse AFAS Circustheater in première gegaan. De musical is te zien geweest tot 7 november 2015.

Billy Elliot

In 2000 komt de door Stephen Daldry geregisseerde film Billy Elliot uit, die losjes is gebaseerd op het leven van Philip Marsden, danser bij het Royal Ballet. De hoofdrol wordt gespeeld door de dan 13-jarige acteur Jamie Bell die hiervoor van de British Academy de prijs voor beste acteur in een hoofdrol krijgt.

De film speelt in het Engelse graafschap Durham in een mijnwerkersbuurt in de denkbeeldige stad Everington tijdens de Britse mijnwerkersstakingen midden jaren tachtig. De stakingen waren het gevolg van conflicten tussen de mijnwerkersvakbond en toenmalig premier Margaret Thatcher.

Het verhaal

Billy Elliot speelt zich af tegen de achtergrond van de Britse mijnstakingen in de jaren tachtig. In het moederloze gezin Lewis, dat bestaat uit vader Jackie, de broers Billy en Tony en oma, wordt het dagelijkse leven beheerst door politieke en sociale problemen. De vader, werkzaam in de kolenmijn, heeft moeite te aanvaarden dat één van zijn twee zonen, Billy, geen bokser wil worden maar de voorkeur geeft aan ballet. Billy hoopt een professionele balletdanser te worden.

Billy’s vader stuurt hem naar boksles, maar Billy heeft daar een hekel aan. In de sportschool komt hij bij toeval terecht in een lokaal waar balletles wordt gegeven als deze lessen vanwege de mijnstaking in die sportschool wordt gehouden.

Buiten medeweten van zijn vader om volgt Billy balletlessen. Als zijn vader dit ontdekt verbiedt hij zijn zoon naar de lessen te gaan maar Billy is dan inmiddels al zo gehecht aan ballet dat hij in het geheim doorgaat met de lessen en steeds fanatieker wordt. Zijn docente, Mrs. Wilkinson, denkt dat Billy genoeg getalenteerd is om naar de Royal Ballet School in Londen te gaan. Billy mist echter de auditie doordat zijn broer Tony tijdens een schermutseling tussen stakers en politie wordt gearresteerd.

Als Mrs. Wilkinson Billy’s vader op de hoogte brengt van deze gemiste kans wordt hij woest vanwege het vooruitzicht dat zijn zoon een professionele balletdanser wordt en de angst dat hij daarmee voor homoseksueel uitgemaakt zal worden.

Zijn opvattingen veranderen als hij zijn zoon een tijdje later bij toeval ziet dansen in de gymzaal en zich realiseert dat Billy werkelijk talent heeft. Vanaf dat moment doet hij er alles aan om de droom van zijn zoon te verwezenlijken.

Tijdens de auditie in Londen voert Billy zijn dans goed uit, maar als hij ruzie krijgt met een andere jongen die ook auditie doet denkt hij dat zijn kansen verkeken zijn. Teleurgesteld en ervan overtuigd dat hij niet zal worden aangenomen keert hij terug naar huis.

Enige tijd later ontvangt Billy een brief die hij niet opent omdat hij denkt afgewezen te zijn. Zijn broer Tony opent uiteindelijk de brief waaruit blijkt dat hij wél wordt toegelaten tot de Royal Ballet School. De laatste scène in de film speelt zo’n veertien jaar later als een volwassen Billy de hoofdrol vertolkt in Swan Lake, terwijl zijn vader en broer in het publiek zitten.

Billy Elliot de Musical

In 2001 dient de film als basis voor het boek van Melvin Burgess, een Brits kinderboekenschrijver. Zijn boek is vervolgens bewerkt voor de uiteindelijke musical die in Londen’s West End in 2005 onder de naam Billy Elliot the Musical in première gaat. In 2007 volgt Australië en in 2008 komt de musical op Broadway. In West End is de musical tot de renovatie in april 2016 meer dan 4600 keer opgevoerd.

Elton John / Martine Bijl

De muziek uit de musical is gecomponeerd door Elton John en het script en de liedteksten zijn van scenarioschrijver Lee Hall die zijn doorbraak heeft te danken aan de filmversie van Billy Elliot. De Nederlandse versie is van de hand van Martine Bijl (1948-2019) die haar sporen op het gebied van musicalvertalingen ruim heeft verdiend getuige haar vertalingen van onder andere The Lion King, Beauty and the Beast, Tarzan en Mary Poppins.

Geordie-accent

In de oorspronkelijke Engelse versie van de musical wordt gesproken met het zogeheten Geordie-accent, behorend bij de streek Newcastle. Voor de Nederlandse vertaling is gekozen voor een speciaal voor de musical gemaakt accent, met meerdere verzonnen woorden, die het oorspronkelijke accent zoveel mogelijk benadert.

Electricity (Kippevel)

Billy zingt tijdens de auditie voor de Royal Ballet School het lied Electricity dat in de Nederlandse vertaling de titel Kippevel heeft gekregen. Als hem wordt gevraagd hoe het voelt om zo te dansen als hij doet, antwoordt Billy, in het begin aarzelend, dat hij het niet uit kan leggen, dat hij er geen woorden voor heeft en er ook geen controle over heeft. De belangrijkste regel in het oorspronkelijke lied is Billy’s uiteindelijke verklaring: ‘Electricity sparks inside of me and I'm free, I'm free!’

Rolverdeling

De rollen van Billy, van zijn klasgenoten en zijn vrienden worden in de musical door meerdere kinderen wisselend gespeeld. In de eerste speelmaanden is Billy door zes verschillende jongens gespeeld die in de loop van 2015 allemaal zijn vervangen door nieuwe Billy’s. Andere belangrijke rollen zijn:

• Bas Heerkens (vader)
• Pia Douwes (Mrs. Wilkinson, balletdocente)
• Reinier Demeijer (Tony, broer van Billy)
• Carry Tefsen / Sylvia Alberts (oma)

AFAS Circustheater Den Haag

Billy Elliot de Musical is een Joop van den Ende-productie en te zien in het AFAS Circustheater in Den Haag. De musical beleeft zijn première op 30 november 2014 en wordt meteen goed ontvangen door dagbladen en publiek. Op 8 januari 2015 is Billy Elliot de Musical tijdens het Musical Awards Gala uitgeroepen tot beste grote musical. Als op zaterdag 7 november 2015 de musical voor het laatst is te zien hebben ongeveer 450.000 mensen een voorstelling bezocht.