Oscar Wilde: Het portret van Dorian Gray

De roman is meerdere malen verfilmd en het karakter is ook als onderdeel gebruikt in uiteenlopende films. Het uitgangspunt blijft boeien, want hoe kan een persoon niet verouderen en zijn portret wel? Voer voor filmmakers en zo kon 'Het portret van Dorian Gray' meerdere maken verfilmd worden. Overigens met wisselend succes. Schrijver Oscar Wilde was natuurlijk een virtuoos, als het gaat om zaken die niet en toch ook weer wel kunnen. Zijn verhaal over Dorian Gray was daar een voorbeeld van.

De roman

Het portret van Dorian Gray is geschreven door Oscar Wilde en in 1890 uitgegeven. Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde, zoals deze Ier volledig heette, leefde van 1854 tot 1900 en was een toneelschrijver en dichter. Hij heeft talloze toneelstukken en poëzie op zijn naam staan maar Het portret van Dorian Gray is de enige roman van Wilde. In Nederland werd het boek in 1893 vertaald door de vrouw van Louis Couperus, Elisabeth Baud. Het verhaal is zeker twintig maal verfilmd voor film en televisie en dit met groot wisselend succes.

Het verhaal

In het verhaal zijn spoilers opgenomen. Voor diegene die het verhaal nog niet kent en verrast willen worden, is het lezen van het verhaal mogelijk niet zinvol.

Het verhaal van Dorian Gray gaat over een knappe jongeman in Engeland. Basil Hallward, een goede vriend van Dorian, portretteert hem op perfecte wijze. Het schilderij is extreem gelijkend en hij wil het doek niet tentoonstellen, want het zou teveel van hemzelf weggeven en daarom geeft het vervolgens aan Dorian. Dorian Gray neemt het schilderij in ontvangst en wenst op dat moment dat hij de schoonheid van het gelijkende portret kan behouden en dat het schilderij zal verouderen in plaats van hijzelf. Zonder zich er bewust van te zijn, verkoopt hij zijn ziel.

Een ouder wordend portret

Dan wordt Dorian verliefd op actrice Sibyl Vane en gaat naar haar voorstellingen. Door haar beklemmende liefde voor hem speelt ze een keer slecht en hij wijst haar vervolgens af. Nog voordat hij zijn excuses aan kan bieden, pleegt Sibyl zelfmoord. Dan valt hem voor het eerst iets op aan het portret. Het schilderij heeft een bepaalde grimmige trek om de mond gekregen.

Hij realiseert zijn eerdere wens en schrikt ervan. Vervolgens bergt hij het portret op in een ongebruikte kamer. Zijn wens is werkelijkheid geworden en gedurende de volgende twintig jaar wordt zijn portret ouder en begint kwaadaardig over te komen, terwijl de mens Dorian exact hetzelfde blijft. Uiteindelijk is het schilderij onherkenbaar. Tenslotte vermoord Dorian zijn vriend Basil, want hij houdt hem verantwoordelijk voor dit proces.

Nieuw leven

Na nogal wat omzwervingen beseft hij zich dat hij zo niet langer verder kan en een nieuw leven moet beginnen. Hij gaat het schilderij vervolgens met een mes te lijf. Na een hoop kabaal gaat de huishoudster kijken wat er gebeurt is. Ze ziet het oorspronkelijke schilderij (met de jonge Dorian) en het levenloze lichaam van Dorian ernaast, hij is neergestoken en blijkt de oude en vooral lelijk geworden Dorian (zoals eerder het schilderij eruitzag).

De verfilmingen

Hoewel het een nogal onwerkelijk verhaal is, heeft het hele verhaal iets mystieks en komt Wilde als de estheticus even om de hoek. Sommige verfilmingen van zijn boek zijn meer geslaagd dan anderen. De verfilming uit 1945 met Georde Sanders, Hurd Hatfield, Donna Reed en Angela Lansbury is meer dan goed te noemen. De film kreeg vijf Oscarnominaties en er werden er drie daadwerkelijk omgezet in Oscars. Deze verfilming is zeker de moeite van het bekijken waard.

Dorian Gray doet ook mee in de film The League of Extraordinary Gentlemen uit 2003. Daar komen allerlei opmerkelijke figuren uit Hollywood voorbij en Dorian is er een van. Hier heeft hij overigens nog iets extra's, want verwondingen helen en dat maakt hem helemaal onsterfelijk. Zijn portret mag hij daar niet zelf bekijken en dat kan nu net zijn dood betekenen.

In 1983 werd er voor het eerst een televisieversie van gemaakt, namelijk The Sins of Dorian Gray. Tony Maylam regisseerde deze versie en de hoofdrol werd dit keer door een vrouw gespeeld, namelijk Belinda Bauer. Anthony Perkins en Michael Ironside speelde de mannelijke hoofdrollen.

Tot slot

Dorian Gray is een aansprekend verhaal en op verschillende manieren neergezet op het witte doek. Het verhaal neigt snel kitsch te worden als je het niet heel zuiver op het witte doek zet. Er zijn meerdere versies gemaakt. Toch blijken er maar enkele witte doek-versies het te halen bij het oorspronkelijke verhaal van Wilde.