DJ - Van plaatjesdraaier tot best betaalde artiest

DJ is een afkorting voor Diskjockey. In eerste instantie is het de benaming van radiopresentatoren, die plaatjes aan elkaar praten. Maar vanaf de jaren zeventig krijgt de naam DJ ook een andere invulling. Het is een persoon die tijdens feesten en partijen de muziek verzorgt en een non-stop mix samenstelt.

De radio-DJ

Een radio-DJ heeft vrijwel altijd zijn eigen programma. Zijn functie is het aan elkaar praten van muziek, als het ware is hij dus een presentator. De radio-DJ kondigt een nummer aan die daarna gedraaid wordt. Bij de aankondiging wordt informatie over het nummer of de artiest gegeven. Doordat de radio-DJ dit op zijn eigen manier doet, krijgt het programma een bepaald karakter. Als dat de luisteraar aanspreekt, zal die vaker naar het programma luisteren.
Vaak betrekken radio-DJ’s ook actuele onderwerpen in hun programma. Het doel is om de juiste balans te vinden tussen een “praatje” en een “plaatje”. Ook de muziekkeuze van een radio-DJ is van groot belang.

Non-stop

Er zijn op de radio ook programma’s die non-stop muziek draaiden. Deze radio-DJ’s laten de platen in elkaar overlopen zonder dat er stiltes vallen. Bij dance muziek worden de platen voornamelijk aan elkaar gemixt, zodat de ritmepatronen gelijk lopen. Hierbij wordt niet altijd de hele plaat gedraaid, soms gebruiken ze maar een gedeelte ervan. Bij andere genres komt het vaak voor dat er een computer wordt gebruikt. Dit is goedkoper dan een echte DJ en de afspeellijsten zijn van te voren in te stellen. Non-stop muziek draaien wordt op die manier met een druk op de playknop geregeld.

Zeezenders

Vroeger in de jaren 1960 tot 1974 waren er verschillende zeezenders. Dit waren radiostations op schepen. Bij zware stormen werden er in plaats van platen vaak muziekcassettes gebruikt, omdat met platen draaien niet mogelijk was. Deze cassettes werden ook wel “stormbanden” genoemd. Ook was er een zogenaamde paniektape, die werd gebruikt als er geen banden op voorraad waren omdat die niet geleverd konden worden. De zeezender verzonnen allerlei hulpmiddelen tegen de storm. Zo had Radio Veronica een balanssysteem op het schip, zodat alles zo stabiel mogelijk bleef. Radio Noordzee had een swing meter, die aangaf wanneer het niet meer mogelijk was om met platen te draaien.

Radiopresentatoren en cabaretiers

Tegenwoordig is de functie van een radio-DJ heel anders dan in de jaren van de zeezenders. Radio-DJ’s kunnen nu beter radiopresentatoren of radiocabaretiers genoemd worden. De muziek wordt nu namelijk gekozen door de redactie, die van te voren een afspeellijst opmaken. Die afspeellijst wordt bepaald door de grootste doelgroep van de luisteraars. Muziek is ook niet bij elk radiostation meer het voornaamste doel. De grappen en de praatjes kunnen bij vele radiopresentatoren niet gemist worden. Het karakter van de radio-DJ is belangrijk voor het programma.

Artiesten in de discotheek

Vanaf de jaren zeventig kreeg de DJ een andere functie. Naast op de radio kon je dj’s ook horen op feesten, partijen en in uitgaansgelegenheden. In principe zijn dit live-dj’s, verschillende nummers worden door hun in elkaar gemixt op het moment van het optreden. Ze draaien meestal met twee platenspelers of met twee cd-spelers en altijd met een mengpaneel. Met een mengpaneel kunnen de tonen en volumes aangepast worden. Daarnaast kan door middel van de pitchfunctie de snelheid aangepast worden. Het tempo wordt van twee verschillende nummers op hetzelfde niveau geplaatst, zodat er een mooie, regelmatige overgang ontstaat. Vaak draaien DJ’s ook eigen nummers. Dit kunnen nummers zijn die ze geheel zelf geproduceerd en bedacht hebben, maar ook remixen van oudere en bestaande nummers. Dit wordt ook wel een cover genoemd. Een DJ kan zich onderscheiden door zijn platenkeuze en/of zijn technieken van het mixen.

Het DJ optreden

Vele DJ’s in uitgaansgelegenheden zijn actief in het dancegenre. Het mixen van nummer gebeurt met platen of met cd’s. Bij radio-DJ’s is alles tegenwoordig voorgeprogrammeerd via de computer. De opkomst van cd’s in de DJ-scene is de laatste tijd toegenomen. Al zijn er ook genoeg DJ’s die liever nog met vinylplaten draaien. De DJ als artiest werd in de jaren zeventig ontdekt. Met een goede platenkeuze en mixtechniek kon de DJ platen tot zijn eigen maken. Het mixen ontstond in de New Yorkse dancings van die tijd, ze lieten het eind van een nummer overlopen in het volgende nummer. Mixtechnieken werden geboren en vandaag de dag zijn het de basis van het draaien. Een andere techniek die ontstond in New York was het scratchen. DJ Grandmaster Flash begon met zijn hiphop platen te scratchen, dit is tegenwoordig standaard in de hiphopscene. Het is belangrijk voor DJ’s dat zij hun eigen stijl creëren door middel van platenkeuze en het mixen. Een DJ wordt namelijk vanwege de stijl gekozen voor verschillende evenementen.

Benodigdheden voor een DJ optreden

Voor een DJ optreden is bepaalde apparatuur benodigd. Dit is ook afhankelijk van de grootte van de zaal. Een DJ die thuis draait sluit zijn draaitafels of cd-spelers aan op een mixer. De mixer wordt via de main out of master out aangesloten op de versterker via de aux- of tuneringang. Je kunt het beste werken met een 2x 100W versterker. Daarnaast heb je een monitorsysteem nodig, zodat je via die boxen jezelf kunt horen. Er zit veel verschil tussen het geluid van boxen, daarbij is het vaak een kwestie van smaak. Belangrijk is dat de boxen op de juiste manier geplaatst worden. Verstandig is om boxen van te voren altijd uit te proberen.
Voor een DJ-set in een uitgaansgelegenheid met publiek, zul je ook op andere zaken moeten letten. De PA is het geluidsysteem voor het publiek, denk hierbij aan versterkers en speakers. Om het geluidssysteem in te schakelen dienen de faders van de mixer en het volume van de versterken op nul te staan. De versterker wordt ingeschakeld om de speakers goed te laten werken.

Van hobby DJ tot Superster

Het fenomeen DJ is vanaf de opkomst van “house” steeds populairder geworden. Vele beginnen als een hobby op hun kamertje met tweedehandse apparatuur. Maar in de dancescene zijn DJ’s niet meer weg te denken, het zijn artiesten van een waardig niveau. Daarnaast zijn ze in heel de muziekwereld de best betaalde artiesten. Er zijn DJ’s waarvan de vraagprijs wel tienduizenden euro’s zijn per dj-set. Ze draaien over de hele wereld. Bekende DJ’s brengen vaak eigen platen uit, met zowel remixen als eigen creaties. Dit geeft naamsbekendheid. Hoe vaker jouw plaat gedraaid wordt, hoe meer jij geboekt wordt. Het komt ook voor dat deze DJ’s hun eigen creaties niet zelf maken, maar door onbekende DJ’s laten produceren.