Het oud-Hollandse lied: De Reddingsboot

In de oud-Hollandse liedjes, zoals die in liedbundels vanaf het begin van de twintigste eeuw verschenen, zijn het vaderland en de zee veelvoorkomende thema’s. De handel ging vooral via de scheepvaart. De zee is niet altijd voorspelbaar en er raken ook schepen en mensen in nood. Het lied ‘De Reddingsboot’ is een loflied op de heldhaftige redders ter zee.

Het belang van de zee

Voor de Nederlanden is de handel altijd van groot belang geweest. Deze handel speelde zich vooral af op het water. Niet vreemd ook, als je bedenkt dat grote rivieren zoals Schelde, Maas en Rijn via de Nederlandse gewesten in de Noordzee stromen en een voor een prima verbinding met het achterland zorgden. Deze rivieren bieden wakkere handelsgeesten alle kansen tot het drijven van handel met het achterland, maar ook over zee. Vooral de gewesten Holland en Zeeland van het hedendaagse Nederland hebben een belangrijk aandeel gehad in de zeehandel.

Vloot

Je kunt in de scheepvaart verschillende groepen schepen onderscheiden: de koopvaardijschepen, vissersschepen en oorlogsschepen. Zoveel handel op zee maakte een grote koopvaardijvloot noodzakelijk, Nederlandse schepen voeren niet alleen op havens in Europa, maar ook naar bestemmingen in verre werelddelen. Tevens zorgde een vissersvloot voor de aanvoer van verse vis. Rijke handelsschepen en vissersschepen zorgden ook voor een aantal kapers op de kust. Om de handelsvloot te beschermen was dus ook een oorlogsvloot nodig, die tevens binnenvallende strijdmachten moest tegenhouden.

Storm op zee

De zee is niet altijd even vlak en rustig, daar kan elke zeeman over meepraten. Zeestromingen, stormen en ander noodweer konden de zee tot een onvoorspelbare en gevaarlijk plek maken. Het kwam dan ook regelmatig voor, dat in slecht weer schepen in de problemen kwamen. Ze maakten water, er braken stukken mast af of ze liepen te dicht op de kust, waardoor ze vast kwamen op zandbanken.

De reddingsboot

Schepen in nood, dat was het moment dat reddingsboten in actie kwamen. Grotere schepen waren vaak uitgerust met kleine reddingsbootjes, om in geval van nood enig soelaas te bieden. Dat was bijna altijd ontoereikend. Kwam een schip in de buurt van de kust in de problemen, dan brachten reddingsboten die vanaf het land werden ingezet vaak levensreddende uitkomst. Vanaf uitkijkposten aan land werd het passerende scheepvaartverkeer in de gaten gehouden, zeker als er sprake was van slechtere weersomstandigheden. Met gevaar voor eigen leven schoten de moedige redders de in nood verkerende schepen te hulp. De zee was onberekenbaar, en een harde wind en een hoge golf konden de redders zelf in nood brengen of hun schip beschadigen. Het lied De Reddingsboot, met een tekst van Jan Pieter Heije en een melodie van W.H. de Groot bezingt de dappere reddingswerkers.

Over het lied

Het lied De Reddingsboot is geschreven in een driekwartmaat, maar heeft door de accenten die in tekst en melodie zijn aangebracht niets van een wals-achtig lied. Eventueel kan het lied tweestemmig worden uitgevoerd, de muzieknotatie voorziet in belangrijke delen van het lied in een hogere en lagere stem, meestal in tertsen. Het is niet moeilijk bij dit lied zelf een begeleiding te spelen, bijvoorbeeld op gitaar. Omdat het lied geschreven is in C-Majeur is met akkoorden als C, G, F, G7 al veel te doen.

De tekst van 'De Reddingsboot'

Hieronder zie je de tekst van het lied De Reddingsboot. In de afbeelding zie je het notenbeeld van het lied, zoals het is afgedrukt in Kun je nog zingen, zing dan mee, uitgave 1925.

De Reddingsboot

Wakk’re jongens, Hollands trots!
Waar ons hart van kan verdagen
Als je ’t rappe lijf durft wagen
In het woedend golfgeklots
Die gevaren vreest noch dood
Als je redden kunt uit nood
Die gevaren vreest noch dood
Als je redden kunt uit nood

’t Grove buis om forsche borst
Dekt een harte vol erbarmen
Als g’een drenk’ling in uw armen
Door de wilde branding torst
Als ge vrouw en kind vergeet
Bij des scheeplings bangen kreet
Als ge vrouw en kind vergeet
Bij des scheeplings bangen kreet

’t Is een stuk, Oud-Holland waard!
Brave mannen in den lande
Trouwe Wachters op de stranden
Moog je lang nog zijn gespaard
Of geen mensch je namen weet
‘k Denk dat God ze niet vergeet
Of geen mensch je namen weet
‘k Denk dat God ze niet vergeet