Ierse folk - Keltische muziek met fiddle en bodhrán

Ierland heeft een eigen muziekstijl, die bekend staat als Ierse folk. Het is traditionele muziek met diepe wortels in het Ierse eiland. Het is een van de stijlen die samen met muziek uit Schotland, Wales en Bretagne wordt betiteld als Keltische muziek. In feite bestaat er geen Keltische muziek, maar is het een aanduiding van verschillende muziekstijlen uit Keltische streken. Het is muziek waar vooral de fiddle, trekharmonica, fluit en Ierse doedelzak zijn te horen.

Muziek met de wortels in Keltische streken

• Ierse folk en Keltische muziek
• Ierland en Schotland
• Instrumenten
• Protestsong
• The Chieftains en Dubliners
• Ierse muziek in Nederland

Ierse folk en Keltische muziek

De traditionele Ierse muziekstijl bestaat uit songs die soms honderden jaren oud zijn. Ze worden nog altijd in de Ierse pubs vertolkt. De songs worden aangevuld met jigs en reels, instrumentale muziek, die ook tot het genre behoren. De populaire Ierse muziek is vaak een mengeling van Keltische met Britse traditionele muziek. De term Keltische muziek wordt over het algemeen gebruikt door de commercie. Veel Ierse muziek werd van muzikant op muzikant overgeleverd en niet genoteerd. Tegenwoordig staat de muziek op schrift of is er een opname van.

Ierland en Schotland

De muziek van Ierland en Schotland zijn sterk aan elkaar verwant. Het zijn gebieden met Keltische wortels, wat ook geldt voor Wales, Eiland Man, Cornwall en Bretagne. In deze gebieden worden ook Keltische talen gesproken. De Ierse muziek maakt gebruik van de pentatoniek. De pentatonische toonladder bestaat uit een toonreeks van vijf tonen. Vele culturen en muziekstromingen maken gebruik van de pentatoniek. De Ierse muziek komt daarin overeen met de Schotse, Indiaanse muziek en blues.

Rondreis en jamsessies

Een rondreis door Ierland is zeker aanbevelenswaardig. Het land is prachtig, de mensen zijn vriendelijk en de muziek is mooi. In menig pub stuit je spontaan op een jamsessie, waarbij muzikanten elkaar afwisselen en voor de vuist weg Ierse deunen spelen.

Instrumenten

Een aantal instrumenten zien we in wisselende samenstelling terug bij Ierse muziekgroepen:

• Bodhrán: Ierse handtrommel
• Bouzouki: een tokkelinstrument
• Concertina: zeskantige diatonische accordeon
• Fiddle: viool
• Flute: Ierse (houten) dwarsfluit
• Guitar: gitaar
• Squeeze-box: trekharmonica
• Tinwhistle: rechte fluit, verwant aan de blokfluit
• Uilleann pipes: Ierse doedelzak
• Banjo

Protestsong

Ierse liederen gaan over de liefde of over de emigratie naar Amerika. Ook zijn veel van de Ierse folksongs protestliederen. Er zijn nogal wat liederen die expliciet de strijd tegen de Engelse bezetters bezingen. Dat is de Ierse rebel-muziek, een subgenre van de Ierse folk. De teksten verhalen over de Engelse overheersing van Ierland. Een bekend voorbeeld is The fields of Athenry van Pete St. John. De ballad vertelt het verhaal van twee geliefden en speelt zich af rond 1847. De man zit in de gevangenis vanwege diefstal van graan. Hij stal het van de Engelse overheerser. De Engelsen bleven maar graan exporteren terwijl de Ieren honger leden. Nog altijd klinkt de diepgewortelde woede van de Ieren door in het refrein. Velen scanderen dan de namen Sinn Féin en IRA.

The Fields of Athenry
By a lonely prison wall
I heard a young girl calling
Micheal they are taking you away
For you stole Trevelyn's corn
So the young might see the morn.
Now a prison ship lies waiting in the bay.

Low lie the Fields of Athenry
Where once we watched the small free birds fly.
Our love was on the wing we had dreams and songs to sing
It's so lonely 'round the Fields of Athenry.

By a lonely prison wall
I heard a young man calling
Nothing matters Mary when you're free,
Against the Famine and the Crown
I rebelled they ran me down
Now you must raise our child with dignity.

Low lie the Fields of Athenry
Where once we watched the small free birds fly.
Our love was on the wing we had dreams and songs to sing
It's so lonely 'round the Fields of Athenry.

By a lonely harbor wall
She watched the last star falling
As that prison ship sailed out against the sky
Sure she'll wait and hope and pray
For her love in Botany Bay
It's so lonely 'round the Fields of Athenry.

Low lie the Fields of Athenry
Where once we watched the small free birds fly.
Our love was on the wing we had dreams and songs to sing
It's so lonely 'round the Fields of Athenry.

The Chieftains en Dubliners

Sinds de jaren 60 van de 20e eeuw kunnen we spreken van een revival van traditionele volksmuziek. Vooral in Ierland en Schotland raakt de traditionele muziek ín. Beroemde bands dateren uit die tijd: The Chieftains, The Fureys, Planxty, The Dubliners, Patrick Street en De Dannan. Ze maken furore in Engelssprekende landen, zoals in Amerika waar veel Ierse immigranten wonen.

Ierse muziek in Nederland

Rapalje, een Groninger band die Keltische muziek speelt, is een van de vertegenwoordigers van de Ierse muziek in Nederland. Ze brengen muziek met een groot show element. Baloney Celtic Music is een andere Nederlandse groep met een voorliefde voor Keltische muziek.

Rapalje

Rapalje speelt Ierse, Schotse en ook Nederlandse folkmuziek. Dieb, William, Maceál en David zingen en spelen op instrumenten zoals viool, tin whistle, gitouki (tokkelinstrument), trekzak, mondharmonica, bodhrán, Highland pipes, border pipes en theekist bas. Deze diversiteit aan instrumenten en het gevarieerde repertoire samen met hun originele presentatie maken een optreden van Rapalje tot een speciale act. De mannen van Rapalje zijn gekleed in middeleeuwse kilts. Het waren vaste gasten van de Ierse pub O'Ceallaigh in Groningen. In no time hadden de jongens zich ontwikkeld tot prachtige muzikanten met een scherp oor voor een goede melodie of song en een geheel eigen stijl. Ze spelen op menig festival. Zo hebben ze al diverse keren opgetreden op het Rôggefeest in Nes op Ameland.

Baloney

Baloney Celtic Music, gevestigd in Medemblik, speelt net als Rapalje muziek met wortels in Iersland en Schotland. Baloney, de naam betekent 'flauwekul', speelt traditionele liedjes, arrangementen en eigen nummers. Ze gaan over nostalgie en heimwee en worden afgewisseld met snelle jigs en reels. Dit zijn slechts twee van de vele Nederlandse bands die zich richten op Ierse muziek. De Ierse folk is bij veel professionele- en amateurmuzikanten geliefd.

Celtic Music Festival

Op Ameland is een Ierse muzikant beland, die jaarlijks zijn vrienden uitnodigt om op het Waddeneiland te komen spelen. Het levert een Celtic Music Festival op dat begin juli wordt gevierd Onder de Vuurtoren bij Hollum.
Nederland kent meer Ierse Muziek Festivals of Folk Festivals waar ook Keltische muziek wordt gespeeld, zoals Zomerfolk in Groningen, Nummerfolk en Keltfest in Dordrecht, Irish Pub Festival in Deventer en Ierse Sessie Festival in Nuenen.

Lees verder

• Celtic Music Festival op Ameland - Ierse en Schotse muziek
• Trekharmonica - diatonische en wisseltonige trekzak
• Trekharmonica op Waddeneiland Ameland
• Afvallen door te musiceren - Sousafoon of trekharmonica
• Zydeco at Sea op Ameland en Zydecozity in Raamsdonksveer