Layne Staley: the angry angel

Op 5 april 2002 stierf Layne Staley een eenzame dood in een appartement in Seattle na een overdosis. Hiermee kwam een bewogen leven ten einde, een leven waaruit bovendien bij lange na niet het volledige potentieel is gehaald. Staley werd slechts 34 jaar oud en wordt gezien als misschien wel het grootste talent uit de grungescene uit het begin van de jaren negentig. Hoe heeft het zover kunnen komen en waarom mag de wereld dit unieke talent nooit vergeten?

Wie was Layne Staley?

Layne Staley was een begenadigd muzikant wiens hoogtepunt begin jaren negentig plaatsvond toen hij frontman van de beroemde grungeband Alice in Chains was. Wat Staley zo bijzonder maakte was zijn stemgeluid, zelden was er een rockmuzikant met een krachtigere stem. Alice in Chains was één van de vaandeldragers van de grungemuziek, die begin jaren negentig de wereld had veroverd. Andere bekende bands waren Nirvana, Pearl Jam en Soundgarden. Layne Staley, geboren op 22 augustus 1967, geraakte echter steeds meer aan de drugs en zijn lichamelijke gesteldheid ging zienderogen achteruit. In nog geen vijf jaar tijd takelde hij enorm af door de drugs. Exemplarisch is het verschil tussen bijvoorbeeld de clip ‘We Die Young’, waar Staley nog een gezonde en krachtige jongeman is, te vergelijken met het Unplugged optreden van Alice in Chains in 1996 waar Staley duidelijk gesloopt is door het vele drugsgebruik. Hoewel Staley nog jaren verder zou leven als halve kluizenaar, was zijn doodvonnis halverwege de jaren negentig al getekend. Vanaf dat moment volgde immers een lange lijdensweg tot aan zijn dood op 5 april 2002.

Lijdensweg

Voor veel media was Staley gewoon de zoveelste junk uit de muziekwereld, maar de waarheid ligt uiteraard een stuk gecompliceerder wanneer je in ogenschouw neemt dat een drugsverslaving feitelijk een ziekte is. Staley is door de jaren heen steeds depressiever en verslaafder geworden en op die manier langzaam weggezonken in de poel des doods. De lijdensweg die de superster ondergaan moet hebben in zijn laatste maanden moeten verschrikkelijk zijn geweest: compleet afgesloten van de rest van de wereld, wetende dat je einde nadert maar geen licht meer aan het einde van de tunnel kunnen zien. Verzonken in depressies en verslaafd aan heroïne moet de dood haast wel als een opluchting hebben gevoeld.

Hulp mocht niet meer baten

Een van de meest trieste anekdotes is er één John Frusciante van de Red Hot Chili Peppers, die zelf ook heeft geworsteld met hevig drugsgebruik. John Frusciante voorzag de naderende dood van Staley en wilde hem helpen. Samen met Bob Forrest bezocht hij Layne Staley rond de eeuwwisseling in zijn appartement waar hij zijn dagen sleet met het gebruiken van drugs en het spelen van games. De conclusie die ze na afloop trokken was dat Layne Staley nog scherp van geest was, maar al wel ‘miljoenen mijlen ver weg’ was. Redding was niet meer mogelijk, Staley zelf wilde namelijk al niet meer geholpen worden.

The Angry Angel

Na zijn dood lieten veel bekende muzikanten weten zeer te treuren om de dood van Layne Staley. In deze tijd is ook een van zijn bijnamen ontstaan, ‘The Angry Angel’. Volgens velen was er geen muzikant met zo’n goede stem die zo woest kon uithalen als een soort boze engel. Enkele nummers waar je goed het stempotentieel van Staley in kunt terughoren zijn onder andere ‘Man in the Box’, ‘Would’, ‘Down in a Hole’, ‘Nutshell’ en ‘We Die Young’. Ook tamelijk legendarisch is het de schreeuw rond de 2,5 minuut in de clip van ‘Bleed the Freak’ omdat deze zo onheilspellend klinkt, alsof de demonen waarmee Staley vocht zichzelf laten horen. De stem van Layne was behalve krachtig ook rauw en puur en in tegenstelling tot muziek van tegenwoordig niet bijgeschaafd door de autotune. Soms wordt Layne Staley ook wel de Jim Morrison van de jaren negentig genoemd. Om deze vergelijking te herkennen zijn ‘Love, Hate, Love’ en de liveversie van ‘Bleed the Freak’ geschikt, ze tonen eenzelfde stage presence als Jim Morrison had.

Jeugd

Een van de redenen waardoor Layne Staley moeite had om op het rechte pad te blijven komt door zijn jeugdjaren. Zijn ouders gingen uit elkaar toen Layne nog maar zeven jaar oud was, de vader van Layne was namelijk een drugsgebruiker. Aan Layne werd verteld dat zijn vader was overleden, maar dit klopte niet. Toch is de vader voor zeer lange tijd uit het leven van Layne verdwenen waarna hij werd opgevoed door zijn moeder en stiefvader. Nadat zijn vader op latere leeftijd weer terugkwam in zijn leven hebben ze regelmatig samen drugs genomen. Staley heeft weleens losgelaten dat het hem stak dat zijn vader erin is geslaagd van de drugs af te komen, terwijl hij, mede vanwege zijn vader, steeds verder afgleed door de drugsverslaving.

Layne Staley Foundation

Na de dood van Layne Staley heeft zijn moeder de Layne Staley Foundation opgericht, waarmee ze aandacht probeert te genereren voor de verwoestende gevolgen van drugsgebruik.