Muziek: hoe componeer je een goed nummer, liedje?

Eén van de spannendste klussen voor een componist of musicus is het componeren van een goed nummer. Als u ook maar enigszins muzikaal bent, hoeft het zelf schrijven van een pakkend muziekstuk geen enkel probleem te zijn, mits u ook over een beetje doorzettingsvermogen beschikt. De onderstaande tips helpen u bij het componeren van uw lied, of u nu een popsong, rockballad, bluesnummer, klassiek stuk of swingend liedje wilt schrijven!

Oriëntatie

Oriënteer u allereerst op uw doelstellingen: wat wil u met uw nummer bereiken? Componeert u ter muzikale ontspanning, voor het repertoire van uw band of heeft u juist een bepaald publiek in gedachten? Naast het beantwoorden van deze vraag, dient u er goed aan een genre voor muziekstuk vast te stellen. Gaat u voor een rustige ballad of straight forward popmuziek? Of wordt het misschien toch een swingend big bandstuk? De lijst van genres is eindeloos, maar om enkele overige voorbeelden te noemen: ook rock, funk, soul, disco, house, blues, trance, country, jazz, R&B, latin en klassiek zijn internationaal bekende muzikale stijlen.

Toonsoort

Mocht het zo zijn dat u een nummer voor een bepaalde zanger of zangeres schrijft - of het nou om uzelf, een amateur-zangeres, een popkoor of een professioneel zanger-entertainer gaat, dan doet u er goed aan enige informatie in te winnen over passende toonsoorten. Ken het vocale bereik van uw artiest(en) - inclusief de grenzen daarvan - en speel daarop in door een passende toonsoort voor uw nummer te kiezen. U kunt een gecomponeerd lied weliswaar altijd in een iets hogere of lagere toonsoort zetten ('transponeren'), maar te grote verschuivingen achteraf kunnen tot een sterk veranderende klankkleur leiden.

Inspiratie

Een zeer belangrijke stap voor het componeren van een muzikaal stuk is het opdoen van inspiratie. Wat u ook doet: vermijd in deze fase u blind te staren op bladmuziek. Doe inspiratie op door naar buiten te gaan, op een instrument te spelen, naar de lucht te kijken, willekeurige klanken te zingen of - wat voor vele beginnende componisten goed werkt - naar bekende nummers in het door u gekozen genre te luisteren. Voel u niet bezwaard om u te laten inspireren door grote componisten van nu en weleer: ook zij zijn veelal gevormd door een combinatie van muzikale stijlen uit hun tijd!

Motief of melodie

Een erg handige manier om inspiratie op te doen - en tevens een bouwsteen voor een kenmerkend, persoonlijk nummer te leggen - is het vinden van een leuk motief. Met een muzikaal motief bedoelen we een toonwisseling of melodie van één of enkele maten, die op dezelfde manier - al dan niet met variatie - meerdere keren in het muziekstuk herkenbaar is. Soms kan een sterk motief u goed op het spoor zetten voor bijpassende akkoorden of teksten, het loont daarom zeker om spelenderwijs op zoek te gaan naar leuke opeenvolgende noten of een persoonlijke melodie - middels het gebruiken van uw stem of het beroeren van de toetsen, snaren of kleppen van uw instrument.

Akkoorden

Een andere bruikbare manier om uw lied een stevig fundament te geven is het vaststellen van akkoorden in een akkoordenschema. Vooral in de bluesmuziek is het gebruikelijk om vaak een vaste akkoordenwisseling van 12 maten als uitgangspunt voor een nummer te nemen en daarbij een passende melodie te bedenken. Ook in andere muziekgenres kan een opeenvolging van akkoorden echter zeer goed tot inspiratie dienen. Of u nu voor een overgang van D mineur naar G mineur, of van C naar A7 kiest: het spelenderwijs samenstellen van een akkoordenschema kan u prima op het spoor zetten voor bijpassende melodische tonen.

Intro, couplet, refrein, bridge, solo..?

Een belangrijke stap tijdens het componeren is het vaststellen van de structuur van uw stuk. Kiest u voor een klassieke opbouw (zoals in vele bekende popballads het geval is), dan kan de structuur van uw liedje er als volgt uit komen te zien:

• Intro - couplet - refrein - couplet - refrein - bridge - refrein - refrein - outro

Variaties zijn uiteraard mogelijk. Zo kunt u onderdelen weglaten, extra benadrukken, een solo toevoegen, in het nummer van toonsoort veranderen en nog veel meer. Wellicht kiest u zelfs voor een synthese van meerdere muziekstukken, zoals bijvoorbeeld in Queen's nummer Bohemian Rhapsody of Meat Loaf's Paradise by the dashboard light het geval is. Hoe dan ook: kies voor een structuur die het door u gewenste muzikale gevoel het beste opbouwt!

Tot slot

Als u al deze stappen heeft doorlopen, heeft u een voortreffelijke basis gelegd voor een persoonlijk, helemaal door u geschreven muzikaal nummer. Uiteraard kunt u tekst aan uw muziek toevoegen, om zo zang mogelijk te maken, maar ook een bandoptreden, huiskameruitvoering of studio-opname zijn mogelijk. Hoe dan ook: vergeet niet dat het componeren van muziek altijd bijdraagt aan uw muzikale ontwikkeling en daarmee zowel leerzaam als ontspannend kan zijn. En wie weet, heeft u zojuist wel uw eigen pakkende hit gecomponeerd!