Grammy Awards: winnaars 1959-2020 belangrijkste categorieën

De Grammy Awards kunnen worden gerekend tot de belangrijkste muziekonderscheidingen. Sinds 1959 worden de prijzen jaarlijks met de nodige ceremonie uitgereikt. De Amerikaanse muziekorganisatie NARAS kent de Grammy’s toe in vrijwel elk muziekgenre. De vier belangrijkste van alle prijzen zijn die voor ‘Album of the year’, ‘Record of the year’, ‘Song of the year’ en ‘Best new artist’. Wie zijn de winnaars van de voornaamste Grammy’s sinds de allereerste uitreiking? De Grammy Awards (in de volksmond vaak afgekort tot de Grammy’s) kunnen worden beschouwd als één van de belangrijkste muzikale onderscheidingen. De Amerikaanse muziekprijzen worden jaarlijks omstreeks eind januari, begin februari uitgereikt door NARAS, de organisatie voor uitvoerenden van muziek ‘in de ruimste zin van het woord’. De Grammy Awards worden in 2020 voor de 62ste keer uitgereikt.

Winnaars Grammy Awards in de belangrijkste categorieën vanaf eerste uitreiking

De vier belangrijkste categorieën waarin Grammy Awards worden uitgereikt zijn die voor:

• Album of the year,
• Record of the year,
• Song of the year, en
• Best new artist.

Een overzicht van alle winnaars sinds 1959 met extra aandacht voor de meest opvallende.

2010-2020

Childish Gambino

Childish Gambino, de artiestennaam van rapper Donald Glover, is in 2019 de grote winnaar tijdens de uitreiking van de Grammy's. Voor het eerst in de geschiedenis van de Grammy Awards gaan de prijzen voor ‘Record of the year’ en ‘Song of the year’ naar een rapnummer. De rapper was, net als de eveneens genomineerde Kendrick Lamar, niet aanwezig bij de uitreiking uit protest tegen het in hun ogen 'gebrek aan waardering voor hiphop in het algemeen en rap in het bijzonder' bij de meeste prestigieuze jaarlijkse muziekprijzen.

Bruno Mars

Voor het eerst sinds 1972 zijn de twee Grammys voor ‘Record of the year’ en ‘Song of the year’ in 2018 niet dezelfde, maar is er wel een connectie tussen beide liedjes. In 1972 is Carole King componiste van de twee verschillende winnende liedjes en in 2018 staan beide nummers op het album 24K magic van Bruno Mars, die tevens mede-componist is van zowel 24K magic als That's what I like.

Taylor Swift

Zangeres Taylor Swift kan in 2016 na de toekenning aan haar van de Grammy voor ‘Album of the year’ als vierde naam worden toegevoegd aan het rijtje waarin al de namen staan van Frank Sinatra, Stevie Wonder en Paul Simon. Deze genoemde solisten hebben meer dan één keer de Grammy in deze categorie gewonnen; Taylor Swift is de eerste zangeres die deze prijs tweemaal ontvangt. Een jaar later zal ook de Britse Adele voor de tweede maal een dergelijke Grammy in ontvangst mogen nemen.

Bob Ludwig

De voor de meeste mensen onbekende technicus Bob Ludwig is de enige persoon die drie achtereenvolgende jaren een Grammy krijgt voor ‘Album of the year’. Als ‘mastering engineer’ is Ludwig betrokken bij Mumford & Sons’ Babel (2013), Daft Punk’s Random access memories (2014) en Beck’s Morning phase (2015).

2000-2009

U2

De Ierse groep U2 weet zes Grammy’s binnen te halen waarvan tweemaal voor ‘Album of the year’: in 1998 met The Joshua tree en in 2006 met How to dismantle an atomic bomb. Het album All that you can’t leave behind krijgt in 2002 ‘slechts’ een nominatie maar ontvangt met twee van de nummers hiervan de Grammy voor ‘Record of the year’: Beautiful day in 2001 en Walk on in 2002. U2 is de enige groep die in de geschiedenis van de Grammy’s twee achtereenvolgende jaren de prijs in deze categorie krijgt. Opvallend genoeg zijn beide nummers van hetzelfde album afkomstig.

Norah Jones

In 2003 worden de Grammy’s gedomineerd door Norah Jones, dochter van de Indiase musicus en sitarist Ravi Shankar. De vier belangrijkste Grammy’s staan in het teken van haar album Come away with me. Eén van de nummers van dit debuutalbum, Don’t know why, wordt ‘Song of the year’. Hierbij gaat de Grammy niet naar Jones als uitvoerder van het lied maar naar Jesse Harris, de componist.

1990-1999

Milli Vanilli

Tweemaal in de geschiedenis is de prijs voor ‘Best new artist’ niet uitgereikt. Om onduidelijke redenen wordt voor 1967 niemand genomineerd. In 1990 daarentegen wordt de prijs wel uitgereikt maar moet deze al snel worden teruggegeven als duidelijk wordt dat winnaar Milli Vanilli niet zelf verantwoordelijk is voor de belangrijkste vocalen op de plaat. De prijs gaat niet automatisch naar de ‘nummer twee’ maar krijgt de status ‘vacated’.

Filmmuziek

Driemaal gaat de Grammy voor ‘Album of the year’ naar een album waarvan de muziek voor een aanzienlijk deel is gebruikt voor een film. De winnaars zijn de ‘soundtracks’ voor Saturday night fever (1979), The bodyguard (1994) en O brother, where are thou?’ (2002). Alle artiesten die muzikaal hebben bijgedragen aan de ‘original soundtrack’ krijgen een Grammy. Aan de laatstgenoemde film wordt meegewerkt door niet minder dan zestien verschillende acts waarvan Alison Krauss en Emmylou Harris het bekendst zijn.

Natalie Cole

De Grammy's worden in 1992 gedomineerd door Natalie Cole, dochter van zanger Nat King Cole. In 1991 neemt zij een aantal klassiekers van haar vader opnieuw op voor een album met de titel Unforgettable. Voor het titelnummer wordt gebruik gemaakt van de originele opnames van Nat King Cole die worden gemixt met de vocalen van Natalie waardoor een duet tussen vader en dochter ontstaat. Niet alleen het album en het duet vallen in de prijzen maar ook de op dat moment al veertig jaar oude, door Irving Gordon geschreven, compositie Unforgettable.

Best new artist

Van de 58 toegekende Grammy's voor ‘Best new artist’ is het vier acts gelukt in de jaren na het winnen daarvan nogmaals een Grammy in een belangrijke categorie te winnen: de groep The Beatles (1968) en de zangeressen Bette Midler (1990), Natalie Cole (1992) en Adele (2012 en 2017).

1980-1989

Christopher Cross

Slechts twee artiesten hebben in elk van de vier belangrijkste categorieën een Grammy gekregen. De Amerikaanse zanger Christopher Cross is de enige artiest die op één avond tijdens de uitreiking in 1981 de vier Grammy’s op zijn naam weet te schrijven. Alle nummers op het debuutalbum, waaronder Sailing, zijn van zijn hand. Een jaar voor deze prijzenslag had nog niemand van de Texaan gehoord die met zijn album de grote favoriet, Pink Floyd’s The wall, weet te verslaan. Adele is de enige zangeres die na de prijs voor ‘Best new artist’ in 2009 zowel in 2012 als in 2017 toeslaat in de overige drie categorieën.

Culture Club

De Britse groep Culture Club krijgt in 1984 de prijs voor ‘Best new act’. Het is het enige jaar in de geschiedenis van de Grammy’s waarin de genomineerden in dit onderdeel allen niet-Amerikaans zijn. Big Country uit Schotland, Musical Youth en The Eurythmics uit Groot-Brittannië en Men Without Hats uit Canada zijn dat jaar de andere genomineerden.

Paul Simon

Een veel bekroonde en genomineerde artiest is Paul Simon die bij dertien nominaties zeven maal in de prijzen valt, zowel als solozanger als helft van het duo Simon & Garfunkel. Dit duo overheerst tijdens de Grammy’s in 1971 in de drie belangrijkste categorieën met Bridge over troubled water.

In 1976 krijgt Paul Simon de Grammy voor ‘Album of the year’ voor Still crazy after all these years volgens zijn zeggen dankzij het feit dat Stevie Wonder dat jaar geen plaat had uitgebracht. Stevie Wonder had in de twee voorgaande jaren gewonnen en zou andermaal in 1977 winnen.

Paul Simon’s belangrijkste werk als solist is het album Graceland dat in 1987 de prijs voor ‘Album of the year’ krijgt. Het titelnummer van de plaat wint dat jaar niet in de categorie ‘Song of the year’ maar wordt in het daaropvolgende jaar wel ‘Record of the year’. Hiermee is het lied Graceland het enige nummer dat twee achtereenvolgende jaren een Grammy krijgt; in 1987 als onderdeel van een compleet album, in 1988 als op zichzelf staand nummer.

1970-1979

Starland Vocal Band

Niet iedereen stelt het winnen van de prijs voor ‘Best new act’ op prijs. Door een enkeling wordt het als een soort van vloek beschouwd. In 1976 breekt de Starland Vocal Band met Afternoon delight overtuigend genoeg door om in 1977 genomineerd te worden als ‘meest belovend’. Nadat de groep de prijs krijgt kan het niet aan de verwachtingen voldoen en wordt nadien weinig meer vernomen van het kwartet. Zanger Taffy Danoff verklaart in een interview in 2002 dat hij medelijden heeft met iedereen die nadien deze prijs heeft mogen ontvangen.

Carole King

Carole King heeft met echtgenoot Gerry Goffin in de eerste helft van de jaren zestig enkele tientallen hits geschreven voor andere artiesten. In 1971 brengt zij, inmiddels gescheiden van Goffin, het eigen album Tapesty uit dat met meer dan driehonderd weken de geschiedenis is ingegaan als langst genoteerde album in de hitlijst voor een zangeres. Tijdens de Grammy-uitreiking in 1972 valt zowel het album als de daarvan afkomstige single It's too late in de prijzen.

Verschillende nummers van Tapesty zijn dan inmiddels door anderen opgenomen, zoals Where you lead door Barbra Streisand en You've got a friend door James Taylor. Laatstgenoemd nummer krijgt in datzelfde jaar de Grammy voor ‘Song of the year’ waardoor Carole King als componist ervan met drie Grammy's naar huis gaat.

Live albums

Viermaal heeft een album de prijs voor ‘Album of the year’ gewonnen dat ‘live’ voor een publiek is opgenomen, waarvan twee concertregistraties en twee met publiek in de studio. Judy at Carnegie Hall (1962) en The concert for Bangla Desh (1973) zijn registraties van live-optredens, terwijl de MTV Unplugged albums van zowel Eric Clapton (1993) als Tony Bennett (1995) weergaves zijn van door muziekzender MTV geregistreerde, voornamelijk akoestische, optredens in de televisiestudio voor een klein publiek.

Twee opeenvolgende jaren ‘Album of the year’

Frank Sinatra (in 1966 en 1967) en Stevie Wonder (in 1974 en 1975) zijn de enige artiesten die de prijs voor ‘Album of the year’ twee achtereenvolgende jaren winnen. Beide zangers hebben de prijs andermaal ontvangen waarmee met drie prijzen Sinatra de grote winnaar is in de jaren zestig en Wonder in de jaren zeventig.

1959-1969

The Beatles

Van 1965 tot en met 1971 zijn The Beatles in totaal vijftien keer genomineerd in één of meer van de vier hoofdcategorieën. Ondanks dat de groep vijf jaar op rij wordt genomineerd voor ‘Album of the year’ lukt het omzetten van de nominatie in een Grammy alleen in 1968 voor Sgt. Pepper's lonely hearts club band. De categorie ‘Record of the year’ is de enige van de vier waarvoor de groep geen Grammy weet te halen (hoewel I want to hold your hand, Yesterday, Hey Jude en Let it be nominaties krijgen). ‘Song of the year’ krijgt vijf keer een Beatle-nominatie die alleen voor Michelle een Grammy oplevert. In zowel 1966 als 1969 blijft het bij drie nominaties.

Henry Mancini

De Amerikaanse componist en dirigent Henry Mancini is zowel in 1962 als in 1964 de winnaar in de categorie ‘Record of the year’ en ‘Song of the year’. In 1959 is hij de eerste ‘Album of the year’-winnaar met de muziek uit de televisieserie Peter Gunn.

Voor ‘Record of the year’ valt in de beginjaren van de Grammy’s alleen de uitvoerder in de prijzen. Halverwege de jaren zestig krijgt ook de producer van de plaat de prijs, terwijl de laatste vijftien jaar tevens de technici en mixers die er aan hebben meegewerkt gehonoreerd worden.

Niet-Engelstalig

Het van de Eurovisie Songfestival bekende lied Volare (Nel blu dipinto di blu) is bij de allereerste uitreiking van de Grammy Awards in 1959 de winnaar bij zowel ‘Record’ als ‘Song of the year’. Het is tevens het enige lied in de niet-Engelse taal dat ‘Song of the year’ is geworden. Een ander aanvankelijk niet-Engels lied is The girl from Ipanema. Als het nummer in 1965 ‘Record of the year’ wordt is het van oorsprong in het Portugees gezongen nummer voorzien van een Engelse tekst.

In de jaren zestig is het tweemaal voorgekomen dat de jury zich voor de toekenning van de prijzen voor ‘Best new artist’ niet heeft laten beperken tot de Engelstalige markt. In 1964 winnen The Swingle Singers die, in tegenstelling tot wat hun naam zou vermoeden, de Franse nationaliteit hebben. De uit Puerto Rico afkomstige José Feliciano wint in 1969 en zingt behalve in het Engels ook in het Spaans.